Modern Batı Düşüncesinde Dini Konumlandırma Problemi

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 136 - 149, 30.06.2019

Ergin Ögcem

https://doi.org/10.32711/tiad.545868

Öz

Din dâhil her söylem,
geldiği ortamın mevcut düzen ve anlayışına bir meydan okuma şeklinde tezahür
etmiştir. İnsanı konu edinen tüm inanç ve öğretiler, getirmiş oldukları ilke ve
prensiplerle yaşama bir düzen vermeyi amaçlamışlardır. Dinlerin, özellikle de
vahiy ekseninde teşekkül etmiş dinlerin bu bağlamda özel bir yeri vardır. Zira
dinler bütünüyle bu dünya yaşamına odaklanmakla kalmamış, daha ziyade burada
tesis ettiği düzen ve intizamla esas olarak insanın öte dünya hayatını
kurtarmayı amaçlamıştır.

İnsanı ve onun aklını
otorite kabul eden, bu çerçevede bütünüyle dünya hayatına odaklanan modern yaklaşımlar
(insanı ve bu dünya hayatını önemsizleştirdiği gerekçesiyle) dini ve metafizik
içerikli tutumlara mesafeli durmuşlar, dahası onları reddetme yoluna
gitmişlerdir. İnsan yaşamını akıl ve tecrübeye indirgeyerek onun psikolojik
eğilimlerini dikkate almayan bu tutumlar, kendisine muhalif çok daha özgürlükçü
bir karakter sergileyen postmodern anlayışların doğmasına sebep olmuştur. Bu
makalenin temel amacı da, modern ve postmodern yaklaşımların din karşısındaki
tutumlarını felsefi bir tarzla eleştiri konusu yapmaktır.           

Anahtar Kelimeler

Din, Aydınlanma, Modernizm, Felsefe, Postmodernizm

The Problem of Positioning of Religion in the Modern Western Thought

Öz

Every discourse, including religion, has shown as a challenge to the
current order and understanding of the environment in which it occurred. The
general aim of all the discourses and insights that take aim at human being is
to put the life in order within the frame of their principles. Religions, in
particular religions that have a root of revelation, have a special place in
this context. In fact, the religions not only focus on this world life, but
rather they aim to save humans life in hereafter with the order established
here. 

The modern approaches (on the grounds that they trivialize the world
and this world life) which consider man and his mind as authority and focus on
the world life have remained distant from religious and metaphysical. They even
tried to refuse them. These attitudes that did not take into account the
psychological tendencies of human life by reducing it to reason and experience,
gave rise to emergence of postmodern understandings, which were more liberal
and opposed to himself. The main aim of this article is philosophically to make
the attitude of modern and postmodern approaches in the axis of religion as a
subject of criticism.

Anahtar Kelimeler

Religion, Philosophy, Revelation, Modernism, Postmodernism

Kaynakça

• Audi, Robert, The Cambridge Dictionary of Philosophy, Cambridge: Cambridge University Press 1999.
• Aysevener, Kubilay, Tarih Felsefesi, İstanbul: Say Yayınları, 2015.
• Benjamin, A. (ed.), Judging Lyotard, London: Routledge, 1992.
• Best, Steven-Kellner, Douglas, Postmodern Teori, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2016.
• Brown, Stuart, Routledge History of Philosophy (British Philosophy and the Age of Enlightenment), Volume 5, London: Routledge, 1996.
• Bunnin, Nicholas and Yu, Jiyuan, The Blackwell Dictionary of Wester Philosophy, USA: Blackwell Publishing, 2004.
• Cevizci, Ahmet, Felsefenin Kısa Tarihi, İstanbul: Say Yayınları, 2017.
• Cevizci, Ahmet, İlk Çağ Felsefesi Tarihi, Bursa: Asa Yayınları, 2000.
• Copernicus, Nicolaus, Göksel Kürelerin Dönüşleri Üzerine, Çev. Saffet Babür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2002.
• Çınar, Aliye, Rasyonel Teoloji, İstanbul: Köprü Kitapları, 2018.
• Çınar, Aliye, Tanrı Yanılgısı Üzerine, İnanmak Ya da İnanmamak, İstanbul: Profil Yayıncılık, 2009.
• Dawkins, Richard, The Greatest Show on Earth, London: Free Press, 2009.
• Demir, Zekiye, Modern ve Postmodern Feminizm, Bursa: Sentez Yayıncılık, 2014.
• Detels, Clarie, “Soft Boundaries and Relatedness: Paradigm for a Postmodern Feminist Musical Aesthetic”, Feminism and Postmodernism, London: Duke University Press, 1994, ss. 200-221.
• Duralı, Teoman, Biyoloji Felsefesi, Ankara: Akçağ Yayınları, 1992.
• Erbaş, Ali, “Protestan Reformu ve Martin Luther”, 2000 Yılında Hıristiyanlık (Dünü, Bugünü ve Geleceği), Ankara: Dinler Tarihi Derneği Yayınları, 2002, ss. 197-245.
• Eryılmaz, Bilal, Bürokrasi ve Siyaset; Bürokratik Devletten Etkin Yönetime, İstanbul: Alfa Yayınları, 2004.
• H. Bix, Brian, “Doğal Hukuk: Modern Gelenek”, Çev. E. Uzun, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 2, 2004, ss. 291-294.
• Huntington, Samuel P., “The Change to Change”, Comperative Politics: In the Post Behavioral Era, Colaroda: Lynne Reinner Publishers, 1988, ss. 335-384.
• Morton, Adam, Pratikte Felsefe, Çev. Mukaddes İlgün, İstanbul: Kesit Yayınları, 2006.
• Nicholson, Linda J., “Introduction”, Feminism/Postmodernism, Ed. Linda J. Nicholson, London: Routledge, 1990, ss. 1-15.
• Owen, Roger, “Ortadoğu Perspektifinde Modernleştirmeci Projeler”, Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, Derleyenler: Sibel Bozdoğan ve Reşat Kasaba, Çev., Nurettin Elhüseyni, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1998, ss. 200-206.
• Palmer, Martin, World Religions, London: HerperCollins Publishers, 2004.
• Patterson, Dennis, “Postmodernism/Feminism/Law”, Cornel Law Review, 77(2), New York: 1992, ss. 254-317.
• Sarıbay, Ali Yaşar, Postmodernite, Sivil Toplum ve İslam, Bursa: Sentez Yayıncılık, 2014.
• Skirbekk, Gunnar - Gilje, Nils, Antik Yunan’dan Modern Döneme Felsefe Tarihi, Çev. Emrullah Akbaş-Şule Mutlu, İstanbul: Üniversite Kitapevi, 2004.
• Tillich, Paul, İmanın Dinamikleri, Çev. Fehrullah Terkan-Salih Özer, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2000.
• Topaloğlu, Aydın, “Akıl ve İnanç”, Din Felsefesi, Ed. Latif Tokat, Bilimsel Araştırma Yayınları, Ankara, 2018, ss. 39-61.
• West, David, Kıta Avrupası Felsefesine Giriş, Çev. Ahmet Cevizci, İstanbul: Paradigma Yayınları, 1998.