TAXATION OF INDIVIDUALS AND INSTITUTIONS IN TERMS OF PRIVATE EQUITY INVESTMENTS

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 329 - 352, 31.12.2024

Yaren Yitkin

Öz

Private equity is a financing method, aimed at meeting the monetary needs of entrepreneurs to realize their innovative ideas and new production methods. Engineers, scientists, and entrepreneurs who do not have enough capital have started to realize their project by meeting with the capital since the middle of the 20th century. In Turkish tax legislation, incentive tax arrangements have been preferred due to the contribution of private equity investments to the development of the private sector and companies. Thus, both the amounts allocated for investing in the private equity investment funds and trusts have been deducted from the base, and the earnings of individuals and institutions related to their investments have been excluded from taxation by exception provisions. It is observed that a new incentive issue has been created with techno-enterprise capital in recent years and the supportive perspective has been gradually expanding. In this study, the concept of private equity and forms of private equity investment will be presented, partnerships and qualities of partners formed in the relevant forms of investment will be set out, and tax law regulations will be included.

Anahtar Kelimeler

Private Equity, Taxation, Investment, Venture Capital, Angel Investor

GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIMLARI BAKIMINDAN KİŞİ VE KURUMLARIN VERGİLENDİRİLMESİ

Öz

Girişim sermayesi; yeni bir yatırım yapmak isteyen kimselerin yenilikçi fikirlerini ve üretim yöntemlerini gerçekleştirmelerine yönelik maddi ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlayan bir finansman yöntemidir. 20. yüzyılın ortalarından bu yana yeterli sermayesi bulunmayan mühendisler, bilim insanları ve proje sahibi girişimciler, sermaye ile buluşarak girişimini hayata geçirmeye başlamıştır. Türk vergi mevzuatında ise girişim sermayesi yatırımlarının özel sektörün ve şirketlerin gelişimine katkısı nedeniyle teşvik edildiği görülmektedir. Böylece, hem girişim sermayesi fon ve ortaklıklarına yatırım yapmak için ayrılan tutarlar matrahtan indirilmiş hem de kişi ve kurumların yatırımlarına ilişkin kazançları istisna hükümleri ile vergilendirme işlemleri dışında bırakılmıştır. Son yıllarda ise teknogirişim sermayesi ile yeni bir teşvik konusu oluşturulduğu ve girişim sermayesinin teknoloji alanında kullanımının öncelendiği görülmektedir. Bu çalışmada, girişim sermayesi kavramı ve girişim sermayesi yatırım biçimleri açıklanacak ilgili yatırım biçimlerinde oluşan ortaklık yapısı ve ortakların nitelikleri ortaya konduktan sonra vergi hukuku düzenlemelerine yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Girişim Sermayesi, Vergilendirme, Yatırım, Risk Sermayesi, Melek Yatırımcı

Kaynakça

• Akalp Y, “Girişim Sermayesi Fonuna İlişkin Dönem Sonu İşlemleri”, (2012) 376 Vergi Dünyası, 184-187.
• Akbulak Y, “İnançlı Mülkiyet Üzerine Bir Değerlendirme”, (2020), Lexpera Blog, <https://blog.lexpera.com.tr>.
• Akbulak Y, “6322 sayılı Kanun ile Getirilen Girişim Sermayesi Fonu”, (2013) 87 (2) İstanbul Barosu Dergisi, 214-224.
• Akdağ GC, Girişim Şirketi (Start-Up), (1. Baskı, On İki Levha 2023).
• Aktaş M, “The Venture Capital Financing Model in Turkey and The United Kingdom: A Comparative Study” (2014) 12 Yeni Fikir 154-165.
• Akyol ME, “Girişim Sermayesi Fonu”, (2013) 382 Vergi Dünyası, 17-20.
• Aydın E, “Girişim Sermayesi Yatırım Fon ve Ortaklarının Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Bakımından Vergilendirilmesi” (2015) 37 (2) Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi 57-82.
• Aytaç D, “Yeniliğin Finansmanı: Girişim Sermayesi” (2015) 16 (1) Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Dergisi 59-80.
• Bayar Y, “Girişimcilik Finansmanında Risk Sermayesi ve Melek Finansmanı”, (2012) 7 (2) Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 133-144.
• Beydemir M, Bakmaz Z, Ateş MS, “Teknoloji Geliştirme Bölgelerine Sağlanan Mali Teşvik ve Destekler ile 7263 Sayılı Kanunla Yapılan Düzenlemelerin Değerlendirilmesi”, (2022) 42 Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 316-347.
• Bingöl M, “Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarında Vergi Avantajı” (2022) 495 Vergi Dünyası, 76-81.
• Cumming DJ, “Agency Costs, Institutions, Learning and Taxation in Venture Capital Contracting”, (2005) 20 (5) Journal of Business Venturing 573-622.
• Cumming D, Zhang M, “Angel Investors Around the World”, (2019) 50 Journal of International Business Studies 692-719.
• Çelik M, “Teknogirişim Sermayesi Desteğinden Faydalanan İşletmelere Yatırım Yapan Mükelleflere Yönelik Vergi İndirimi” (2017) 208 Vergi Raporu 35-43.
• Çelikkaya A, “AB’ye Uyum Sürecinde Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıklarına Sağlanan Vergisel Avantajların Değerlendirilmesi” (2007) 7 (1) Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 241-259.
• Dimitrova L, Eswar SK, “Capital Gains Tax, Venture Capital, and Innovation in Start-Ups” (2022) Review of Finance 1-49.
• Eskin İ, “The Examination of Venture Capital Investment Trusts in terms of Tax Legislation and Investment Strategies”, (2023) 25 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 119-136.
• Gallo S, Vincenzo V, Private Equity and Venture Capital (1. Baskı, Springer 2022).
• Gaygılı AK, “Girişim Sermayesi Fonunun Vergilendirilmesi ve Muhasebeleştirilmesi” (2024) 20 (229) Legal Mali Hukuk Dergisi 47-70.
• Gülçin K, Köksal AG, “Ar-Ge ve Teknopark İşletmelerine Getirilen Girişim Sermayesi Yatırım Fonu Ayırma Zorunluluğunun Vergilendirme ve Uygulama Esasları” (2022) 276 Vergi Raporu, 11-27.
• Gün M, Karadağ H, “A Study on Venture Capital: Performance Analysis of Venture Capital Investments Trust Incorporations in Turkey”, (2016) 16 (1) Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 57-74.
• Günay YS, Hukuki Yönleriyle Girişimciliğin Finansmanı ve Girişim Sermayesi (1. Baskı, On İki Levha 2024).
• Henrekson M, Sanadaji T, “Stock Option Taxation and Venture Capital Activity: A Cross-Country Study” (2018) 20(1) Venture Capital (An International Journal of Entrepreneurial Finance), 51-71.
• İnce ST, “Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları ve Paysahipleri Sözleşmesi” (2018) Yüksek Lisans: Galatasaray Üniversitesi.
• Kantarcı B, Girişim Sermayesi Yatırım Fonu, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2024.
• Karataş Durmuş N, “Gayrimenkul ve İştirak Hisseleri Satışından Doğan Zararların Vergilendirmede Adalet ve Eşitlik İlkeleri Kapsamında Değerlendirilmesi” (2023) 1(1) Adalet Dergisi 47-82.
• Kartal Z, “Girişim Sermayesi Fonunun Dokunulmazlığı Nereye Kadar?” (2012) 239 Yaklaşım.
• Kildokum H, “Girişim Sermayesi’nin Türkiye Serüveni Bir Modele Yönelik Fırsat Arayışı”, (2012) 1(1) Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, <https://dergipark.org.tr/ tr/pub/bsbd/issue/43799/537987> s.e.t. 31 Temmuz 2024.
• Lin L, Venture Capital Law in China (1. Baskı, Cambridge University Press 2022).
• OECD, “Venture Capital Investments in Artificial Intelligence”, Analysing Trends in VC in AI Companies From 2012 through 2020, (2021) OECD Digital Economy Papers, No: 319.
• Okat YÖ, Türk ve AB Hukukunda Yatırım Fonları (1. Baskı, Seçkin 2009).
• Sabuncu F, Keskin F, Gerçek Kişilerde Para ve Sermaye Piyasası Araçlarından Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi, (1. Baskı, Beta 2005).
• Sermaye Piyasası Kurulu, Girişim Sermayesi Yatırım Fonu, Yatırımcı Bilgilendirme Kitapçıkları, 2022.
• Sermaye Piyasası Kurulu, Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları, Yatırımcı Bilgilendirme Kitapçıkları, 2022.
• Smith JK, Smith RL, Entrepreneurial Finance: Venture Capital, Deal Structure & Valuation, (2. Baskı, Stanford University Press 2019).
• Şenol A, Sancak S, “Covid-19 Pandemisinin Sektörel Ölçekte Mali Analizi: Getir Girişim Sermayesi Örneği”, (2019) 9(1) Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi 163-182.
• The Association of International Certified Professional Accountants, Accounting and Valuation Guide: Valuation of Portfolio Company Investments of Venture Capital and Private Equity Funds and Other Investment Companies, (Wiley 2019) doi: 10.1002/9781119663188.
• Taş B, Karyağdı N, Bilişim Sektörü İçin Vergi ve Teşvikler (2. Baskı, Seçkin 2023).
• Turan D, Narin M, “Yeniliğin Finansmanında Kullanılan Alternatif Yöntemler”, (2022) 6 (2) Fiscaoeconomia, 863-883.
• Vidra RK, The Venture Capital State: The Silicon Valley Model in East Asia (1. Baskı, Cornell University Press 2022).
• Yanık SD, “Girişim Şirketlerinin Sermaye İhtiyaçlarını Karşılamak İçin Kullandıkları Fon Mekanizmaları” (2021) 2 Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 339-372.
• Yılmaz A, Teknoloji ve Yazılım Şirketlerinde Vergi Uygulamaları (1. Baskı, Seçkin 2020).
• Wetzel WE, “Angels and Informal Risk Capital”, (1983) 24 (4) Sloan Management Review, 23-34.