TÜRKİYE’DE SOSYAL DEVLET İLKESİ VE ENGELLİLERE YÖNELİK YAYINCILIK

Yıl 2019, Sayı: 3, 43 - 68, 25.12.2019

Simge Yılmaz , İrfan Paçacı

Öz

Sosyal devlet anlayışı 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkmıştır. Yaşanan önemli gelişmelerle birlikte 20. yy ve sonrasında özellikle sanayi toplumlarında sosyal refah anlayışını ve uygulamalarını beraberinde getirmiştir. Türkiye’de sosyal devlet anlayışının temellerinin atılmasıyla birlikte çeşitli kanunlar ortaya çıkmıştır.
Sosyal devlet kavramıyla birlikte yerel yönetimlerde sosyal belediyecilik anlayışı benimsenmiştir. Toplumda yer alan sorunlar ile ilgili çözüm arama noktasında sosyal belediyeler ve bazı kurum - kuruluşlar çeşitli çalışmalara imza atmıştır. Bu perspektifle yapılan çalışmalarda yoksul kesimlere yardımcı olmak, toplumu oluşturan bireylerin gelişimini sağlamak hedeflenmiştir. Özellikle genç, yaşlı, engelli ve asgari yaşam sınırında ya da altında bulunan kesimlerin eğitim, sağlık gibi birincil yaşam ihtiyaçlarının yanı sıra kültürel açıdan da gereksinimleri giderilecek şekilde düzenlemeler yapılmıştır.
İlgili kanunlarda ve konuyla ilgili düzenlenen sözleşmelerde engelli bireylerin yayıncılık aracılığıyla bilgiye ve iletişime erişimlerinin sağlanması gerektiğinin altı çizilmektedir. Bu bağlamda engelli bireylerin bilgiye ve iletişime erişim hakları göz önüne alınarak çeşitli projeler yürütülmektedir. Fakat her ülkenin bu konu ile ilgili yaptığı çalışma ve verdiği önem aynı derecede değildir. Yürütülen çalışmalar incelendiğinde kanun maddeleri dâhilinde gönüllülük esasıyla oluşturulan projelere rağmen yeterli devlet desteği olmamasından kaynaklanan problemler bulunduğu anlaşılmaktadır. Bu bağlamda sosyal devlet anlayışı, yayıncılık alanında ele alındığında engelli bireylere yönelik yapılan çalışmalardaki devlet desteğinin ve verilen önemin yeterli düzeyde olmadığı görülmektedir. Engelli bireylerin yayıncılık faaliyetlerinde bulunan sorunlara yönelik çözüm yolları uygulamaya geçirilerek bireylerin haklarını eşit kullanabilmesi sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Devlet, Sosyal Refah, Engelli Yayıncılığı, Engelli Hakları

Kaynakça

• KAYNAKÇA: 1961 Anayasası. (2017). Anayasa.gov.tr: https://www.anayasa.gov.tr/Kararlar/GenelKurul/Basvuru_Karari/2017-34.pdf adresinden alındı
• Akbaba, S. (2004). Psikolojik Sağlığı Koruyucu Rehberlik Ve Psikolojik Danışma. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Altı Nokta Körler Derneği. (tarih yok). www.altinokta.org.tr: http://www.altinokta.org.tr/sayfalar.asp?sayfa=28 adresinden alındı
• Arıkan, Ç. (2002). Sosyal Model Çerçevesinde Özürlülüğe Yaklaşım. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2(1), 1-11.
• Aslan, M., & Şeker, S. (2011). Engellilere Yönelik Toplumsal Algı ve Dışlanmışlık (Siirt Örneği). Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu (s. 455- 457). Siirt Üniversitesi.
• Aydın, O. (1985). Davranış Bilimine Giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Aygen, M. (2014). Sosyal Belediyecilik Üzerine Bir İnceleme: Elazığ Belediyesi Örneğ. Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, 1(1), 174-176.
• Bilgen Özen, M. (2018, 11 23). Türkiye Körler Federasyonu Resmi Web Sitesi. Medyanın Engellilere Bakışı: http://www.korlerfederasyonu.org.tr/medyaninbakisi.asp adresinden alındı
• Bulut, N. (2003). Küreselleşme: Sosyal Devletin Sonu Mu? Ankara Dergiler, 178-179.
• Conyne, R. (1983). Two critical issues in primary prevention: What it is and how to do it? The Personnel and Guidance Journal, 331-334.
• Çalık, S. (2010). Engelli Kavramına Bakış ve Tarihsel Süreç. Genç Engellilerin Toplumsal Yaşamla Bütünleşme Projesi, 9. İzmir: Spina Bifida Derneği Yayını.
• Ebeling, R. M. (2007, Aralık). Marching to Bismarck’s Drummer: The Origins of the Modern Welfare State. Freeman: http://fee.org/files/docLib/0712Ebeling.pdf adresinden alındı
• Güloğlu, T., & Es, M. (2008). Yerelleşen Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmetler. 1. Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı (s. 257-267). Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• İBB Kütüphane Müzeler Müdürlüğü. (2016). İBB Sesli Kütüphane: https://seslikutuphane.ibb.gov.tr/tr/hakkimizda-0.html adresinden alındı
• İBB. Engelliler Müdürlüğü. İbb.gov.tr: http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/Documents/engelliler_mudurlugu/engellibrosur_2017.pdf adresinden alınmıştır
• İhlas Haber Ajansı. (2014, 04 12). Büyükşehir Belediyesi’nden Engelliler İçin ‘Engelsiz Film’ Gösterimi: http://www.hurriyet.com.tr/buyuksehir-belediyesi-nden-engelliler-icin-engelsiz-film-gosterimi-37206745 adresinden alındı
• Kaboğlu, İ. (1994). Özgürlükler Hukuku. İstanbul: Ala Yayınları.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1988). İnsan ve İnsanlar. İstanbul: İstanbul Matbaası.
• Kanald. (2013, 04 30). Kanal D'den "Engelsiz" Projesi: https://www.kanald.com.tr/kanal-dden-engelsiz-projesi adresinden alındı
• Kapani, M. (1980). Kamu Hürriyetleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Kapani, M. (1993). Kamu Hürriyetleri. Ankara: Yetkin Yayıncılık.
• Kara, D. (2014, 11 08). Facebook’un Kuruluş Öyküsü ve Kısa Tarihi. Medya Akademi: https://www.medyaakademi.org/2014/11/08/facebookun-kurulusu-ve-tarihi/ adresinden alındı
• Karakuş, B. (2014). Sözcüklerin Büyülü Dünyasına Açılan Kapı: Milli Kütüphane Konuşan Kitaplık Görme Engelliler Merkezi. Hukuk Gündemi, 26-27.
• Koray, M. (2005). Sosyal Politika. Ankara, Ankara: İmge Kitabevi.
• Müftüoğlu, Özgür, ozgurlukdunyasi.org/arsiv: https://ozgurlukdunyasi.org/arsiv/106-sayi-217/379-kilicdaroglunun-sosyal-devlet-soylemi-uzerine adresinden alındı
• Nobel Yayın. (2018, 02). https://www.nobelyayin.com/detay.asp?u=14762 adresinden alındı
• Özbek, N. (2002). Osmanlı'dan Günümüze Türkiye'de Sosyal Devlet. Toplum ve Bilim, 11-15.
• Özbek, N. (2002). Osmanlı'dan Günümüze Türkiye'de Sosyal Devlet. Toplum ve Bilim, 11-15.
• ÖZİDA, B. Ö. (2009). Toplum Özürlülüğü Nasıl Anlıyor? 33-35. Ankara.
• Öztürk, M. (2013). Hayata Renk Katanlar. Ağrı: İlke Yayıncılık
• Özyürek, M. (1977). Effects of live, audio and print presentation of a discussion about physical disabilities on attitude motivation toward disable person in Turkey. Unpublished Doctoral Dissertation. University Of Nort Hern Colorado.
• Pierson, C. (2000). Modern Devlet. (D. Hattatoğlu, Çev.) İstanbul: Çivi Yazıları.
• Sarıgül, A. (2016, Ekim). Engelliliğe Tarihsel Bir Bakış. Bedensel Engellilerde Sosyal Dışlanma Ağrı İli Örneği. Erzurum, Türkiye: Atatürk Üniversitesi
• Saygın, G. (2002). Toplum Özürlülüğü Nasıl Anlıyor? Ankara: T.C. Başbakanlık Özürlüler Dairesi Başkanlığı.
• Sen, A. (2000). Social Exclusion: Concept, application and Scrutiny . Asian Development Bank, s.4.
• Seyyar, A. (1999). Bakıma Muhtaçların Sosyal Güvenliği. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Basımevi.
• Seyyar, A. (2013). Engelli ve Yaşlı Hizmetlerinde Sosyal Bakım. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Shakespeare, T., & Watson, N. (1997). in Disability Studies: Past Present and Future. Defending the Social Model (s. 293-300). içinde Disability Press.
• Şat, N., & Göver, T. (2017). Engelliler İçin Belediyelerin Erişilebilirlik Sorumlulukları: Çorum Engel Haritası Projesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 539.
• Şişman, N. (2012). Kaderle Tasarım Arasında. İstanbul: Timaş Yayınları.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. (2019, 01 17). orgm.meb.gov.tr. Görme Engelliler İçin Taşınabilir Kütüphane: https://orgm.meb.gov.tr/www/gorme-engelliler-icin-tasinabilir-kutuphane/icerik/1140 adresinden alındı
• Talas, C. (1999). Ekonomik Sistemler. Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
• Terzioğlu, A. (1976). Türklerin Orta Asya ve Hindistan'da Tesis Ettikleri Hastaneler. 7. Türk Tarih Kongresi Bildirileri Kongreye Sunulan Bildiriler (s. 803-804). Ankara 1981: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• The Brand Age. (2017, 11 08). http://www.thebrandage.com: http://www.thebrandage.com/turk-telekom-kitaplara-ses-uygulamasi-ile-dunya-cocuk-kitaplari-haftasina-hazir-7700 adresinden alındı
• Trt Haber. (2014, 05 20). Görme Engelliler İçin Telefon: https://www.trthaber.com/haber/bilim-teknoloji/gorme-engelliler-icin-telefon-128219.html adresinden alındı
• Tutan, M. (2016, 04 08). RoyandTeddy. Engelliler İçin Dijital ve Sosyal Medya: http://blog.royandteddy.com/engelliler-icin-dijital-ve-sosyal-medya/ adresinden alındı
• Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. (2017, 01 02). www.udhb.gov.tr. Engelsiz Ulaşım ve İletişim: http://www.ubak.gov.tr/BLSM_WIYS/SGB/tr/Pdf/20170102_093629_5643_1_88338.pdf adresinden alındı