TEKSTİL SEKTÖRÜNDE METAL AKSESUAR TEDARİKÇİLERİNİN PERFORMANS DEĞERLENDİRME SÜRECİNDE BULANIK ANALİTİK HİYERARŞİ VE BULANIK TOPSIS YÖNTEMLERİNİN UYGULANMASI

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 35, 17 - 41, 30.06.2019

Emine Sancaklı

Öz

Tekstil ve hazır giyim
sektörünü günümüzde değerlendirdiğimizde, gayri safi yurt içi hâsıla, imalat
sanayi ve sanayi üretimindeki payı, ihracat, ekonomiye sağladığı net döviz
girdisi, istihdam, yatırım gibi makroekonomik büyüklükler incelendiğinde
Türkiye’nin önemli sektörlerindendir. Günümüzde işletmelerin gücünün sadece
kendi performanslarının etkisi olmadığı, kendi performanslarının yanında
tedarik zincirindeki tüm birimlerin performansı işletmenin başarıya ulaşmasını
etkilemektedir. Tedarikçi firmaların performans
değerlendirmesi sayısal ve sayısal olmayan kriterleri bulundurmasının yanında
kesin olmayan yargıların bulunması bulanık çok kriterli karar verme problemi
özelliğidir. Yapılan çalışmada tekstil sektöründe faaliyet gösteren firmanın
metal aksesuar tedarikçilerine ait performans değerlendirmesi Bulanık Analitik
Hiyerarşi Süreci (BAHP) ve Bulanık TOPSIS kullanılarak incelenmiştir. Firmada
konusunda uzman kişiler tarafından tedarikçi performansının
değerlendirilmesinde kullanılacak ana kriterler Kalite, Maliyet, Teslimat ve
Esneklik, Teknik Kapasite, Tecrübe ve İsteklilik olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tedarik Zinciri Yönetimi, Tedarikçi Performans Değerlendirme, Bulanık Çok Kriterli Karar Verme, Analitik Hiyerarşi Süreci(AHS), Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci(BAHS), Tekstil Sektörü

Kaynakça

• Alehashem. M., Sheikholeslam. M., Emamian., S., Moghadam . S., 2013. A Supplier Selection Case Study by Analitical Hierarchical Process in Textile Industry, Advanced Engineering Technology and Application, 3, 33-41
• Alp. S., Gündoğdu. C., 2012. Kuruluş Yeri Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi Ve Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 07-25
• Au, K.F., Chan, N.Y., 2003, “The World Textile and Apparel Trade: Globalization Versus Regionalization”, Proceeding of the Seventh International Conference on Global Business and Economic Development, 1063-1070
• Arıkan, F., Küçükçe, Y., 2012. Satın Alma Faaliyeti İçin Bir Tedarikçi Seçimi Değerlendirme Problemi Ve Çözümü, Gazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Dergisi,27(2), 255-264
• Chang, D.Y. (1996), “Applications Of The Extent Analysis Method On Fuzzy AHP”, European Journal of Operational Research, Volume 95 (3), 649-655
• Chen, S.J. ve Hwang, C.L., 1992. Fuzzy Multible Attribute Decision Making: Methods and Its Applications, Lecture Notes in Economics and Maths., Springer- Verlag, Germany
• Chen, C. T. 2000. Extensions Of The TOPSIS For Group Decision-Making Under Fuzzy Environment. Fuzzy Sets And Systems, 114(1), 1–9
• Chen, J., Chen, T., 2005 The Multi-İtem Replenishment Problem İn A Two-Echelon Supply Chain: The Effect Of Centralization Versus Decentralization, Computers & Operations Research Volume 32, Issue 12, 3191-3207
• Chen, K.L., Chen, K.S. ve Li, R.K. , 2005. “Suppliers Capability and Price Analysis Chart”, Int. J. Production Economics, 98 , 315–327
• Chen, H., Lee, H., Amy, H. I. ve Tong, Y., 2006. “Analysis of New Product Mix Selection at TFT-LCD Technological Conglomerate Network Under Uncertainty”, Technovation, 26, 1210–1221
• Chen, H., 2018. Evaluation of Personalized Service Level for Library Information Management Based on Fuzzy Analytic Hierarchy Proces, Procedia Computer Science, 131,952–958
• Chu, T. C., & Lin, Y. C. (2003). A Fuzzy TOPSIS Method For Robot Selection, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 21(4), 284–290.Chuang and Shaw “Distinguishing the Critical Success Factors Between E-Commerce, ERP and SCM” Proceeding of Int.Engineering Manag. Conference ,2000,New Mexico,150
• Çalışkan, E., Eren, T., 2016, Bankaların Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Değerlendirilmesi, Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg.,6(2), 85-107
• Davras. G., Karaatlı M., 2014. Otel İşletmelerinde Tedarikçi Seçimi Sürecinde AHP Ve BAHP Yöntemlerinin Uygulanması, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32, 87-112
• Eraslan, İ., Bakan, İ., Kuyucu, A., 2008. Türk Tekstil Ve Hazır Giyim Sektörünün Uluslararası Rekabetçilik Düzeyinin Analizi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 265-300
• Ertuğrul, İ., Karakaşoğlu, N., 2009. Performance Evaluation Of Turkish Cement Firms With Fuzzy Analytic Hierarchy Process And TOPSIS Methods, Expert Systems With Applications, 36, 702–715
• https://tgsd.org.tr 01.12.2018
• Ecer F., Vurur N, S., Özdemir L., 2009. Bulanık Bir Modelle Firmaları Değerlendirme Ve Optimal Portföy Oluşturma: Çimento Sektöründe Bir Uygulama, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 478-502
• Han, H. ve Trimi, S. (2018) “A Fuzzy TOPSIS Method for Performance Evaluation of Reverse Logistics in Social Commerce Platforms”, Expert Systems with Applications, 103, 133-145
• Lee, A., Chen, W., Chang, C., 2008. A Fuzzy AHP and BSC Approach For Evaluating Performance Of IT Department İn The Manufacturing İndustry İn Taiwan, Expert Systems with Applications, 34 , 96–107
• Kahraman, C., Cebeci, U., Ruan, D., 2004. Multi-Attribute Comparison Ofcatering Service Companies Using Fuzzy AHP: The case of Turkey, Int. J. Production Economics, 87,71–184
• Kahraman, C., Cebeci, U., Ulukan, Z., 2003,"Multi-Criteria Supplier Selection Using Fuzzy AHP", Logistics Information Management, 16 (6) 382 – 394
• Kargı, V., 2015. Bir İmalat Şirketinin İyileştirme Projesi Seçiminde Bulanık Analitik Hiyerarşi Sürecinin Uygulanması, 20, 3, 329-340
• Kocamaz, M. (2014). “Proje Portföyü Seçiminde Çok Boyutlu Sırt Çantası Modeli ve Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi”, Ege Akademik Bakış,14(3): 493-498Modak, M., Pathak, K., Ghosha, K., 2017. Performance Evaluation Of Outsourcing Decision Using a BSC and Fuzzy AHP Approach: A Case Of The Indian Coal Mining Organization, Resources Policy, 52, 81–191
• Özdemir, A.İ. ve Seçme, N. Y. (2009). İki Aşamalı Stratejik Tedarikçi Seçiminin Bulanık TOPSIS Yöntemi İle Analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 10(2), 79-112
• Özdemir, A., 2010. Ürün Grupları Temelinde Tedarikçi Seçim Probleminin Ele Alınması Ve Analitik Hiyerarşi Süreci İle Çözülmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 2, 55-84
• Öztürk. A., Erdoğmuş. Ş., Arıkan. V., 2011. Analitik Hiyerarsi Süreci (AHS) Kullanılarak Tedarikçilerin Değerlendirilmesi: Bir Tekstil Firmasında Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26, 93-112
• Özyörük. B., Özcan. E., 2008. Analitik Hiyerarşi Sürecinin Tedarikçi Seçiminde Uygulanması: Otomotiv Sektöründen Bir Örnek, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 133-144
• Özdemir, A., (2004), “Tedarik Zinciri Yönetiminin Gelişimi, Süreçleri Ve Yararları”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 23, Temmuz-Aralık , 87-96
• Özdemir, Ü., 2016. Bulanık DEMATEL ve Bulanık TOPSIS Yöntemleri Kullanılarak Limanlarda Yaşanan İş Kazalarının İncelenmesi, Journal of ETA Maritime Science, 4(3): 235-247
• Saaty, T. L., 2001. The Analytic Hierarchy Process in Natural Resource and Environmental Decision Making, Managing Forest Ecosystems, Springer, Dordrecht , 3, 15-35
• Seçme, N., Bayrakdaroğlu A., Kahraman, C., 2009. Fuzzy Performance Evaluation İn Turkish Banking Sector using Analytic Hierarchy Process and TOPSIS, Expert Systems with Applications, 36, 11699–11709
• Sevim, Ü., Kuyumcu, 0., 2008. Hazır Giyim, Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Araştırma Raporu, 13-26
• Şener. T., Güleş. H., Çağlıyan. V., 2014. Hazır Giyim Sektöründe Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi, Selçuk University Journal of Institute of Social Sciences, Dr. Mehmet Yıldız Special Edition, 159-170
• Tahriri. F., Osman M., Ali; A., Yusuff. R., Esfandiary. A., 2008 AHP Approach For Supplier Evaluation And Selection İn A Steel Manufacturing Company, Journal of Industrial Engineering and Management,11, 54-76
• TSAUR, Sheng-Hshiung, CHANG, Te-Yi ve Chang-Hua YEN (2002), “The Evaluation of Airline Service Quality by Fuzzy MCDM”, Tourism Management, 23, 107-115.Tolga, E., Demircan, M. L. ve Kahraman, C., (2005), “Operating System Selection Using Fuzzy Replacement Analysis and Analytic Hierarchy Process”, International Journal of Production Economic, 97, 1, 89-117
• Venkatesh, V., Zhang, A., Deakins, E., Luthra, S., Mangla, S., 2018. A fuzzy AHP-TOPSIS approach to supply partner selection in continuous aid humanitarian supply chains, Applıcatıons Of Or In Dısaster Relıef Operatıons,2, 1-34
• Wang, Y. M., & Elhag, T. M. S. (2006). Fuzzy TOPSIS Method Based On Alpha Level Sets With An Application To Bridge Risk Assessment, Expert Systems with Applications, 31(2), 309–319
• Yükçü, S., Atağan G., 2010 TOPSIS Yöntemine Göre Performans Değerleme Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF., 45, 28 – 35
• Yurdakul, M., Kul, A., Şeker, A., 2014. Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Alışılmamış İmalat Yöntemlerinin Seçiminde Kullanılması, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, Cilt 29 (3), 589-603
• Zhu, K., Jing, Y., Chang, D., 1999 “A Discussion On Extent Analysis Method And Applications Of Fuzzy AHP”, European Journal of Operational Research, 116, 450-456