The Iceberg Hit by Kant's Philosophy: Freedom

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 566 - 590, 30.06.2025

Ata Demir

https://doi.org/10.32711/tiad.1632961

Öz

The recognition of humans as beings capable of understanding, interpreting, and questioning has led to the association of these abilities with responsibility, thereby bringing the issue of freedom into focus. The possibility for humans to choose their actions beyond the laws governing the physical world constitutes the realm of freedom. The fields in which social culture is formed, such as religion, ethics, politics, law, and art, are considered areas of freedom or will. While "being," one of the most general concepts, is considered one of the most difficult to express, the concept of freedom, seen as the condition of all human actions and creations, is also regarded as one of the most controversial areas of thought. Freedom, as a fundamental issue in the history of philosophy, continues to persist; however, Kant’s approach to this concept has been deemed insufficient due to its ontological grounding deficiencies and the limitations imposed within the context of practical reason, thus becoming the subject of various criticisms. This has paved the way for post-Kantian philosophers’ critiques of the concept of freedom, and freedom has been described as "the iceberg that Kant’s philosophy collided with." In this study, Kant’s concept of freedom is first examined in the context of his moral philosophy, and then the critiques made by Fichte, Hegel, Adorno, and Nancy regarding this conception of freedom are discussed. The conclusion section contains our evaluation of how the study is perceived. On the occasion of the two-hundredth anniversary of Kant’s death, we believe that examining Kant's concept of freedom and the criticisms directed at it is a tribute to the philosopher of critical philosophy.

Anahtar Kelimeler

Kant , Free Will , Good Will , Freedom , Ethics , I

Etik Beyan

Makalem, etik kurallara uygun hazırlanmıştır, arz ve beyan ederim.

Teşekkür

ilgi ve emeğinize teşekkürler

Kant Felsefesinin Çarptığı Buzdağı: Özgürlük

Öz

İnsanın anlama, yorumlama ve sorgulama yeteneğine sahip olduğu kabul edilerek bu yeteneklerin sorumlulukla ilişkilendirilmesi, özgürlük sorunsalının gündeme gelmesine neden olmuştur. Fiziksel âlemde hüküm süren yasaların dışında insanın edimlerini tercih edebilme imkânı, özgürlük alanını oluşturur. Din, ahlak, siyaset, hukuk ve sanat gibi toplumsal kültürün oluştuğu alan, özgürlük ya da irade alanı olarak kabul edilir. En genel kavramlardan biri olan varlık, ifade edilmesi en güç olan kavramlardan biri olarak kabul edilirken; insanın her türlü edim ve üretiminin koşulu olarak görülen özgürlük kavramı da düşüncenin en tartışmalı alanlarından biri olarak değerlendirilir. Özgürlük, felsefe tarihinde süreklilik arz eden temel bir sorun olarak varlığını korurken, Kant’ın bu kavrama yaklaşımı gerek ontolojik temellendirme eksikliği gerekse pratik-akıl bağlamındaki sınırlandırmaları nedeniyle yetersiz bulunmuş ve çeşitli eleştirilere konu olmuştur. Bu durum, Kant sonrası düşünürlerin özgürlük kavramına yönelik eleştirilerine zemin hazırlamış ve özgürlük, "Kant felsefesinin çarptığı buzdağı" olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmada önce Kant’ın ahlak anlayışı bağlamında özgürlük kavramı incelenmiş daha sonra Fichte, Hegel, Adorno ve Nancy’nin söz konusu özgürlük yaklaşımına yöneltmiş oldukları eleştiriler ele alınmıştır. Sonuç bölümünde çalışmanın bizce nasıl görüldüğü hakkında değerlendirmemiz yer almaktadır. Kant’ın ölümünün iki yüzüncü yılı vesilesiyle, Kant’ın özgürlük anlayışı ve ona yöneltilen eleştirileri ele almanın, kritisizmin filozofuna olan bir vefa olduğu kanaatindeyiz.

Anahtar Kelimeler

Kant , Özgür İrade , İyi İsteme , Özgürlük , Etik , Ben

Etik Beyan

Makalem etik kurallara uygun hazırlanmıştır, arz ve beyan ederim.

Teşekkür

Araştırmaya katkısı olan herkese teşekkür ederim

Kaynakça

• Adorno, Theodor W. Ahlak Felsefesinin Sorunları. çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
• Adorno, Theodor W. Minima Moralia. çev. Orhan Koçak - Ahmet Doğukan. İstanbul: Metis Yayınları, 2017.
• Adorno, Theodor W. Negatif Diyalektik. çev. Şeyda Öztürk. İstanbul: Metis Yayınları, 2009.
• Adorno, Theodor W. - Horkheimer, Max. Aydınlanmanın Diyalektiği. çev. Gümüş Adnan. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2014.
• Bezci, B. “Kant ve Hegel’in Felsefesindeki Etik Anlayışı”. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 9 (2005), 49-61.
• Bumin, Tülin. Hegel. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2013.
• Cassier, Ernst. Kant’ın Yaşamı ve Öğretisi. çev. Doğan Özlem. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1996.
• Cevizci, Ahmet. Felsefe Tarihi Thales’ten Baudrillard’a. İstanbul: Say Yayınları, 2020.
• Demir, Ata. Jean-Luc Nacy’nin Siyaset Felsefesinde Çoğulculuk ve Demokrasi. Ankara: Tezkire Yayınları, 1. Basım, 2023.
• Dews, Peter. “Uncategorical Imperatives: Adorno, Badiou and the Ethical Turn”. Radical Philosophy 111 (2002), 33-37.
• Duman, Musa. “Fichte Düşüncesinde Özgürlük Kavramı”. Dört Öğe 18 (2020), 73-96.
• Ferry, Luc. Hak: Eskiler ve Modernler Arasındaki Yeni Tartışma. çev. Ertuğrul Cenk Gürcan. İstanbul: Dergah Yayınları, 2. Basım, 2022.
• Fichte, Johann Gottlieb. Early Philosophical Writings. çev. Ithace Breazeale. Cornell University Press, 1988.
• Fichte, Johann Gottlieb. Foundations of Transcendental Philosophy: Wissenschaftslehre Novo Methodo. çev. Daniel Breazeale. Ithaca: Cornell University Press, 1992.
• Fichte, Johann Gottlieb. The System of Ethics. çev. D. Breazeale - Günter Zöller. Cambridge: California Üniversity Press, 2005.
• Fichte, Johann Gottlieb. The Vocation of Man. çev. Peter Preuss. Indianapolis/Cambridge: Hackett Publishing Company, 1987.
• Hegel, G.W.F. Elements of the Philosophy of Right. ed. Allen W. Wood. United Kingdom: Cambridge University Press, 1991.
• Kant, Immanuel. Ahlak Metafiğinin Temellendirilmesi/Grundlegung Zur Metaphysik Der Sitten. çev. İonna Kuçuradı. Ankara: Türk Felsefe Kurumu, 2013.
• Kant, Immanuel. Arı Usun Eleştirisi. çev. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınları, 1993.
• Kant, Immanuel. Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe Prolegomena. çev. İonna Kuçuradı. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2015.
• Kant, Immanuel. Pratik Aklın Eleştirisi,. çev. İonna Kuçuradı - Ülker Gökberk. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2014.
• Kant, Immanuel. Religion within the Boundaries of Mere Reason. çev. A. Wood - Gerge Di Giovanni. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.
• Kant, Immanuel. Seçilmiş Yazılar. çev. Nejat Bozkurt. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1984.
• Limnatis, Nectarious. German Idealismandthe Problem Knowlegde: Schelling, Kant, Hegel. Netherlands: pringer Science+Business Media B.V, 2008.
• Nancy, Jean-Luc. Özgürlük Deneyimi. çev. Aziz Ufuk Kılıç. İzmir: ARA-lık Yayınları, 2006.
• Nancy, J.L. The Experience of Freedom. ed. Werner Hamcher. çev. B. McDonald. Stanford/California: Stanford University Press, 1993. https://books.google.dk/books?id=0JhHtAEACAAJ
• Rawls, John. “Kant’ın Ahlak Felsefesinin İzlekleri”. çev. Özlem Barın. Cogito 41-42 (2020), 241-275.
• Spinoza, Benedictus. Etika. çev. Hilmi Ziya Ülken. Ankara: Dos yayınları, 4. Basım, 2011.
• Şahin, Yenişehirlioğlu. Hegel Felsefesi’nde Birey Toplum Devlet İlişkileri. Ankara: Birey ve Toplum Yayınları, 1985.
• Wood, A. W. Hegel’sEthicalThought. Cambridge: California Üniversity Press, 1990.
• Wood, Allen W. Fichte’s Ethical Thought. Oxford: Oxford University Press, 2016.
• Wood, Allen W. Kant. çev. Alıye Kovanlıkaya. İstanbul: Alfa Yayınları, 2020.
• Yılmaz, Ramazan. “Kant’ta Sentetik Apriori Sorunu”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 9/3 (2020), 2841-2844.
• Yılmaz, Ramazan. “Richard Rorty’nin Post-Felsefi Kültürü”. Toplum Bilimleri Dergisi 29 (2020), 239-253.
• Zhe, Liu. “The Self-Consciousness of Pure Practical Reason: Hegel’s Dialoguewith Kant in the ‘‘Essay on Natural Law”. Tijdschriftvoor Filosofie 68/3 (2006), 525-544.
• Zöller, Günter. Fichte’s Transcendental Philosophy: The Original Duplicity of Being. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.