İmam-Hatipli Olmayan İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Derslere Uyum Sorunları Hakkında Nitel Bir Değerlendirme (Trabzon Üniversitesi Örneği)

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 171 - 198, 30.06.2021

Cevat Sıddıki

Öz

İlahiyat Fakültelerinin öğrenci kaynağını merkezi sınavlarda (YKS) başarılı olan ortaöğretim mezunu öğrenciler oluşturmaktadır. İlahiyat Fakültelerini tercih eden öğrencilerin ortaöğretimde aldıkları din dersleri, ortaöğretim programları açısından (İmam-Hatip Liseleri ve Diğer Liseler) ikiye ayrılmaktadır. Dolayısıyla İlahiyat alan bilgisi açısından öğrencilerinin eğitim düzeyinde farklılık söz konusudur. Bu farklılığın öğrenim sürecine nasıl yansıdığı ise bu çalışmanın temel problemini oluşturmaktadır. Bu çalışmada, İmam-Hatipli olmayan İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin öğrenim sürecinde dersleri takip etme, anlama ve öğrenmede karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunların üstesinden gelmek için geliştirdikleri stratejilerin betimlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın amacına ulaşmak için nitel yöntem benimsenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Trabzon Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğrenim gören, İmam-Hatipli olmayan, 2018-2019 öğretim yılı 4. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmada elde edilen sonuçlar ise çalışma grubu öğrencilerinin İlahiyat alan dersleriyle ilgili temel altyapıya sahip olmadıkları, dersleri takip etme, anlama ve öğrenmede sorunlar yaşadıkları, sorunların çözümü noktasında bireysel çaba ve emeklerinin yanı sıra dışarıdan (yaygın din eğitimi kurumlarından) destek aldıkları ve bu bağlamda fakülte programının yanında ek derslere ihtiyaç duydukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yüksek Din Öğretimi, İlahiyat Fakültesi, Öğretim Programı, Öğrenci Kaynağı, Öğrenci Sorunları, Derslere Uyum

Kaynakça

• Altaş, Nurullah. “Türkiye’de Dini Yükseköğretim Alanında Uzaktan Eğitimle İlgili Algı Sorunları ve İLİTAM Uygulamaları”. Değerler Eğitimi Dergisi 14/31 (Haziran 2016), 7-42.
• Aybey, Salih. “Türkiye’deki Din Eğitimi Çalışmaları Bağlamında ‘Uluslararası Yüksek Din Öğretimi Kongresi’ (2017) Üzerine Bibliyometrik Analizler”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakülltesi Dergisi 6/10 (Haziran 2018), 415-430.
• Aydın, M. Şevki. Din Eğitimi Öğretmeni Yetiştirme Felsefemiz Var mı?, Uluslararası Yüksek Din Öğretimi Kongresi Özet Kitapçığı, 2017, 40-42. Erişim, 25 Nisan 2019 https://yuksekdinogretimi.com/Ozet-Kitapcik_Uluslararasi-Yuksek-Din-Ogretimi-Kongresi.pdf
• Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları, 2014.
• Balcı, Ali. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2007.
• Büyüköztürk, Şener. Sosyal Bilimlerde Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2007.
• Doğan, Recai. “Cumhuriyet Dönemi İlahiyat Fakülteleri/Dini Yükseköğretim: Tarihsel Gelişmi, Problemleri ve Geleceği”. Türkiye’de Dinler Tarihinin Kurumsallaşması Sürecinde Prof.Dr. Abdurrahman Küçük. ed. Ahmet Hikmet Eroğlu. 231-250. Ankara: Berikan Yayınları, 2016.
• Creswell, John W. Araştırma Deseni, Nitel Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. çev. (ed.) Selçuk Beşir Demir. Ankara: Eğiten Kitap, 2017.
• Creswell, John W. Nitel Araştırma Yöntemleri. çev. (ed.) Mesut Bütün-Selçuk Beşir Demir. Ankara: Siyasal Kitapevi, 2020.
• Erpay, İlyas. “Öğrencilerin İlahiyat Fakültesine Yönelik Görüşleri”. Amasya İlahiyat Dergisi, 13 (Aralık 2019), 423-473.
• Kirman, M. Ali - Demir, Rıdvan. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Beklenti ve Sorunları: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Örneği”. ANTAKİYAT, 1/1 (2018), 1-21.
• Kızılabdullah, Şahin. “Dün, Bugün ve Gelecek Üçgeninde İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Programları”. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi 5/13 (2015), 31-44.
• Koç, Ahmet. “Kur’an Kurslarında Din Eğitimi”. Din Eğitimi. ed. Mustafa Köylü, Nurullah Altaş. 375-401. İstanbul: Ensar Yayınları, 2014.
• Koştaş, Münir. “Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi (Dünü Bugünü)”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 39/2 (Ocak 1999), 141-184.
• Köylü , Mustafa. “Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi: Nicelik mi Nitelik mi?”. OMÜİFD 35 (Eylül 2013), 21-44.
• Milli Eğitim Temel Kanunu, Resmi Gazete 14574,(24 Haziran 1973), Kanun No. 1739, md. 31. Erişim: 25 Nisan 2019. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf
• Nazıroğlu, Bayramali. “Yüksek Din Öğretimi”. Din Eğitimi, ed. İbrahim Turan, Bayramali Nazıroğlu. 143-165. Ankara: Bilay, 2020.
• Öcal, Mustafa. Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Düşünce Kitapevi Yayınları, 2011.
• Özakkaş, Mahmut. “Yüksek İslam Enstitülleri ve İslami İlimler Akademisi”. İslam Medeniyeti 2/21 (1969), 2-4.
• Özcan, Zeynep – Karaca, Faruk. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinde Akademik Motivasyon ile Psikolojik İyi Oluş İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, İlahiyat Tetkikleri Dergisi 2 (Aralık 2018), 321-341.
• Özdemir, Saadettin. “Yüksek Din Öğretiminin Geleceği ve İstihdam Alanlarına Yönelik Program Önerileri”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fkültesi Dergisi 30 (Haziran 2013), 237-249.
• Özdemir, Saadettin. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin İlahiyat Programıyla İlgili Görüşleri: SDÜ İlahiyat Örneği”, AİBÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/13 (Bahar 2019), 1-33.
• Sarıkaya, M. Saffet. “Cumhuriyet Dönemi Türkiyesi’nde Dini Tarikat ve Cemaatların Toplumdaki Yeri”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 3 (1998), 93-102.
• Şimşek, Eyüp. “Çok Partili Dönemde Yeniden Din Eğitimi ve Öğretimine Dönüş Süreci”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 49 (Mayıs 2013), 391-414.
• Tosun, Cemal, Recai Doğan. “İlahiyat Fakültelerinin Yeniden Yapılanması Üzerine”. Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu: Bildiri Müzakereler Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, (2004), 487-507.
• Turan, İbrahim –Nazıroğlu, Bayramali. “İlahiyat Fakültesine Yeni Gelen Öğrencilerin Sorun ve Beklentileri: OMÜ İlahiyat Fakültesi Örneği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 8/36 (Şubat 2015), 466-479.
• Uçar, Recep. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Profili, Akademik Eğilimleri ve Aldıkları Eğitime İlişkin Memnuniyet Algıları (İnönü Üniversitesi Örneği)”. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/2 (Aralık 2017), 105-178.
• Yürük, Tuğrul. “Cumhuriyet Döneminde Din Derslerinin Statüsü ile İlgili Tartışmalar ve Öneriler”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 52/1 (Nisan 2011), 239-254.
• Zengin, Zeki Salih. “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Kur’an Kurslarının Kurulması ve Gelisimi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/2 (Haziran 2011), 1-23.
• Zengin, Zeki Salih. “Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun Hazırlanmasından Sonraki İlk Dönemde Uygulanışı ve Din Eğitimi”. Dini Araştırmalar Dergisi 5/13 (Mayıs-Ağustos 2002), 81-106.