Dron Görüntüleri Kullanılarak Mezarların Gömü Mevsiminin Belirlenmesine Yönelik Bir Yöntem Denemesi: Malazgirt Projesi Örneği

Yıl 2023, , 21 - 26, 30.06.2023

İskender Dölek

https://doi.org/10.51534/tiha.1206378

Öz

2020 yılında “Malazgirt Savaş Alanının Tespiti, Tarihi ve Arkeolojik Yüzey Araştırma Projesi” adıyla Kültür Bakanlığının da destekleri ile bir proje başlatılmıştır. Proje kapsamında Malazgirt savaşına ait izlerin tespiti amacıyla Malazgirt ilçe sınırları içerisinde farklı alanlarda kazılar gerçekleştirilmiş savaşa ait olabileceği düşünülen çok sayıda buluntuya (obje ve kemikler) ulaşılmıştır. Objeler ve kemikler üzerinde yapılacak yaşlandırma yaklaşık olarak bir tarih verecektir. Savaşın 26 Ağustos 1071 tarihinde gerçekleşmiş olması savaşa ait olabileceği düşünülen insan kemikleri için mevsimsel bir değerlendirme yapılmasını da gerektirmektedir. Bu çalışmada gömü mevsiminin belirlenebilmesine yönelik olarak bir yöntem geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla ölü gömme geleneklerine ait bazı unsurların (Mezarların doğrultuları, kıble yönü gibi) mekânsal olarak karşılıkları, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile birlikte entegre kullanılabilen İnsansız Hava Araçları (İHA) ile üretilen dijital görüntülerle birleştirilerek kullanılmıştır. Önerilen modelin ülkemizde yapılan kazılar için belli dönem ve kültürlere ait gömüleri kapsayacak şekilde, gömülerin yapıldığı mevsimlerinin belirlenmesi için kullanılabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

CBS, Dron, fotogrametri, ortofoto, arkeolji

Teşekkür

Bu çalışmada katkılarından dolayı Hacettepe Üniversitesi Antropoloji Bölümünden Doç. Dr. Ali Metin Büyükkarakaya’ya teşekkür ederim.

A Method Trial for Determining the Burial Season of Graves Using Drone Images: The Example of the Malazgirt Project

Öz

In 2020, a project called “Detection, Historical and Archaeological Survey Project of the Battlefield of Malazgirt” was initiated with the support of the Ministry of Culture. Within the scope of the project, excavations were carried out in different areas within the borders of Malazgirt district in order to detect traces of the Battle of Malazgirt, and many finds (objects and bones) thought to belong to the war were reached. Aging on objects and bones will give an approximate date. The fact that the battle took place on August 26, 1071 also necessitates a seasonal assessment of the human bones thought to belong to the war. In this study, a method has been tried to be developed to determine the burial season. For this purpose, the spatial equivalents of some elements of burial traditions (such as the direction of the tombs, the direction of the qibla) were combined with digital images produced by Unmanned Aerial Vehicles (UAV), which can be integrated with Geographic Information Systems (GIS). It is thought that the proposed model can be used to determine the seasons of burials, including burials belonging to certain periods and cultures, for excavations in our country.

Anahtar Kelimeler

GIS, Drone, photogrammetry, orthophoto, archeology

Kaynakça

• Alican, M. (2018). Malazgirt savaşı. Ed. Alican M. Malazgirt zaferi. Kronik yayınları.
• Avdan, U., & Avdan, N. (2020). A simple method for measuring solar altitude angles using a smartphone. Renewable Energy, 150, 1311-1318.
• Balali, V., Alishah, A., & Seddighi, A. (2019). Determination of the azimuth angle of solar panels using a mobile phone. Energy Reports, 5, 22-28.
• Çetin, O. (2016). Türk islam devletleri tarihi. Emin Yayınları 6. Baskı.
• Bingöl, S. (2017). Orta Asya Türk topluluklarında ölüm ve ölü kültü. Turkish Studies, 12(12), 825-840.
• Demirkaya, H., Çetin, T., & Tokcan, H. (2004). İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerine Yön kavramı Öğretiminde Kullanılabilecek Metotlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 39-70.
• Gillings, R. (2016). The use of stars and constellations in megalithic monuments. Journal of Skyscape Archaeology, 2(1), 72-91.
• Kazancı, N. (2012). Kuvaterner bilimi; kapsamı ve gelişimi. Ed. Kazancı, N & Gürbüz A. Kuvaterner bilimi (1-16) Ankara Üniversitesi Yayınları no: 350, 570.
• Köse, Y. (2013). Türk kültüründe ölüm ve ölüm sonrası inanışlar. International Journal of Social Science, 6(3), 449-465.
• Koupelis, T. (2020). Evreni anlama serüveni. Çev. ed. Tolga Güver)
• Moore, P. (2011). Using the Sun and Stars to Find Your Way. Sky & Telescope, 121(2), 28-32.
• Nicolle, D. (2013). Malazgirt 1071. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Phillips, J. (2004). Using the sun to determine direction. Journal of Geography, 103(4), 148-155.
• Roux, J. P. (2008). Türklerin tarihi. Kabalcı Yayınevi.
• Sevim, A. (2021). Malazgirt meydan savaşı. Türk Tarih Kurumuı Yayınları. 3. Baskı.
• Seymour, M. J. (2014). The use of astronomy in ancient Egyptian society. Journal of Astronomy in Culture, 1(2), 125-133.
• Yılmaz, E. (2002). Doğada Yön Bulma. Bilim Çocuk Aylık Popüler Bilim Dergisi, 2002/02, 20-23.
• Yılmaz, F. (2002). Determination of the North direction using the sun. Building and Environment, 37(6), 573-577.