İslam tarihinde mihne denildiğinde halku’l-Kur’ân tartışmaları bağlamında Abbâsî halifesi Me’mûn döneminde yapılan uygulamalar akla gelmektedir. Ancak sonraki dönemlerde bizzat Hanbelîler tarafından diğer mezhep mensuplarına benzer uygulamalar yapılmıştır. İslam tarihinde “karşı mihne” olarak ifade edilebilecek bu uygulamaların birçok örneği bulunmaktadır. Bu makalede üç karşı mihne uygulamasına yer verilmiştir. Bunlardan ilki, Hanbelîlerin hicrî beşinci asırda Abbâsîlerin başkenti Bağdat’ta İbn Akîl’e uyguladıkları karşı mihnedir. İkincisi, aynı dönemde ve aynı şehirde yaşayan Eş‘arî Ebû Nasr el-Kuşeyrî’ye uygulanan karşı mihnedir. Üçüncüsü de Eyyûbî ve Memlüklülerin önemli ilim merkezlerinden biri olan Şam’da yaşamış Eş‘arî İzz b. Abdüsselâm’a Hanbelî mezhebine mensup olanların uygulamış olduğu baskılardır. Makalede Hanbelîlerin halku’l-Kur’ân konusunu sürekli canlı tutarak karşı mihne sürecinde nasıl kullandıkları ve uygulamalar esnasında devlet-ulemâ ilişkilerinin Hanbelî-Eş‘arî ilişkileri arasındaki ilişkiyi nasıl etkilediği üzerinde durulmuştur.
İslam Mezhepleri Tarihi Halku’l-Kur’ân Mihne İbn Akîl İzz b. Abdüsselam
When it is mentioned the miḥna in the history of Islam, the practices made during the period of the ʿAbbasid Caliph al-Maʾmun come to mind in the context of the discussions of Khalq al-Qurʾān. However, in the following periods, similar practices were made by Hanbalis to other sect members. There are many examples of these practices that can be expressed as “counter-mihna” in Islamic history. This article includes three counter-miḥna applications. The first of these is the Ibn ʿAqīl miḥna that the Ḥanbalis applied to Ibn ʿAqīl in Baghdad, the capital of the ʿAbbasids in the fifth century. The second is the counter-mihna applied to Ashʿarīte Abū Naṣr al-Ḳus̲h̲ayrī which lives in the same period and in the same city. The third is the pressures that the Hanbelî members have applied to Ashʿarīte al-‘Izz Ibn ‘Abd al-Salām who lived in Damascus, one of the important scientific centers of Ayyubids and the Mamlūks. The article focused on how the Ḥanbalis uses the subject of Khalq al-Qurʾān in the counter-mihna process by keeping the subject alive and government-scholars relations influence the relationship between Hanbali - Ashʿarīte relations during the practices.
History of Islamic Sects Khalq al-Qurʾān (The Createdness of Qurʾān) Miḥna Ibn ʿAqīl al-‘Izz Ibn ‘Abd al-Salam.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Din Araştırmaları |
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2022 |
Gönderilme Tarihi | 30 Nisan 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |