Aile, Değerler ve Din: Teorik Bir Yaklaşım

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 199 - 233, 30.06.2019

Fatma Balcı Arvas

https://doi.org/10.32711/tiad.674658

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma, evlilik ve aile hayatında önemli olan değerler ve dinin bu değerlerin desteklenmesindeki rolünü konu edinmektedir. Aile yaşamında önemli olan sevgi, saygı, güven sadakat, fedakârlık gibi aile değerleri, dinlerin de tavsiye ettiği ve aile hayatındaki önemini vurguladığı değerlerdir. Din, faydalı aile davranışları ve olumlu aile yaşamını destekleyen bir inanç sistemi sağlar. Dinlerin, aile içi geçimsizliğini önlemede ve huzurlu bir aile ortamı oluşturmada, ilişki erdemleri olarak da adlandırılan bu değerleri besleyerek yardımcı olduğu söylenebilir.
İslam dini ve kültüründe aile değerleri, genel ahlakın temel değer ve ilkelerinin bir parçasıdır. İslam, insani ilişkilerin esaslarını genel olarak merhamet ve sevgiye bağlamıştır. İster birbirine aile bağı ile bağlı olan karı-koca, anne-baba-çocuk veya akrabalar, isterse insanlık camiasını oluşturan herhangi kişiler arasındaki merhamet ve sevgi, İslam dininde insanları birbirine bağlayan en önemli bağ olarak görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Aile, Değerler, Evlilik Doyumu, Din ve Aile

Family, Values and Religion: A Theoretical Approach

Öz

This study deals with the values that are important in marriage and family life and the role of religion in supporting these values. Family values such as love, respect, trust, loyalty and sacrifice which are important in family life are the values that religions also recommend and emphasize their importance in family life. Religion provides useful family behavior and a belief system that supports positive family life. It can be said that religions help to prevent domestic conflict and to create a peaceful family environment by nurturing these values, also called relationship virtues.
In Islamic religion and culture, family values are part of the basic values and principles of general morality. Islam has linked the principles of human relations to compassion and love in general. Compassion and love between husband and wife, parents, children or relatives who are connected with each other by family ties, or any person forming the human community have been seen as the most important ties in Islam. Abstract should be between 100 and 150 words.  

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Family, Values, Marital Satisfaction, Religion and Family.

Kaynakça

• Ahmadi, K. vd.. “The Influence of Religiosity on Marital Satisfaction”. Journal of Social Science 4/2 (2008), 103-110.
• Ahmadi K. - Hossein-Abadi, F. H.. “Religiosity, Marital Satisfaction and Child Rearing”. Pastoral Psychology 57 (2009), 211-221.
• Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması. (2010). http://ailetoplum.aile.gov.tr/data/54292ce0369dc32358ee2a46/kutuphane_61_turkiyede_aile_degerleri.pdf (5Mayıs2014)
• Alptekin, K.. “Düzce İl Merkezindeki Boşanmalar Üzerine Bir Çalışma”. Toplum ve Sosyal Hizmetler 22/2 (2011), 37-62.
• Atçeken, Merve. Dindarlık, Evlilik Doyumu ve Kişilik Özelliklerinin Bağışlama ile İlişkisi. İstanbul: Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Atilla, G.. Erillik/Dişillik Boyutunun Empatik Beceri ile İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Aydın, O. - Baran, G.. “Toplumsal Değişme Sürecinde Evlenme ve Boşanma”. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21/2 (2010), 117-126.
• Ayten, A.. “Affedicilik ve Din: Affetme Eğilimi ve Dindarlıkla İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma”. M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37, (2009), 111-128.
• Ayten, A.. Empati ve Din: Türkiye’de Yardımlaşma ve Dindarlık Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma. İstanbul: İz yayınları, 2010.
• Bahadır, A.. Aile Psikolojisi ve Din. Konya: İdeal Usta Fot. Bas. Yay. Dağıtım. 2012.
• Baltaş, Z. - Baltaş, A.. Stres ve Başaçıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi, 26. Basım, 2010.
• Batson, C.D. vd.. “Empathy and Altruism”. Handbook of Positive Psychology. ed. C.R. Snyder, Shane J. Lopez, 485-498. Oxford: Oxford University Press, 2002.
• Belen, F. Z.. “Eşlerarası İletişime Manevi Psikolojik Yaklaşım”. Toplum Bilimleri Dergisi, 8/15 (2014), 177-194.
• Bilen, Münevver. Sağlıklı İnsan İlişkileri. Ankara: Anı yayınları, 7. Baskı, 2009.
• Bilgin, Vejdi. “Türk Toplumunda Aile Kurumunu Benimseme ve Sahiplenme Düzeyleri”. OMÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10 (1998). 387-413.
• Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2. Baskı, 2002.
• Call, V. R. A. - Heaton, T. B.. “Religious Influence on Marital Stability”. Journal for the Scientific Study of Religion, 36/3 (1997), 382-392.
• Canan, İbrahim. Aile İçi Eğitim. İzmir: Gülyurdu yayınları, 7. Baskı, 2012.
• Canatan, Kadir. “Aile Kavramının Tanımı”. Aile Sosyolojisi. der. Kadir Canatan - Ergün Yıldırım, 53-64. İstanbul: Açılım Kitap yayınları, 2. Baskı, 2011.
• Canatan, Kadir. “Aile Sosyolojisi: Konuları, Perspektifi ve Gelişimi”. Aile Sosyolojisi. der. Kadir Canatan - Ergün Yıldırım, 15-30. İstanbul: Açılım Kitap yayınları, 2. Baskı, 2011.
• Canatan, Kadir. “Dünyada ve Türkiye’de Çocuk Algıları ve Cinsiyet Öncelikleri”. Aile Sosyolojisi. der. Kadir Canatan - Ergün Yıldırım, 197-213. İstanbul: Açılım Kitap yayınları, 2. Baskı, 2011.
• Canatan, Kadir. “Klasik Türk Düşüncesinde Aile ve Ailevi Değerler”. Aile Sosyolojisi. der. Kadir Canatan - Ergün Yıldırım, 263-290. İstanbul: Açılım Kitap yayınları, 2. Baskı, 2011.
• Canel, A. N.. Ailede Problem Çözme, Evlilik Doyumu ve Örnek Bir Grup Çalışmasının Sınanması. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2007.
• Çağ, P. - Yıldırım, İ.. “Evlilik Doyumunu Yordayan İlişkisel ve Kişisel Değişkenler”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4/39, (2013), 13-23.
• Çağan, K.. “Ailenin İşlevleri”. Aile Sosyolojisi. der. Kadir Canatan - Ergün Yıldırım, 83-93. İstanbul: Açılım Kitap yayınları, 2. Baskı, 2011.
• Çelik, E.. “Evlilik Doyumu”. Psikolojide Güncel Kavramlar III: Aile-Evlilik. ed. Ahmet Akın - Eyüp Çelik, 21-36. Ankara: Nobel yayınları, 2015.
• Çelik, E.. “Evlilik Uyumu”. Psikolojide Güncel Kavramlar III: Aile-Evlilik. ed. Ahmet Akın - Eyüp Çelik, 1-20. Ankara: Nobel yayınları, 2015.
• Doğan, M. - Gülmez, Ç.. “Sabır Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması”. Atatük Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 42 (2014), 263-279.
• Dollahite, D.C. - Marks, L. D.. “A Conceptual Model of Family and Religious Processes in Highly Religious Families”. Review of Religious Research, 50/4 (2009), 373-391.
• Dowlatabadi, F.H. vd.. “The Relationship Between Religious Attitudes and Marital Satisfaction Among Married Personnel of Departments of Education in Rasht City, Iran”. International Journal of Advanced Studies in Humanities and Social Science, 1/6 (2013), 608-615.
• Dönmezer, İbrahim. Ailede İletişim ve Etkileşim. Ankara: Hegem yayınları, 6. Baskı, 2009.
• Ebu Zehra, Muhammed. Sosyal Hayatta Aile ve Toplum. çev. Nurettin Demir, M. Vesim Taylan, İstanbul: Kayıhan yayınları, 2. Baskı, 2004.
• Ersanlı, K. - Kalkan, M.. Evlilik İlişkilerini Geliştirme: Kuram ve Uygulama. Ankara: Nobel yayınları, 2008.
• Fincham, F. D. - Bradbury, T. N.. “Marital Satisfaction, Depression, and Attributions: A Longitudinal Analysis”. Journal of Personality and Social Psychology, 64/3 (1993), 442-452.
• Fincham, F. D. vd.. “Faith and Unfaithfulness: Can Praying for Your Partner Reduce Infidelity?”. Journal of Personality and Social Psychology, 99/4 (2010), 649-659.
• Geyer, A. L. - Baumeister, R. F.. “Din, Ahlak ve Öz-Denetim: Değerler, Erdemler ve Kötü Alışkanlıklar”. çev. Metin Güven. Din ve Maneviyat Psikolojisi: Yeni Yaklaşımlar ve Uygulama Alanları. der. Raymond F. Paloutzian, Crystal L. Park, çev. ed. İhsan Çapçıoğlu - Ali Ayten, 241-291. Ankara: Phoenix yayınları, 2013.
• Göcen, Gülüşan. Şükür: Pozitif Psikolojiden Din Psikolojisine Köprü. İstanbul: DEM yayınları, 2014.
• Gülmez, Ç.. Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet, Ahlaki Çözülme ve Dindarlık. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 2014.
• Güney, S.. “Aile Yaşam Döngüsü”. Romantik İlişkiler, Evlilik ve Ana-Baba-Çocuk İlişkileri. ed. Tarık Solmuş, 229-252. Ankara: Nobel yayın dağıtım, 2010.
• Güngör, H. C.. Evlilik Doyumunu Açıklamaya Yönelik Bir Model Geliştirme. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2007.
• Güngördü, A.. “Aile Değerleri ve Dindarlığın Plansız Satın Alma Eğilimi Üzerine Etkilerine Yönelik Bir Yapısal Eşitlik Modeli”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8/1 (2016), 342-359.
• Hosseinkhanzadeh A.A. - Niyazi, E.. “Investigate Relationships between Religious Orientation with Public Health and Marital Satisfaction Among Married Students of University of Tehran”. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15 (2011), 505-509.
• Hökelekli, Hayati. Çocuk, Genç, Aile Psikolojisi ve Din. İstanbul: DEM yayınları, 2009.
• Hökelekli, Hayati. Psikoloji, Din ve Eğitim Yönüyle İnsani Değerler. İstanbul: DEM yayınları, 2013.
• Hünler, O. S. - Gençöz, T.. “The Effects of Religiousness on Marital Satisfaction: Testing the Mediator Role of Marital Problem Solving Between Religiousness and Marital Satisfaction Relationship”. Contemporary Family Therapy, 27/1 (2005), 123-136.
• İbrahimoğlu, D.. Evlilikte Doğru Seçim Ailede Mutluluk. İstanbul: Hayat yayınları, 2003.
• İmam Gazali. İslam’da Evlilik ve Aile Hayatı. çev. Mehmet Ali Kayabağlar, İstanbul: Kahraman yayınları, 1999.
• Kantarcı, D. - Şendil, G.. “Bağlanma ve Aldatma”. Bağlanma, Evlilik ve Aile Psikolojisi. ed. Tarık Solmuş, 284-295. İstanbul: Sistem yayınları, 2. Baskı, 2012.
• Kasapoğlu, A.. “İslam’a Göre Evlilikte Eşler Arasında Uyum Sorunu-İnanç ve Ahlâk Uyumu”. Bilimname, 12 (2007), 137-161.
• Kutupyıldızı, M. İ.. Türkiye Geleneğinde Aile Tahlili ve Evlilik Sanatı. İstanbul: Sokak Kitapları yayınları, 2013.
• Lambert, N. M. - Dollahite, D. C.. "How Religiosity Helps Couples Prevent, Resolve and Overcome Marital Conflict”. Family Relations, 55/4 (2006), 439-449.
• Larson, L. E. - Goltz, J. W.. “Religious Participation and Marital Commitment”. Review of Religious Research, 30, (1989), 387-400.
• Levenson, R. W. vd.. “Long-Term Marriage: Age, Gender, and Satisfaction”. Psychology and Aging, 8/2 (1993), 301-313.
• Mahoney A. vd.. “Religion in the Home in the 1980s and 1990s: A Meta-Analytic Review and Conceptual Analysis of Links Between Religion, Marriage, and Parenting”. Journal of Family Psychology, 15/4 (2001), 559-596.
• Mccullough, M.E. vd.. “Religion and Forgiveness”. Handbook of the Psychology of Religion and Sprituality. ed. Raymond F. Paloutzian, Crystal Park, 394-411. New York-London: The Guilford Press, 2005.
• Orathinkal, J. - Vansteenwegen, A.. “The Effect of Forgiveness on Marital Satisfaction in Relation to Marital Stability”. Contemp. Fam. Ther., 28, (2006), 251-260.
• Öngider, N.. “Romantik İlişki ve Evlilik Sorunları ile Başa Çıkma”. Romantik İlişkiler, Evlilik ve Ana-Baba-Çocuk İlişkileri. ed. Tarık Solmuş, 91-99. Ankara: Nobel yayın dağıtım, 2010.
• Sancaklı, S.. “Hz. Peygamber’in Erdemli İnsan Yetiştirme Bağlamında İsâr (Diğerkâmlık) Kavramına Verdiği Önem”. Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 7/17 (2006), 29-56.
• Smedes, L. B.. Bağışlayın ve Unutun: Haketmediğiniz Yaraları İyileştirmenin Yolları. çev. Gülder Tümer, Ankara: Hyb yayınları, 1998.
• Solmuş, Tarık. Çift, Evlilik ve Aile Terapisi. İstanbul: Doruk yayınları, 2011.
• Şahin, H.. Güncel Problemlere Psikolojik Analizler. İstanbul: Akademik kitaplar yayınları, 2011.
• Şişman, Nazife. (2007). “Küresel Dinamikler Bağlamında Aile ve Kadın”. Günümüzde Aile Uluslararası Aile Sempozyumu (02-04 Aralık 2005.) 587-612. İstanbul: İFAV yayınları, 2007.
• Tarhan, Nevzat. Evlilik Psikolojisi. İstanbul: Timaş yayınları, 17. Baskı, 2013.
• Taysi, E.. “Evlilikte Bağışlama: Evlilik Uyumu ve Yüklemelerin Rolü”. Türk Psikoloji Dergisi, 25/65 (2010), 40-52.
• Tekin, M.. “Dinlerin Perspektifinden Aile Kurumu”. Aile Sosyolojisi. der. Kadir Canatan-Ergün Yıldırım, 235-262. İstanbul: Açılım Kitap yayınları, 2. Baskı, 2011.
• Tutarel-Kışlak, Ş.. “İlişkilerde Mutluluk Ölçeği (İMÖ): Güvenirlik ve Geçerlilik Çalışması”. Kriz Dergisi, 10/1 (2002), 37-43.
• Tutarel-Kışlak, Ş. - Çabukça, F.. “Empati ve Demografik Değişkenlerin Evlilik Uyumu ile İlişkisi”. Aile ve Toplum, 2/5 (2002), 35-42.
• Tutarel-Kışlak, Ş. - Göztepe, I.. “Duygu Dışavurumu, Empati, Depresyon ve Evlilik Uyumu Arasındaki İlişkiler”. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3/2 (2012), 27-46.
• Uysal, Veysel. Geleneksellik-Çağdaşlık Bağlamında Türkiye’de Dindarlık ve Kadın. İstanbul: Dem yayınları, 2006.
• Üncü, S.. Duygusal Zekâ ve Evlilik Doyum İlişkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Ürkmez, E.. Dini İnanç, Tutum ve Davranışların Eşler Arası İletişime Etkisi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
• Ürkmez, M. - Oğurtan, S. G.. Aile Kurmak Aile Olmak. Konya: Çizgi Kitabevi, 4. Baskı, 2011.
• Vakkasoğlu, Vehbi. Ailede Sevgi İletişimi, İstanbul: Nesil yayınları, 36. Baskı, 2012.
• Worthington, E.L. vd.. “Unforgiveness, Forgiveness, Religion, and Health”. Faith and Health: Psychological Perspectives ed. T.G. Plante, A.C. Sherman, 107-138. New York-London: The Guilford Press, 2001.
• Yapıcı, Asım. Ruh Sağlığı ve Din: Psikososyal Uyum ve Dindarlık. Adana: Karahan kitabevi, 2007.
• Yeniçeri, Celal. Hukuki-Ahlaki-Felsefi Boyutları ve Günceli ile İslam Ailesi ve Ev İdaresi. İstanbul: Çamlıca yayınları, 2009.
• Yıldırım, E.. “Toplumsal Değişme Sürecinde Aile”. Aile Sosyolojisi. der. Kadir Canatan - Ergün Yıldırım, 121-138. İstanbul: Açılım Kitap yayınları, 2. Baskı, 2011.
• Yiğit, Y.. En Güzel Örnekten Rahmet Damlaları. Ankara: DİB yayınları, 3. Baskı, 2010.