Neuman’ın Sistemler Modeli ve Henderson’ın Hemşirelik Bakımında 14 Temel Gereksinim Teorisi Işığında COVID-19 Tanılı İki Hastanın Hemşirelik Bakımı: Olgu Sunumu

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 156 - 168, 26.12.2022

Belma Ay , Hafize Savaş , Kamile Akarsu , Nihal Yıldız Emre , Hülya Bulut

Öz

Tüm dünyayı etkisi altına alan ve modern zamanların en büyük salgınlarından biri olarak kabul edilen yeni tip Coronavirus hastalığı, SARS-CoV-2 virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Şiddetli solunum yetmezliği olan hastalar, komplikasyonların yönetimi ve solunumu fonksiyonlarının desteklemesi için yoğun bakım ünitelerinde tedavi edilmektedir. Bu çalışmada Türkiye’deki bir üniversite hastanesinde COVID-19 nedeniyle şiddetli solunum yetmezliği sendromu gelişen ve yoğun bakımda tedavi uygulanan ilk iki hastanın hemşirelik süreci tartışılmıştır. COVID-19 pozitif tanısı alan her iki hasta, yüksek ateş, yorgunluk, nefes darlığı, öksürük, diyare ve aritmi semptomları ile kliniğe başvurmuşlardır. Çalışmamızda olguların hemşirelik bakımında Neuman’ın ‘Sistemler Modeli’ ve Henderson’ın ‘Hemşirelik Bakımında 14 Temel Gereksinim Teorisi’ olmak üzere iki farklı model kullanılmıştır. Yoğun bakım ünitelerindeki nitelikli hemşirelik bakımının etkisinin tartışılmaz olduğu düşünülmektedir. Nitelikli hemşirelik bakımına rehberlik eden hemşirelik modelleri, disipline özgü araştırmalara, mesleki eğitime ve bakım uygulamalarına yön vererek mesleki özerkliğin gelişimine katkıda bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Covid -19, hemşirelik, hemşirelik modelleri, yoğun bakım ünitesi

Nursing Care Of Two COVID-19 Patients In The Light Of Neuman Systems Model and Henderson's Theory Of 14 Basic Needs In Nursing Care: A Case Report

Öz

Novel coronavirus (COVID-19) is one of the worst pandemics that has taken hold of the whole world. The new disease is an infectious disease caused by the SARS-CoV-2 virus. Patients with severe respiratory failure are treated in intensive care units to manage complications and support respiratory function. In this study, the nursing process of the first two patients who developed severe respiratory failure syndrome due to COVID-19 and were treated in the intensive care unit in a university hospital in Turkey were discussed. Both patients with a positive diagnosis of COVID-19 applied to the clinic with symptoms of high fever, fatigue, shortness of breath, cough, diarrhea and arrhythmia. In our study, two different models were used in the nursing care of the cases, namely Neuman's 'Systems Model' and Henderson's '14 Basic Needs Theory in Nursing Care'. It is thought that the effect of qualified nursing care in ICU rate is indisputable. Nursing models that guide qualified nursing care contribute to the development of professional autonomy by giving direction to discipline-specific research, vocational training and care practices.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, intensive care units, nursing, nursing models

Kaynakça

• 1. Alligood MR. Nursing theory and their work (8 rd.ed) America: Mosby Company. 2014. p:2-5.
• 2. Chinn PL, Kramer, MK. Integrated theory & knowledge development in nursing, 8th edition. New York: Elesvier-Mosby.2011.
• 3. Gigliotti E. The value of nursing models in practice. DEUHFED. 2008;1(1):42-50.
• 4. Gibson PG, Qin L, Puah SH. COVID‐19 acute respiratory distress syndrome (ARDS): clinical features and differences from typical pre‐COVID‐19 ARDS. Med J Aust. 2020; 213(2): 54-56. doi: 10.5694/mja2.50674
• 5. Douedi S, Miskoff J. Novel coronavirus 2019 (COVID-19): A case report and review of treatments. Medicine. 2020; 99(19): e20207. doi:10.1097/MD.0000000000020207
• 6. Baykara ZG, Çalışkan N, Öztürk D, Karadağ A. Hemşirelikte teori ve model kullanımı: nitel bir çalışma. Cukurova Med J. 2019; 44: 281-289. doi:10.17826/cumj.562393
• 7. Özer S, Gökçe S. Neuman sistemler modeli’nin hemodiyaliz tedavisi gören bir olguda uygulanması. HEAD. 2015; 12(1): 69-76. doi:10.5222/HEAD.2015.069
• 8. McBride O, Murphy J, Shevlin M, Gibson‐Miller J, Hartman TK, Hyland, et al. Monitoring the psychological, social, and economic impact of the COVID‐19 pandemic in the population: context, design and conduct of the longitudinal COVID‐19 psychological research consortium (C19PRC) study. Int J Methods Psychiatr Res. 2021; 30(1): e1861. doi:10.1002/mpr.1861
• 9. Guck AJ, Buck K, Lehockey K. Psychological complications of COVID-19 following hospitalization and ICU discharge: recommendations for treatment. Prof Psychol Res Pr. 2021; 52(4): 318–327. doi:10.1037/pro0000402
• 10. Barragan T, Gavilanes M, Lombeyda G, Muñoz M. Modelo de Virginia Henderson en la influenza AH1N1. Revista de Investigación Talentos. 2018; (1): 704-712.
• 11. Avşar P. Virginia Henderson: hemşirelik bakımında 14 temel gereksinim teorisi. (İçinde) Karadağ, A., Çalışkan, N., Baykara, Z.G. (editörler). Hemşirelik Teorileri ve Modelleri. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık. 2017. s.145-160
• 12. Righi E, Mirandola M, Mazzaferri F, Razzaboni E, Zaffagnini A, Erbogasto A, Tacconelli E. Long-term patient-centred follow-up in a prospective cohort of patients with COVID-19. Infect Dis Ther. 2021; 10: 1579–1590. doi:10.1007/s40121-021-00461-3
• 13. Goodman BP, Khoury JA, Blair JE, Grill MF. COVID-19 dysautonomia. Front Neurol. 2021; 12:1-5. doi:10.3389/fneur.2021.624968
• 14. Bilge Y, Bilge Y. Koronavirüs salgını ve sosyal izolasyonun psikolojik semptomlar üzerindeki etkilerinin psikolojik sağlamlık ve stresle baş etme tarzları açısından incelenmesi. Klinik Psikiyatri. 2020; 23 (Ek 1): 38-51. doi: 10.5505/kpd.2020.66934
• 15. Koçak AT, Arslan S. COVID-19 pandemisinde Neumann sistemler modeli ışığında parkinsonlu bireye uygulanan hemşirelik bakımı: olgu sunumu. JGEHES. 2021; 3(1): 66-80. doi:10.51123/jgehes.2021.18
• 16. Bozkurt C, Yıldırım Y, Aykar FŞ, Fadıloğlu ZÇ. Henderson hemşirelik modeli’ne göre kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bir bireyin değerlendirilmesi. CUSBED. 2021; 6(1): 59-68. doi:10.51754/cusbed.807105
• 17. Zang X, Wang Q, Zhou H, Liu S, Xue X. Efficacy of early prone position for COVID-19 patients with severe hypoxia: a single-center prospective cohort study. Intensive Care Med. 2020; 46(10): 1927-1929. doi:10.1007/s00134-020-06182-4
• 18. Ateş T, Önal B, Kaptan D, Kurt Y, Öztürk H. COVID-19 tanısı olan hastanın uluslararası hemşirelik uygulaması sınıflandırma sistemine göre hemşirelik bakımı: olgu sunumu. J Curr Nurs Res. 2021; 1(1): 32-43.
• 19. Moore Z, Patton D, Avsar P, McEvoy NL, Curley G, Budri A, Nugent L, et al. Prevention of pressure ulcers among individuals cared for in the prone position: lessons for the COVID-19 emergency. J Wound Care. 2020; 29(6): 312-320. doi:10.12968/jowc.2020.29.6.312
• 20. Tanrıkulu F, Dikmen Y. Yoğun bakım hastalarında basınç yaraları: risk faktörleri ve önlemler. J Hum Rhythm. 2017; 3(4): 177-182.
• 21. Mentella MC, Scaldaferri F, Gasbarrini A, Miggiano GAD. The role of nutrition in the COVID-19 pandemic. Nutrients. 2021;13(4):1093. doi:10.3390/nu13041093
• 22. Şahin M, Köçkar Ç. Bir stresör olarak yoğun bakım. YBPD. 2018; 2(4): 207-214. doi:10.31461/ybpd.453981
• 23. Tharakan S, Nomoto K, Miyashita S, Ishikawa K. Body temperature correlates with mortality in COVID-19 patients. Critical Care. 2020; 24: 1-3. doi:10.1186/s13054-020-03045-8
• 24. Sun N, Wei L, Wang H, Wang X, Gao M, Hu X, Shi S. Qualitative study of the psychological experience of COVID-19 patients during hospitalization. J Affect Disord. 2021; 278: 15-22. doi: 10.1016/j.jad.2020.08.04