Yapay Zeka, İnsan Hakları ve İnsan Haklarının Korunması Açısından Yapay Zekanın Denetimi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 117 - 145, 20.02.2024

Mehmet Anıl Bolayır

Öz

Sağlık hizmetlerinden üretim süreçlerine, suçla mücadeleden kişisel asistan uygulamalarına kadar oldukça farklı kullanım alanları olan Yapay Zeka (YZ) 21. yüzyılın en önemli teknolojilerinden birisidir. Kullanım alanı gittikçe artan yapay zekanın faydaları tartışılmaz olsa da toplum ve birey açısından sakıncalar doğurabilecek ve insan hakları ihlallerine neden olabilecek durumlara da sebebiyet verebileceği görülmektedir. Makalemizde yapay zekanın kullanım alanları ve ne gibi insan hakları ihlallerine yol açabileceği irdelenmiş; yapay zekanın denetlenmesinin insan haklarının korunması açısından ne gibi bir fonksiyon üstlenebileceği incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

iç denetim, denetim, insan hakları, anayasa hukuku, yapay zeka

Teşekkür

Makalemin hazırlık sürecinde desteklerini esirgemeyen Prof. Dr. Bertil Emrah Oder ve Prof. Dr. Leyla Keser Berber'e teşekkürlerimi sunarım.

Artificial Intelligence, Human Rights and Supervision of Artificial Intelligence in Terms of Protection of Human Rights

Öz

Artificial intelligence (AI) is one of the most important technologies of the 21st century, with a wide range of applications from health services to production processes, from crime fighting to personal assistant applications. Although the benefits of artificial intelligence systems, which are used more and more by everyone, are indisputable, it is seen that they may cause inconveniences for society and individuals and also may violate human rights. In this article, the areas of use of artificial intelligence and what kind of human rights violations it may cause are examined, and the role of the supervision of artificial intelligence to protect human rights is discussed.

Anahtar Kelimeler

internal audit, audit, oversight activities, constitutional law

Kaynakça

• Avrupa Komisyonu (2018), High-level expert group on artificial intelligence, Retrieved from: https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/expert-group-ai
• Birleşmiş Milletler (1948), İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Retrieved from: https://www.un.org/en/about-us/universal-declaration-of-human-rights
• Bojarski, L., Schindlauer, D., & Wladasch, K. (2014). The European Charter of Fundamental Rights As A Living Instrument (1st ed.). Guidelines for Civil Society.
• Cowls, J., & Floridi, L. (2018) Prolegomena to a White Paper on an Ethical Framework for a Good AI Society. SSRN Electronic Journal, 71-4. Retrieved from: https://papers. ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3198732
• Domaradzki, S., Khvostova, M., & Pupovac, D. (2019). Karel Vasak’s Generations of Rights and the Contemporary Human Rights Discourse. Human Rights Review, 20, 423-443.
• Erdoğan, M. (2017). Sıfırıncı Yasa, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(3); 746-759
• Eubanks, V. (2018). Automating Inequality: How High-Tech Tools Profile, Police, and Punish the Poor (1st ed.). St. Martin’s Press.
• European Commission White Paper on Artificial Intelligence, COM (2020) 65 final, (Feb. 19, 2020).