TABİATTA BİYOTİK ZARARLIYA EKOLOJİK MÜDAHALE SORUMLULUĞU

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 34, 31 - 45, 31.12.2018

İdris Oğurlu

Öz

Tabii kaynakları kullanan çeşitli sektörler ve çalışma alanlarında tabiata ekonomik kaygılarla yapılan teknik müdahaleler çoğu zaman ekosistemin canlı unsurlarına zarar vererek ekolojik dengeyi olumsuz etkileyebilmektedir. Ormancılıkta zararlı saydığımız organizmalara karşı yapılan çeşitli tipte mücadele çalışmaları da bunun dışında değildir.

Tabii kaynaktan yararlanırken ekosistemleri de koruyabilmek için ekonomi odaklı egosentrik yaklaşım yerine ekosentrik yaklaşıma uygun müdahaleler planlamanın yolları aranmalıdır. Çözüm; kısa vadeli ekonomik kazanç yerine uzun vadede kalıcı ve daimi kazancı sağlayacak tabii yapı ve sağlıklı ekosistemleri sürdürmenin hedeflenmesidir.  Bu hedefe ise; problem arz eden ekosistemlere, sadece, tabii işleyişe uygun ve o işleyiş paralelinde müdahale etmekle ulaşılabilir. Bu sebeple, biyotik zararlılardan kaynaklanan problemleri yine biyotik-biyoteknik-ekolojik yöntemler, araçlar ve ajanlarla çözmeye çalışmak gerekmektedir. Tabiata ve canlı varlıklara yapılacak müdahalenin ekolojik karakterde ve tarzda olmasına, bu yönde yaklaşım ve konsept geliştirilmesine ve yine bu konsepte uygun yöntem ve tekniklerin ortaya konulmasına ihtiyaç vardır. Bunu sağlayacak alt yapının oluşturulması ise aynı zamanda konuyla ilgili herkesi ilgilendiren etik mahiyette bir sorumluluktur.

Bu çalışmada, ormanların biyotik karakterdeki rahatsızlık unsurlarına karşı ekolojik tarzda müdahale etmenin gereği-önemi-yolları üzerinde durulmakta, zararlılarla mücadele politikalarının belirlenmesinde dayanacağımız etik altyapı ile, karar vericiye düşen etik yükümlülüklere işaret edilmektedir. Konu bir yandan çevre etiği, Refah Ekolojisi, Derin Ekoloji gibi kavramlar ile kavramsal bazda diğer yandan da kimyasal savaş ve biyolojik mücadele teknikleri gibi pratikler üzerinden uygulama bazında ele alınarak açıklanmaya çalışılmaktadır. Hareket noktası; insanın tabiat üzerinde mutlak tasarruf hakkına sahip olmayıp, her canlının ekonomiden bağımsız bir öz değeri olduğu şeklindeki Derin Ekoloji yaklaşımına yakın olmakla birlikte, çalışmada biyotik zararlılarla mücadelede ortak zemini kurgulamak adına kültürel tedbirler ve entegre mücadeleden, adem-i müdahale alanları belirlemeye kadar muhtelif alternatiflerin mütalaa edilmesi gereğine dikkat çekilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekosistem, biyotik zararlı, zararlılarla savaş, ekolojik müdahale, çevre etiği

Kaynakça

• Akbuğa, F, (2016) Çevre sorunlarına etik bir yaklaşım: “Felsefi bir sorgulama”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Denizli, 64 s.
• Birden B (2016) Çevre etiğinde bireyin ahlaki sorumluluğuna kısa bir bakış, Türkiye Biyoetik Dergisi, 3: 1, 4-14.
• Çüçen A (2011) Derin ekoloji, Uluslararası Kazdağı Sempozyumu, Edremit Belediyesi Kültür Yayınları No: 6, İzmir: 86-96.
• Dönmez S, Çelik MA, (2016). Ekolojik krizin kaynağını insan olarak gören indirgemeci anlayışın eleştirisi, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16 (2) 39-51.
• Eren M (2015) Çevre sorunları karşısında sorumluluk etiği, KADER, Kelam Araştırmaları 13:1, 439-452.
• Fırat, AS (2003),, Çevre etiği kavramı üzerine yeniden düşünmek, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58 :3, 105-144., Online ISSN: 13091034.
• Karaca C (2007) Çevre insan ve etik çerçevesinde çevre sorunlarına ve çözümlerine yönelik yaklaşımlar Çukurova Üniversitesi, İİBF Dergisi, 11:1, 1-19.
• Kayaer M (2013), Çevre ve Etik Yaklaşımlar, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2013, Yıl:1, Cilt:1, Sayı:2, 63-76.
• Kıvılcım AE (2015) Leopoldcü düşünce ve yeryüzü (toprak) etiği, Memleket SiyasetYönetim (MSY) 10:23, 1-20.
• Leopold A (2005) The land ethic, Environmental Ethics, Pearson Prentice Hall, USA.
• Leopold A (1981) Thinking like a mountain, Environmental Ethics, Oxford University Press, USA.
• Maltaş A (2015), Ekoloji ekseninde insan-doğa ilişkisi ve özne sorunu, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 17:29, 1-8, ISSN: 2147- 7833, www.kmu.edu.tr
• Oğurlu, 2000, Biyolojik Mücadele, Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları, SDÜ Yayın No:9, Isparta.
• Özdemir F (2016) Çevre-merkezli ve insan-merkezli yaklaşımlar ekseninde İslâm’ın çevreye bakışı, TASSS, International Journal of Social Science Number: 43 , 133-148, Spring I 2016. Doi number: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3213.
• Tamkoç G (1994) Derin ekolojinin temel çizgileri, “Derin Ekoloji” içinde, Derleyen: Günseli Tamkoç, Ege Yayıncılık, İzmir.
• Yardımcı S (2006) İnsan-doğa ilişkisi ekseninde derin ekoloji ve toplumsal ekoloji, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 129 s.
• Yaylı H, Yaslıkaya R (2015), İnsan doğa ilişkisi tasarımında radikal dönüşüm: Derin ekoloji, International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS) July 2015: Special Issue 3, 452-465.ISSN: 2148-1148 Doi : 10.14486/IJSCS312
• Yıldız M, Çobanoğlu N (2017) Türkiye’deki doğa koruma ve ormancılık yönetiminde karar vericilerin çevre etiği algısının uygulamalı etik değerlendirmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, , 8:2, OI:10.1501/sbeder_0000000141-74) 103