Şirketler Topluluğunda Hâkim Teşebbüs

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 19 - 32, 25.07.2018

Fatma Betül Çakır Çelebi

Öz

Türk hukukunda ilk defa 6102 sayılı Türk
Ticaret Kanunu ile şirketler topluluğu kanuni bir düzenlemeye kavuşmuştur. TTK
m. 195’te şirketler topluluğunun kural olarak ticaret şirketleri arasında
kurulabileceği kabul edilmiş, ancak aynı maddenin beşinci fıkrasında şirketler
topluluğunun hâkiminin bir teşebbüs olması halinde de şirketler topluluğuna
ilişkin hükümlerin uygulanacağı belirtilerek bu kurala geniş bir istisna
getirilmiştir. Yine aynı maddede hâkim teşebbüsün tacir sayılacağı da
öngörülmüştür. Bu çerçevede şirketler topluluğu anlamında teşebbüs kavramının
belirlenmesi gerekmektedir. Zira bu düzenleme ile şirketler topluluğunun hâkimi
ticaret şirketlerine ek olarak, gerçek kişiler, hangi kanun hükümleri uyarınca
kurulduğuna bakılmaksızın tüzel kişiler ve hatta kişiliği bulunmayan birlikler
de olabilecek ve kanun hükmü uyarınca başka hiçbir şartın gerçekleşmesi
aranmaksızın bu kişi veya birlikler tacir kabul edilecektir. Bu da uygulamada
çeşitli sorunların ortaya çıkmasına sebep olabilecektir. Çalışmada hâkim
teşebbüs kavramı, doktrin ve uygulamada ortaya çıkması muhtemel sorunlar da göz
önünde bulundurularak incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Şirketler topluluğu, teşebbüs, hâkim teşebbüs

Dominant Undertaking In Group Companies

Öz

The group of companies has been legally regulated for the first time in
Turkish law through the Turkish Commercial Code (TCC) No. 6102. Article 195 of
the TCC accepted as a rule that the group of companies can be established among
commercial companies; however, in the fifth paragraph of the same article, a
broad exception has been made by stating that the provisions of the group of
companies shall apply even if the controlling company of the group of companies
is an undertaking. The same article also set forth that the dominant
undertaking is considered as merchant. In this context, the concept of
undertaking in the sense of group of companies needs to be clarified. Because,
in accordance with this article, the controlling party of a group of companies
can be commercial companies as well as natural persons, legal entities
regardless of according to which law provisions they were established, and even
associations without legal personality; and also these persons or associations
shall be deemed as merchants notwithstanding any other conditions. This may
lead to various problems in practice. In this regard, this study aims to
examine the concept of dominant undertakings, taking into account of probable
problems occurring in doctrine and practice.

Anahtar Kelimeler

Group companies, undertaking, dominant undertaking

Kaynakça

• Aker, Halit (2009) Türk Ticaret Kanunu Madde 14 Hakkında Bazı Düşünceler ve Yeni Bir Tacir Türü Hâkim Teşebbüs” BATİDER, S.2, C.15. Arı, Zekeriyya (2004), Rekabet Hukukunda Danışıklık Kavramı (Anlaşma, Karar, Uyumlu Eylem) ve Hukuki Sonuçları, Ankara. Arkan, Sabih (2016) Ticari İşletme Hukuku, Ankara (Ticari İşletme). Aslan, İ. Yılmaz (2007), Rekabet Hukuku, Teori-Uygulama-Mevzuat, 4. Baskı. Ateş, Mustafa (2013), Rekabet Hukukuna Giriş, Ankara. Aydoğdu, Fatih (2012), Tek Kişi Ortaklığı, İstanbul. Ayhan, Rıza/Çağlar, Hayrettin (2017), Ticari İşletme Hukuku, Ankara. Bilgili, Fatih/ Demirkapı, Ertan (2013), Şirketler Hukuku, Bursa. Eminoğlu, Cafer (2013), Konzern/ Gesellschaftengruppe, Österreich-Türkei-EU, Ein Rechtsvergle-ich, İstanbul, (Konzern). Eminoğlu, Cafer (2014), Türk Ticaret Kanunu’nda Kurumsal Yönetim, İstanbul, (Kurumsal Yönetim). Günay, Cevdet İlhan (2010), Rekabet Kanunu Şerhi, Ankara. Gündoğdu, Gökmen (2014), Bir Şirketler Topluluğu En Az Kaç Bağlı Şirketten Oluşur? -Ticaret Sicil Yönetmeliği m. 105 Hükmünün Türk Ticaret Kanunu m. 195 Hükmü ile Uyumsuzluğu Sorunu, Legal Hukuk Dergisi, S.133, C.12, s.107-126. Güven, Pelin (2008), Rekabet Hukuku, 2. Baskı, Ankara. Karaman Coşgun, Özlem (2015), 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Teşebbüs Kavramı ve Tacir Sayılmasının Sonuçları, Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, S.1, C.21, s.107-166. Kendigelen, Abuzer (2012), Türk Ticaret Kanunu, Değişiklikler, Yenilikler, İlk Tespitler, İstanbul. Kocadağ, Nilgün (2015), Rekabet Hukuku Kapsamında Ana Şirketin Yavru Şirket İhlallerinden Doğan Sorumluluğu, Ankara, s.47 vd. https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/uzmanlik-tezleri/137-pdf. Ocak, Nazmi (2016), Rekabet Hukukunda Teşebbüsler ve Teşebbüslerin Hâkim Durumunun Tespiti, İstanbul. Okutan Nilsson, Gül (2009), Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Şirketler Topluluğu Hukuku, 1. Baskı, İstanbul. Özsunay, Ergun, Türk Kartel Hukukunda Teşebbüsler Arası Anlaşmalar ve Teşebbüs Birliklerinin Ka-rarları, Perşembe Konferansları, s.50, http://www.rekabet.gov.tr/File/?path=ROOT%2F1%2FDocuments%2FPer%25c5%259fembe %2BKonferans%25c4%25b1%2BYay%25c4%25b1n%2Fperskonfyyn74.pdf, (22.05.2017). Öztunalı, Aydın (2014), Rekabet Hukukunda Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması, Ankara. Poroy, Reha/ Tekinalp, Ünal/ Çamoğlu, Ersin (2017), Ortaklıklar Hukuku II, İstanbul. Pulaşlı, Hasan (2011), 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Şirketler Hukuku Şerhi, C.1, Ankara (Şerh). Pulaşlı, Hasan, (2011), Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Tek Ortaklı Sermaye Şirketleri ve Buna İlişkin Bazı Özel Durumlar, REGESTA, S.1 (Tek Ortaklı Şirketler). Sanlı, Kerem Cem (2000), Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’da Öngörülen Yasaklayıcı Hü-kümler ve Bu Hükümlere Aykırı Sözleşme ve Teşebbüs Birliği Kararlarının Geçersizliği, Ankara. Susuz, Kağan (2012), “ Şirketler Topluluğuna İlişkin Hükümlerin Uygulama Alanı Bakımından Hâkim Teşebbüs Kavramı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, S.2, C.18, s.269-279. Şener, Oruç Hami (2016), Ticari İşletme Hukuku, Ankara (Ticari İşletme). Şener, Oruç Hami, Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı, Ankara, 2017 (Ortaklıklar Hukuku). Tekinalp, Ünal (1990), Avrupa Topluğunun Hukuki ve İktisadi Sorunları, Avrupa Ekonomik Toplulu-ğu Antlaşmasının 85 ve 86. Maddeleri Anlamında İşletme Kavramı, İktisap ve Maliye, S.11, C. 26, (Avrupa Topluluğu). Tekinalp, Ünal (1999), Grup İçi Teşebbüsler Arasındaki Birleşme ve Devralmalar İçin Rekabet Kuru-lunun İznine Gerek Olup Olmadığı Sorunu, Cumhuriyetin 75. Yılı Armağanı, İstanbul, s.779-787 (Grup İçi Teşebbüsler). Tekinalp, Ünal (2013), Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 3. Baskı, İstanbul (Sermaye Ortaklıklık-ları). Tekinalp, Ünal/ Tekinalp, Gülören (2000), Avrupa Birliği Hukuku, 2.Baskı, İstanbul. Topçuoğlu, Metin (2001), Rekabet Hukuku Uygulamalarında Teşebbüs Birlikleri, Ankara Üniversite-si Hukuk Fakültesi Dergisi, S.4, C.50, s.129-171.