Media – Society Relations in the Context of Religion

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 56 - 76, 31.03.2024

Ejder Okumuş

https://doi.org/10.32711/tiad.1416194

Öz

The media's relations with society can be considered from various perspectives. Views on media-society relations vary depending on how, where and with what criteria the issue is approached. The type of media, media technology, the time and place where the media organ broadcasts, its ideological, religious and political position or attitude are important issues in addressing the effects of media on society and society on media. In this study, the interactional dimensions of mass media with society within the framework of religion are tried to be understood in various aspects and from different angles. The purpose of this research is to understand and evaluate the social dimensions of the media within the framework of religion, its effects on society, and the media-related dimensions of society within the framework of religion and its effects on the media. While media represents a great power that interacts with society with its many different types, tools, methods and elements, religion is located in the most existential dimension of society and social relations. In this sense, on the one hand, religion affects the media, society and media-society relations, and on the other hand, media, society and media-society relations affect religion.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Studies of Communication, Religion, Society, Mass Media, Politics

Din Bağlamında Medya – Toplum İlişkileri

Öz

Medyanın toplumla ilişkileri çeşitli açılardan ele alınabilir. Medya-toplum ilişkilerine bakışlar, olguya ne şekilde, ne gibi ölçütlerle, nereden ve hangi yöntemle yaklaşıldığına göre değişiklik gösterir. Medyanın türü, medya teknolojisi, medya organının yayım yaptığı zaman ve mekân, ideolojik, dini ve siyasi konumu veya tutum alışı, medyanın toplum, toplumun da medya üzerindeki etkilerini incelemede mühim konulardandır. Bu çalışmada, kitle iletişim araçlarının din çerçevesinde toplumla etkileşimsel boyutları çeşitli yönleriyle ve farklı açılardan anlaşılmaya çalışılmaktadır. Bu araştırmanın amacı, medyanın din çerçevesinde toplumsal boyutlarını, toplum üzerindeki etkilerini ve toplumun yine din çerçevesinde medya ile ilgili boyutlarını, medya üzerindeki etkilerini anlamak ve değerlendirmektir. Medya çok değişik tür, araç, yöntem ve öğeleriyle toplum ile karşılıklı ilişki içinde bulunan büyük bir gücü ifade ederken, din toplumun, toplumsal ilişkilerin en varoluşsal boyutunda yer almaktadır. Bu manada bir yandan din medyayı, toplumu ve medya-toplum ilişkilerini etkilerken, diğer yandan da medya, toplum ve medya-toplum ilişkileri dini etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, İletişim Çalışmaları, Din, Toplum, Medya, Siyaset

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Kaynakça

• Althusser, Louis. İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. çev. Yusuf Alp - Mahmut Özışık. İstanbul: İletişim Yayınları, 5. Basım, 2002.
• Avşar, Zakir - Demir, Vedat. Düzenleme ve Uygulamalarla Medyada Denetleme. Ankara: Piramit Yayıncılık, 2005.
• Barker, Eileen. “Crossing the Boundary: New Challenges to Religious Authority and Control as a Consequence of Access to the Internet”. Religion and Cyberspace, London: Routledge. ed. Morten T. Hojsgaard - Margit Warburg. 67-85. London: Rotledge, 2005.
• Baudrillard, Jean. Simülakrlar ve Simülasyon. çev. Oğuz Adanır. İstanbul: Doğu Batı Yayınları, 2003.
• Baudrillard, Jean. Tüketim Toplumu. çev. Ferda Keskin - Hazal Deliçaylı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2004.
• Bauman, Zigmunt. Consuming Life. Malden: Politiy Press, 2007.
• Bauman, Zigmunt - Lyon, David. Akışkan Gözetim. çev. Elçin Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2. Basım, 2016.
• Berger, Peter L. The Sacred Canopy. Garden City: Doubleday, 1967.
• Berger, Peter L. - Luckmann, Thomas. The Social Construction of Reality. Great Britain: Allen Lane The Penguin Press, 1967.
• Bocock, Robert. Tüketim. çev. İrem Kutluk. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 1997.
• Bourdieu, Pierre. Televizyon Üzerine. çev. T. Ilgaz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1997.
• Bunt, Gary R. Heştek İslam: Siber-İslami Ortamlar Dini Otoriteyi Nasıl Dönüştürür? çev. M. Ali Başak - Aziz M. Akkaya. İstanbul: Adab Yayınları, 2023.
• Campbell, Heidi. “Religion and the Internet”. Communication Research Trends 26/1 (2006), 3-24.
• Campbell, Heidi. “Who’s Got the Power? Religious Authority and the Internet”. Journal of Computer Mediated Communication 12/3 (2007), 1043-1062.
• Campbell, Heidi A. “Introduction: The Rise of the Study of Digital Religion”. Digital Religion: Understanding Religious Practice in New Media Worlds. ed. Heidi A. Campbell. 1-21. New York: Routledge, 2013.
• Carlson, Bo - Svensson, Martin. “Masterchef and The Sportification of Popular Culture”. idrottsforum.org, 1-16.
• Chomsky, Noam. Medya Gerçeği. çev. Abdullah Yılmaz. İstanbul: Tüm Zamanlar Yayıncılık, 1993.
• Dereli, Mustafa Derviş. Dini Kimliklerin Sosyal Medyada Akışkanlaşması: Siber-Etnografik Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Dereli, Mustafa Derviş. Sanala Veda: Sosyal Medya ve Dönüşen Dindarlık. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2020.
• Doğan, Şahin. “Boşanma Nedenlerine Yönelik Tutumlar: Boşanmayı Artırıcı veya Engelleyici Faktörlere Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 5/4 (2016), 991-1011.
• Domenach, Jean-Marie. Politika ve Propaganda. çev. Tahsin Yücel. İstanbul: Varlık Yayınları, 1969.
• Ellul, Jacques. Propaganda The Fonnation of Men’s Attıtudes. New York: Vintage Books, 1973.
• Fiske, John. Introduction to Communication Studies. London, New York: Routledge, 2. Basım, 1990.
• Güngör, Nazife. İletişim: Kuramlar-Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2011.
• Haberli, Mehmet. Medyatikleşme ve Din. İstanbul: Kitâbî Yayınları, 2023.
• Haberli, Mehmet. Sanal Din. İstanbul: Açılım Kitap Yayınları, 2014.
• Haberli, Mehmet. Sanal Din: İnternet Ortamındaki Din Olgusu Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Habermas, Jürgen. “A PostSecular World Society?” (Görüşmeci: Polin Richard, The Immanent Frame, Görüşme 2010). http://blogs.ssrc.org/tif/2010/02/03/a-postsecular-world-society/
• Habermas, Jürgen. “Religion in the Public Sphere”. European Journal of Philosophy 14/1 (2006), 1-25.
• Hall, Stuart. Cultural Studies 1983 : A Theoretical History. Durham, London: Duke University Press, 2016.
• Hjarvard, Stig. “Mediatization and the Changing Authority of Religion”. Media, Culture and Society 38/1 (2016), 8-17.
• Hjarvard, Stig. “The Mediatization of Religion: A Theory of the Media as Agents of Religious Change”. Northern Lifhts: Film and Media Studies Yearbook 6/1 (2008), 9-26.
• Hjarvard, Stig. “Three Forms of Mediatized Religion: Changing the Public Face of Religion”. Mediatization and Religion: Nordic Perspectives. ed. Stig Hjarvard - Mia Lövheim. 21-44. Nordicom: University of Gothenburg, 2012.
• Horsfield, Peter. “The Ecology of Writing and the Shaping of Early Christianity”. Religion Across Media: From Early Antiquity to Late Modernity. ed. Knut Lundby. 37-53. New York: Peter Lang, 2013.
• Huxley, Aldous. “Notes on Propaganda”. Harper’s Magazine 174 (Aralık 1936).
• İnal, M. Ayşe. Haberi Okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları, 1996.
• Kapani, Münci. Politika Bilimine Giriş. İstanbul: Bilgi Yayınları, 6. Basım, 1992.
• Kırtepe, Selçuk. Dizilerin Toplumsal İzdüşümü: Sosyo-Kültürel Bir Çözümleme. Ankara: Sonçağ Akademi Yayınları, 2022.
• Kırtepe, Selçuk. Televizyon Dizilerinin Toplum Üzerindeki Etkileri Sosyo-Kültürel Bir Çözümleme (Erzurum Örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2014. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Koloğlu, Orhan. “İlk Gazetelerimiz Aracılığıyla (1828-1867) Dilimize Giren Batı Kavram ve Sözcükleri”. XI. Türk Tarih Kongresi, Ankara: 5-9 Eylül 1990. IV/1945-1964. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1990.
• Küçükcan, Talip. Toplumun Kültür Politikaları ve Medyanın Kültürel Süreçlere Etki Algısı Araştırması. Ankara: SETA Yayınları, 2011.
• Lerner, Daniel. The Passing of Traditional Society: Modernizing The Middle East. London: The Free Press, 1958.
• Löbl, Emil. Kultur und Presse. Leipzig: Duncker and Humbolt, 1903.
• Lövheim, Mia - Hjarvard, Stig. “The Mediatized Conditions of Contemporary Religion: Critical Status and Future Directions”. Journal of Religion, Media and Digital Culture 8 (2019), 206-225.
• Maigret, Éric. Medya ve İletişim Sosyolojisi. çev. Halime Yücel. İstanbul: İletişim Yayınları, 4. Basım, 2014.
• Martindale, Don. The Nature and Types of Sociological Theory. Boston: Houghton Mifflin Company, 2. Basım, 1981.
• McQuail, Denis. Mass Communation Theory. London: Sage Publication, 2010.
• Morgan, David. “Mediation or Mediatisation: The History of Media in the Study of Religion”. Culture and Religion 12/2 (2011), 137-152.
• Okumuş, Ejder. “Din ve Siyaset Konusunda Basının Topluma Etkisi”. Türk Basın Tarihi Uluslararası Sempozyumu. 35-66. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 2018.
• Okumuş, Ejder. Din ve Toplumsal Çatışma. İstanbul: İnsan Yayınları, 2017.
• Okumuş, Ejder. Dinin Meşrulaştırma Gücü. İstanbul: Ark Kitapları Yayınevi, 2005.
• Okumuş, Ejder. Gösterişçi Dindarlık. İstanbul: Ark Kitapları Yayınevi, 2. Basım, 2005.
• Okumuş, Ejder. Meşruiyet Ekseninde Din ve Devlet. İstanbul: Pınar Yayınları, 2003.
• Okumuş, Ejder. “Tanzimat’ın Dili”. KhukA Kamu Hukuku Arşivi 5/1 (2002), 43-53.
• Okumuş, Ejder. Toplumsal Değişme ve Din. İstanbul: İnsan Yayınları, 6. Basım, 2020.
• Okumuş, Ejder. “Yeni Medya, Kamusal Alan ve Kamuoyu”. Yeni Medya, Toplum ve Kamusal Alan. ed. Himmet Hülür - Cem Yaşın. 331-352. Ankara: Ütopya Yayınevi, 2022.
• Özçetin, Burak. Kitle İletişim Kuramları. İstanbul: İletişim Yayınları, 2018.
• Özdoğan, Muhammed Ali. Yaşlılık, Sosyal Medya ve Din. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Pace, Enzo. “Religion as Communication”. International Review of Sociology 21/1 (2011), 205-224.
• Postman, Neil. Televizyon: Öldüren Eğlence. çev. Osman Akınhay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
• Ritzer, George. The McDonaldization Thesis. London: Sage Publication, 1998.
• Sarıtaş, İbrahim. “Nazi Döneminde Sinemanın Propaganda Aracı Olarak İşlevi”. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 47 (2018), 329-350.
• Şimşek, Ayşe. Dinin Medyatikleşmesi Üzerine Bir Araştırma: Mustafa Karataş-Yusuf Kavaklı-Zekeriya Beyaz Örnekleri. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Thomas, Günter. “The Mediatization of Religion – as Temptation, Seduction, and Illusion”. Media, Culture & Society 38/1 (2016), 37-47.
• Tunç, Muharrem. Gösterişçi Tüketim: Diyarbakır Örneği. Fırat Üniversitesi, Doktora Tezi, 2017.
• Tutar, Cem - Durukan, Durmuş. “Gastronomi Kültürünün İnşası ve Dönüşümünde Televizyon: Masterchef Türkiye ve The Taste Türkiye Programları Örneği”. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 40 (2020), 339-364.
• Veblen, Thorstein. The Theory of the Leisure Class. London, 2008.
• Weber, Max. “Preliminary Report on a Proposed Survey for a Sociology of the Press”. çev. Keith Tribe. History of the Human Science 11/2 (1998), 111-120.
• Weber, Max. “Towards a Sociology of the Press”. çev. Hanno Hardt. Journal of Communication 26/3 (1976), 96-101.
• Welch, David. Propaganda and the German Cinema 1933-1945. Tauris: Lincolns Inn, I.B., 2001.
• Welch, David. The Third Reich, Politics and Propaganda. Londra ve Newyork: Taylor&Francis e-library, 2. Basım, 2007.
• Yaylagül, Levent. Kitle İletişim Kuramları - Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları, 2006.