Evaluation of Thomas Paine Views on Prophecy

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 471 - 513, 31.12.2018

Abdullah Namlı

Öz

Thomas Paine was born at 1737 in Thetford, Norfolk, England. He died in 1809 in New York, America. His father was Quaker, and his mother was a member of Anglican sect. Paine was very impressed by Quaker which is his father’s sect. He regards this sect as deist than Christianity. Because they do not believe in the Prophet Jesus, and they regard the sacred texts as invalid laws. Because of this structure of the sect, it was not difficult for Paine to turn to deism. Paine opposed the execution of the French king, along with defending the republic against the rule of the kingdom. For this reason he was imprisoned in 1793-1794. He wrote the first part of his book, “The Age of Reason” in which he defended Deism while in jail. When he left prison, he published the second part of the same book in 1796. Despite his belief in Allah, but a deist opposed to an organized religion, this book led him to be recognized as an atheist. Paine, in his book The Age of Reason, has shown in many examples that the Holy Book (Old and New Testament) of Jews and Christians can’t be God’s Word. He criticized prophecy, the possibilities of the inspiration and miracles. Paine is one of the leading defender of deism. In this work, his ideas of prophecy which located in his book named “The Age of Reason” is evaluated. Firstly his ideas about the subject is revealed. Then it is examined whether his criticism is right or not. Summarily Paine’s criticism about the Holy Book is mostly justified. He also made references to Islam in these criticisms. Same time his knowledge of Islam was based on simple and misleading information he himself had criticized, taken from the affluent western society. His biggest mistake is in evaluating Islam in the same category as other religions.

Anahtar Kelimeler

: Thomas Paine, The Age of Reason, Deism, Revelation, Miracle, Prophethood, Holy Book, Judaism, Christianity, Islam, Kalām

Thomas Paine'in Peygamberlik Hakkındaki Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Öz

Thomas Paine 1737’de İngiltere’nin Norfolk bölgesinde Thetford’da doğdu. 1809’da Amerika’nın Newyork şehrinde öldü. Babası Quaker, annesi ise Anglikan mezhebi üyesiydi. Paine, babasının mezhebi Quakerlikten çok etkilenmiştir. O, bu mezhebi Hıristiyanlıktan çok
deizmle ilişkilendirir. Çünkü bu mezhep mensuplarının, Hıristiyanlık hakkındaki inançları
zayıftır ve kutsal metinleri geçersiz yasalar olarak nitelerler. Mezhebin bu yapısı sebebiyle Paine’in, deizme yönelmesi zor olmamıştır. Paine, krallık idaresine karşılık Cumhuriyetçiliği savunmakla beraber, Fransız kralının idam edilmesine karşı durdu. Bu sebeple
1793-1794 yıllarında hapis yattı. Hapisteyken de deizmi savunduğu “The Age of Reason
(Akıl Çağı)” isimli kitabının ilk bölümünü yazdı. Hapisten çıkınca da aynı kitabın ikinci
bölümünü 1796’da yayımladı. Allah’a inandığını ama örgütlü bir dine karşı çıkan bir deist
olduğunu belirtmesine rağmen bu kitap onun ateist olarak tanınmasına sebep oldu. Paine,
Akıl Çağı isimli kitabında, Yahudi ve Hıristiyanların sahip oldukları Kitâb-ı Mukaddes’in
Tanrı kelâmı olamayacağını çok sayıda örnekle ortaya koydu. Peygamberlik müessesesine, vahyin imkanına ve mûcizelere bir takım eleştiriler getirdi. Paine, deizmin ileri gelen
savunucularından birisi olduğundan, bu çalışmada onun, “Akıl Çağı” isimli kitabında yer
alan peygamberlikle ilgili görüşleri değerlendirilmiştir. Önce onun konuyla ilgili görüşleri
ortaya konulmuş sonrasında ise eleştirilerinin isabetli olup-olmadığı incelenmiştir. Sonuç
olarak Paine’in, “Kitâb-ı Mukaddes” hakkında dile getirdiği eleştirilerin büyük kısmında
isabetli olduğu görülmüştür. O, İslamiyet’e de bu eleştirilerinde atıflarda bulundu. Bununla birlikte İslâmiyet hakkındaki bilgisi kendisinin de eleştirdiği, batı toplumundan aldığı
yetersiz ve yanlış bilgilere dayanmaktaydı. Muhtemelen onun en büyük eksikliği, İslâmiyet’i diğer dinlerle aynı kategoride değerlendirmek olmuştur

Anahtar Kelimeler

Thomas Paine, Akıl Çağı, Deizm, Vahiy, Mucize, Peygamberlik, Kitab-ı Mukaddes, Yahudilik, Hıristiyanlık, İslamiyet, Kelâm

Kaynakça

• Akarsu, Bedia. Felsefe Terimleri Sözlüğü. 4. Baskı. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1988.
• Altaytaş, Muhammet. Kur’an-ı Kerim’de Ehl-i Kitap İtikadî Açıdan Yahudilik ve Hıristiyanlık. İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları, 2016.
• Altıntaş, Ramazan. Kur’an’da Hidâyet ve Dalâlet. İstanbul: Pınar Yayınları, 1995.
• Aydın, Ali Arslan. İslam İnançları ve Felsefesi. 6. Baskı. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1980.
• Aydın, Mehmet. Din Felsefesi. 2. Baskı. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 1990.
• Bağdâdî, Abdülkâhir. Usûlü’d-dîn. Thk. Ahmed Şemsüddin. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2002.
• Bâkıllânî, Ebû Bekir Muhammed. et-Temhîd. Thk. Richard Yusuf Mc. Carty el-Yesûî. Beyrut: Mektebetü’ş-Şarkiyye, 1957.
• Bâkıllânî, Ebû Bekir Muhammed. el-Beyân ani’l-fark beyne’l-mûcizât ve’l-kerâmât ve’l-hiyel ve’l-kehâne ve’s-sihr ve’n-nârincât. Thk. Richard Yusuf Mc. Carty el-Yesûî. Beyrut: Mektebetü’ş-Şarkiyye, 1958.
• Balcı, İsrafil. Hz. Peygamber ve Mûcize. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2013.
• Barlak, Muzaffer. Kelâm’da Nübüvvet Tartışmaları. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
• Başcı, Vahdettin. Felsefi Bir Problem Olarak Mûcize. Erzurum: Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1996.
• Bıyık, Mustafa. “Anglikan Kilisesi”. Yaşayan Dünya Dinleri. Ed. Şinasi Gündüz. 178-182. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Hukûk-ı İslâmiyye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kâmusu. 2. Baskı. 8 Cilt. İstanbul: Bilmen Yayınevi, ts.
• Bolay, Süleyman Hayri. Felsefî Doktrinler Sözlüğü. 4. Baskı. Ankara: Akçağ Yayınları, 1987.
• Boutroux, Emile. Çağdaş Felsefede İlim ve Din. Trc. Hasan Katipoğlu. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1988.
• Bulut, Halil İbrahim. Kur’an Işığında Mûcize ve Peygamber. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2002.
• Bulut, Halil İbrahim. “Peygamberlerin Başarısında Mûcizelerin Yeri ve Önemi”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 19/1 (2011): 65-78.
• Burnell, Peter James. The Political and Social Thought of Thomas Paine 1737-1809. Doktora Tezi, Warwick University, 1972. Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. 4. Baskı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1983.
• Claeys, Gregory. Thomas Paine Social and Political Thought. Boston: Unwin Hyman, 2004.
• Çelebi, İlyas. İslam İnancında Gayp Problemi. İstanbul: İFAV Yayınları, 1996.
• Çelebi, İlyas. İslam İnancında Gayb Alemi. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
• Dubois, Claude (ed.). “Yaradancılık”. Meydan Larousse. 20: 281. 22 Cilt. İstanbul: Sabah Gazetesi Yayını, 1992.
• Erdoğan, İbrahim Halil. “Deizm ve Tabii Din Arayışı Bağlamında Bir Analiz”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 11/57 (Haziran 2018): 799-804.
• Fîruzabâdî, Mecdüddin Muhammed. el-Kâmûsu’l-muhît. 8. Baskı. Thk. Muhammed Naim el-Arkasûsî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2005.
• Gazel, Ahmet Gazi. Thomas Paine ve Devlet Anlayışı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2013.
• Goetz, Philip W. (ed.). “Anglikan Kiliseler Topluluğu”. Ana Britannica. 2: 85-86. 22 Cilt. İstanbul: Ana Yayıncılık, 1990.
• Goetz, Philip W. (ed.). “Thomas Paine”. Ana Britannica. 17: 342-343. 22 Cilt. İstanbul: Ana Yayıncılık, 1990.
• Goetz, Philip W. (ed.). “Quaker’lar”. Ana Britannica. 18: 234. 22 Cilt. İstanbul: Ana Yayıncılık, 1990.
• Goetz, Philip W. (ed.). “Yaradancılık”. Ana Britannica. 22: 300. 22 Cilt. İstanbul: Ana Yayıncılık, 1990.
• Gölcük, Şerafeddin-Toprak, Süleyman. Kelâm. 7. Baskı. Konya: Tekin Kitabevi, 2012.
• Gündoğar, Hamdi. “Deizm: Aklın Tanrılaştırılması Ya Da Sorumsuz Özgürlük”. Din Karşıtı Çağdaş Akımlar ve Deizm Sempozyumu. (Van: Mayıs 12-14 2017), ed. Vecihi Sönmez v.dğr. 29-40. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
• Hamîdullah, Muhammed. el-Vesâiku’s-siyâsiyye. 6. Baskı. Beyrut: Dâru’n-Nefâis, 1987.
• Isfahânî, Râgıb. “Vhy”. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. Thk. Muhammed Ahmed Halefullah. 809-810. İstanbul: Kahraman Yayınları, 1986.
• Izutsu, Toshihiko. Kur’an’da Allah ve İnsan. Trc. Süleyman Ateş. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, ts.
• İbn Haldûn, Muhammed b. Abdurrahmân. Mukaddime. Trc. Zakir Kadiri Ugan. 3 Cilt. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1988.
• İbn Hişâm, Abdülmelik. es-Sîretü’n-Nebeviyye. 4. Baskı. Thk. Ömer Abdüsselam Tedmürî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1993.
• İbn İshâk, Muhammed b. Yesâr. Sîret İbn İshâk. Thk. Muhammed Hamidullah. Konya: Hayra Hizmet Vakfı Yayınları, 1981.
• İbn Manzûr, Cemâleddin Muhammed. Lisânü’l-Arab, 3. Baskı. Thk. Abdullah Ali el-Kebîr v.dğr. 6 Cilt. Kahire: Dâru’l-Meârif, ts. İmriü’l-Kays. Muallakât-ı seb‘a: Yedi Askı. Trc. Şerafeddin Yaltkaya. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1985.
• Kadı Abdulcebbâr, Ahmed b. Halil Hemedânî Esedâbâdî. Şerhu’l-usûli’l-hamse. 3. Baskı. Thk. Abdulkerim Osman. Kahire: Mektebetü Vehbe, 1996.
• Kadı Abdülcebbâr, Ahmed b. Halil Hemedânî Esedâbâdî. el-Muğnî fî ebvâbi’t-tevhîd ve’l-adl. Thk. Mahmud Muhammed Kasım-İbrahim Madkûr v.dğr. 20 Cilt. Kahire: Vezerâtü’s-Sekâfe ve’l-İrşâd, 1962-1965.
• Karadeniz, Osman. İlim ve Din Açısından Mûcize. İstanbul: Marifet Yayınları, 1999.
• Kattân, Mennâ‘ Halil. Mebâhis fî ulûmi’l-Kur’ân. 3. Baskı. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1987.
• Küçük, Ayça. Thomas Paine Düşüncesinde Sivil Toplum ve Devlet. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2012.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Kitâbü’t-tevhîd. Thk. Fethullah Huleyf. İstanbul: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 1979.
• Mevdûdî, Ebü’l-A‘lâ. Tarih Boyunca Tevhid Mücadelesi ve Hz. Peygamber’in Hayatı. 2. Baskı. Trc. Ahmed Asrar. 2 Cilt. İstanbul: Pınar Yayınları, 1985.
• Mevsilî, Abdullah b. Mahmud. el-İhtiyâr li’t-ta‘lîli’l-muhtâr. 2. Baskı. Thk. Mahmud Ebû Dakîka. 5 Cilt. İstanbul: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, ts. Morrison, A. Cressy. İnsan Kâinât ve Ötesi. 6. Baskı. Trc. Bekir Topaloğlu. İstanbul: Nesil Yayınları, 1986.
• Namlı, Abdullah. Kur’an’a Göre İnkar. İstanbul: Sır ve Hikmet Yayınları, 2017.
• Nesefî, Ebü’l-Muîn. Tebsıratü’l-edille fî usûli’d-dîn. Thk. Hüseyin Atay-Şaban Ali Düzgün. 2 Cilt. Ankara: DİB Yayınları, 2003-2004.
• Özkan, Ali Rafet. “Adventistler, Kuveykırlar”. Yaşayan Dünya Dinleri. Ed. Şinasi Gündüz. 173-178. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
• Öztürk, Yaşar Nuri. Din Maskeli Allah Düşmanlığı Şirk ve Şirke Tepkinin Felsefeleşmesi: Deizm. İstanbul: Yeni Boyut Yayıncılık, 2013.
• Öztürk, Yaşar Nuri. Tanrı, Akıl ve Ahlaktan Başka Kutsal Tanımayan İnanç Deizm. İstanbul: Yeni Boyut Yayıncılık, 2015.
• Paine, Thomas. The Age of Reason. Chicaco: Belford-Clarke Publishers, 1879.
• Paine, Thomas. Akıl Çağı (The Age of Reason). Trc. Ali İhsan Dalgıç. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2010.
• Râzî, Fahreddin. İsmetü’l-enbiyâ. Thk. Muhammed Hicâzî. Kahire: Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Dîniyye, 1986.
• Sâbûnî, Nureddin. el-Bidâye min’el-kifâye fi’l-hidâye fî usûli’d-dîn. Thk. Fethullah Huleyf. Mısır: Dâru’l-Meârif, 1969.
• Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetü’t-tefâsir. 3 Cilt. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1987.
• Sâbûnî, Muhammed Ali. et-Tibyân fî ulûmi’l-Kur’ân. 3. Baskı. İstanbul: Dersaadet Yayınları, ts.
• Sâbûnî, Muhammed Ali. Ravâiu’l-beyân tefsîru âyâti’l-ahkâm mine’l-Kurân. 2 Cilt. İstanbul: Dersaadet Yayınevi, 1984.
• Suyûtî, Celaleddin. el-İtkân fî ulûmi’l-Kurân. Thk. Şuayb el-Arnaûd. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle Nâşirûn, 2008.
• Şeyhzâde, Abdurrahim b. Ali. Nazmu’l-ferâid. Mısır: Matbaatü’l-Edebiyye, 1899.
• Tarakçı, Muhammet. “Vahiy”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 42: 443-447. Ankara: TDV Yayınları, 1989.
• Topaloğlu, Fatih. Felsefi ve Teolojik Açıdan Mucize. İstanbul: 2011.
• Tümer, Günay-Küçük, Abdurrahman. Dinler Tarihi. 2. Baskı. Ankara: Ocak Yayınları, 1993.
• Ünlü, Nuri. İslam Tarihi. İstanbul: İFAV Yayınları, 1984.
• Yavuz, Salih Sabri. İslam Düşüncesinde Nübüvvet. İstanbul: Pınar Yayınları, 2012.
• Yazır, Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. 3. Baskı. 10 Cilt. İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.
• Yurdagür, Metin. İslam Düşüncesinde Fetret Kavramı. 2. Baskı. İstanbul: Marifet Yayınları, 1998.