Kabilesini İslam'la Şereflendiren Sahabî; Tufeyl Bin Amr Ed-Devsî

Yıl 2020, , 56 - 76, 30.06.2019

Nevzat Sağlam

https://doi.org/10.32711/tiad.721540

Öz

Hz. Peygamber vahye muhatap olduktan sonra aile efradından başlamak üzere yakınlarını ve mensubu olduğu Kureyş kabilesini İslam'a davete başlamıştır. Ancak Kureyş kabilesinin ileri gelenleri onun davetini kabul etmedikleri gibi İslam'ın yayılmasına engellemek için de büyük bir gayret için girmişlerdir. Özellikle hac, umre veya ticaret için Mekke'ye gelenleri karşılayarak Hz. Peygamberle görüşmemeleri ve sözlerine kulak vermemeleri konusunda uyarıda bulunmuşlardır. Mecnun, kâhin ve sihirbaz gibi iftiralarla da sözlerine itibar edilmemesine çalışmışlardır.
Bir gün Mekke'ye Yemen'den Tufeyl bin Amr ed-Devsî isimli putperest bir şahıs gelmiştir. Kureyşliler daha önceden tanıdıkları ve kabilesi içinde saygınlığı olduğunu bildikleri Tufeyl'i baba ile oğlu, eşleri ve kardeşleri birbirinden ayırdığını dile getirerek Hz. Peygamberi dinlememesi ve onunla konuşmaması hususunda ikaz etmişlerdir. Kureyş müşriklerinin ısrarları üzerine kulaklarına pamuk tıkayan Tufeyl bin Amr, doğruyu yanlıştan, güzeli çirkinden ayırt edebilecek kabiliyete sahip olduğunu düşünerek, Hz. Peygamberi dinlemiş ve duyduğu güzel sözler karşısında Müslüman olmuştur.
Bu çalışmada Tufeyl bin Amr'ın Mekke'ye gelip Müslüman olduktan sonra başta aile efradı olmak üzere kabilesini İslam'a daveti, Hz. Peygamberle beraberliği ve Yemame Savaşı'nda şehit olmasına kadar geçen hadiseler ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hz. Peygamber, Tufeyl bin Amr, Devs Kabilesi, Ebû Hüreyre, Zülkeffeyn Putu

Sahabî, Who Honored His Tribe with Islam; Tufeyl Bin Amr ed-Dowsi

Öz

After the prophet revelation, he started to invite his relatives and the Qurayshi tribe, to whom he was a member, to Islam. However, the leaders of the Quraysh tribe did not accept her invitation and went to great lengths to prevent the spread of Islam. They welcomed those who came to Makkah especially for pilgrimage, umrah or trade and warned them not to meet with the Prophet and not to listen to their words. Mecnun also tried not to be respected by slanders such as priests and magicians.
One day, a pagan person named Tufeyl bin Amr ed-Devsî came to Mecca from Yemen. The Qurayshis warned Tufeyl, whom they knew before, and that he knew that he was respected among his tribe, that he did not listen to and talk to the Prophet by saying that he separated the father and his son, spouses and siblings. Tufeyl bin Amr, who put cotton in her ears upon the insistence of Quraysh polytheists, listened to the Prophet and thought that she had the ability to distinguish right from wrong to beautiful ugly.
In this study, Tufeyl bin Amr's invitation to the tribe of Islam, especially his family, after his coming to Mecca and became a Muslim, and the events that lasted until he was martyred in the Battle of Yemame.

Anahtar Kelimeler

Prophet, Tufeyl b. Amr, Ebû Hureyre, Idol of Zülkeffeyn, Dows Tribe

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybani. Fezâilü’s-Sahâbe. Thk. Vasiyyullah b. Muhammed Abbas. Mekke: Câmiatu Ümmi’l-Kurâ, 1983.
• Azizova, Elnure. “Tihâme”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/153-154. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Bağdâdî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Habib İbn Ümeyye b. Amr el-Haşimi el-. Kitabü’l-Muhabber. Haydarabad, 1361.
• Bel âzûrî. Fütûhu’l-Büldân. Trc. Mustafa Fayda. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 1987.
• Belâzûrî, Ahmed b. Yahya el-. Fütûhu’l-Büldân. Trc. Mustafa Fayda. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
• Buhârî, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail b. İbrahim. Sahîhu’l-Buhârî. İstanbul: el-Mektebetü’l-İslâmî, 1979.
• Cevad Ali. Târihu’l-Arab Kable’l-İslâm. Beyrut, 1970.
• Çakan, İsmail Lütfü. “Amr b. Tufeyl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 3/93. TDV Yayınları, 1991.
• Davudoğlu, Ahmed. Sahih-i Müslim Tercemesi ve Şerhi. İstanbul: Sönmez Neşriyat, 1973.
• Ebu Reyye, Mahmûd. Şeyhü’l-Mudira Ebu Hüreyre. Beyrut: Müessesetü’l-A’lemi li’l-Matbuat, 1390.
• Fayda, Mustafa. “Cerîr b. Abdullah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 7/410-411. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Fayda, Mustafa. “Devs (Benî Devs)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/253. Ankara: TDV Yayınları, 2012.
• Güç, Ahmet. “Put”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 34/364-365. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
• Güler, Zekeriya. “Tufeyl b. Amr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/323-324. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Hemdânî, İbnü’l-Haik Hasan b. Ahmed b. Ya’kub. Sıfatu Cezîretü’l-Arab. Thk. Muhammed b. Ali el-Ekvaʻ el-Havâlî. Riyad: Dârü’l-Yemame, 1977.
• Inayat Ahmad, Maului Mohammad. The Authenticated Miracles of Mohammad. New Delhi: Award Publishing House, 1982.
• İbn Abdülber, Ebû Ömer Cemaleddin Yusuf b. Abdullah b. Muhammed Kurtubi. el-İstîâb fî Ma’rifeti’l-Ashâb. Thk. Ali Muhammed Bicavi. Kahire: Dâru Nehdati Mısr, ty.
• İbn Asâkir, Ebü’l-Kâsım Sikatüddin Ali b. Hasan b. Hibetullah. Târîhu Medîneti Dımaşk. Thk. Muhibbüddin Ebi Said Ömer b. Garame el-Amri. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1995.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali. el-İsâbe fî Temyîzi’s-Sahâbe. Thk. Adil Ahmed Abdülmevcud, Ali Muhammed Muavva. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415.
• İbn Hazm. el-Fasl: Dinler ve Mezhepler Tarihi (Metin-Çeviri). Trc. Halil İbrahim Bulut. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2017.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik. es-Sîretü’n-Nebeviyye. Thk. Mustafa es-Sakka. Kahire, 1375/1955.
• İbn Kesir. el-Bidâye ve’n-Nihâye. Cize, 1418.
• İbn Kesîr. el-Bidâye ve’n-Nihâye Büyük İslam Tarihi. Trc. Mehmet Keskin. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1994.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer. el-Bidâye ve’n-Nihâye. Thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî. Cize, 1418.
• İbn Sa’d, Ebû Abdullah Muhammed b. Sa’d b. Meni’ ez-Zührî. Kitâbü’t-Tabakâti’l-Kebîr. Trc. Ali Muhammed Ömer. Beyrut: Mektebetü’l-Hanci, 1421.
• İbn Saʻd. Kitâbü’t-Tabakâti’l-Kebîr. Kahire, 1421.
• İbn Seyyidinnâs. Uyûnu’l-Eser fî Fünûni’l-Megâzî ve’ş-Şemâili ve’s-Siyer. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, ty.
• İbn Seyyidünnas, Ebü’l-Feth Fethuddin Muhammed b. Muhammed. Minahü’l-Midah. Thk. İffet Visal Hamza. Dımaşk: Dârü’l-Fikr, 1987.
• İbnü’l-Esir, Ebü’l-Hasan İzzeddin Ali b. Muhammed b. Abdülkerim. Üsdü’l-Gâbe fî Ma’rifeti’s-Sahâbe. Thk. Halil Me’mun Şiha. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, 1418.
• İbnü’l-Esir, Ebü’l-Hasan İzzeddin Ali b. Muhammed b. Abdülkerim. Üsdü’l-Gâbe fî Ma’rifeti’s-Sahâbe. Thk. Muhammed İbrâhim Benna, Muhammed Ahmed Aşur, Mahmûd Abdülvehhab Fayed. Kahire: Dârü’ş-Şa’b, 1970.
• İbnü’l-Kelbî. Kitâbü’l-Esnâm. Trc. Beyza Düşüngen Bilgin. İstanbul: Pınar Yayınları, 2003.
• Kalkaşendî. Nihâyetü’l-Ereb fî Maʻrifeti Ensâbi’l-Arab. Lübnan, 1405.
• Kandemir, M. Yaşar. “Ebu Hüreyre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 10/160-167. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Lekanî, Ebû İshâk Burhâneddîn İbrâhîm b. İbrâhîm b. Hasan. Behcetü’l-Mehâfil ve Ecmelü’l-Vesâil Bi’t-Ta’rîf Bi-Ruvâti’ş-Şemâil. Thk. Şadi b. Muhammed b. Salim Al-i Nu’man. Kahire: Mektebetu İbn Abbas, 1432.
• Muhammed Hamidullah. İslam Peygamberi. Trc. Mehmet Yazgan. Beyan Yayınları, 2014.
• en-Nîsâbûrî, Ebû Abdullah İbnü’l-Beyyi’ Muhammed Hakim. el-Müstedrek. Thk. Hamdi Demirdaş Muhammed. Mekke: Mektebetü Nizâr Mustafa el-Bâz, 1420.
• Nüveyrî, Şihâbuddîn Ahmed b. Abdulvehhâb. Nihâyetü’l-Ereb fî Fünûni’l-Edeb. Kahire: Vizaretü’s-Sekâfe ve’l-İrşad, ty.
• Ömer Rızâ Kehhâle,. Mu’cemu Kabâ’ili’l-Arabi’l-Kadîme ve’l-Hadîse. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1402.
• Rafi Ahmad Fidai. Companions of the Holy Prophet (s.a.w). New Delhi: International Islamic Publishers, 1986.
• es-Sem’ânî, Ebû Sa’d Abdülkerim b. Muhammed b. Mansur et-Temîmî. el-Ensâb. Thk. Abdurrahman b. Yahyâ el-Muallimi el-Yemani. Beyrut: Mehmed Emin Dimec, t.y.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr. el-Hasâisü’l-Kübrâ. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1405.
• Şâmî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Yûsuf b. Alî b. Yûsuf Sâlihî eş-. Sübülü’l-Hüdâ ve’r-Reşâd fî Sîreti Hayri’l-İbâd. Thk. Mustafa Abdülvahid. Kahire: Vizaretü’l-Evkaf ve’ş-Şuuni’l-İslâmiyye, 1407.
• Şâmî, Mustafa Abdülvahid eş-. Sübülü’l-Hüdâ ve’r-Reşâd fî Sîreti Hayri’l-İbâd. Thk. Abdülazîz Abdülhalik Hilmi. Kahire: Vizaretü’l-Evkaf ve’ş-Şuuni’l-İslâmiyye, 1411.
• Şulul, Kasım. “Hz. Peygamber Devri Kronolojisinin Kamerî Hicrî Takvimdeki Tarihleri ve Mîlâdî Karşılıkları”. İslam Tarihi ve Medeniyeti. 1. İstanbul: Siyer Yayınları, 2018.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Müsnidü’d-Dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb. el-Mu’cemü’l-Kebir. Thk. Hamdi Abdülmecid Selefi. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türasi’l-Arabi, 1405.
• Toufic Fahd. La divination Arabe : Etudes Religieuses Sociologiques et Folkloriques sur le Milieu Natif de l’Islam. Paris: Sindbad, 1987.
• Vâkıdî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer b. Vakıd el-Eslemî. el-Megâzî. Thk. Marsden Jones. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1404.
• Zehebi, Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman ez-. Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ. Thk. Şuayb el-Arnaut, Hüseyin el-Esed. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1405.