SUÇSUZLUK KARİNESİNİ BİR KORUMA YÖNTEMİ OLARAK GİZLİLİĞİN İHLALİ (TCK m. 285) SUÇU

Yıl 2019, Sayı: 3, 69 - 93, 25.12.2019

Senanur Tunçak

Öz

Adliyeye karşı suçlar içinde düzenlenen gizliliğin ihlali suçları (TCK m. 285) ile birçok hukuki değeri ve ceza muhakemesinin ideal bir biçimde sürdürülmesi için gereken temel ögeleri korunmaktadır. TCK m. 285 ile dört farklı suç tipinin düzenlendiği söylenebilir. Gizliliğin ihlali suçları ile suçsuzluk karinesinin ve bu bağlamda lekelenmeme hakkının, savunma hakkının korunması sıkı bağlantı içindedir. Suçsuzluk karinesi ile basın özgürlüğü arasında doğabilecek çatışmalar bakımından da bu suçlar önem taşımaktadır.
Gizliliğin ihlali suçları konusundaki önemli tartışmalardan biri aleniyetten ne anlaşılması gerektiğidir. Aksi görüşler olmakla beraber kanaatimce en uygun görüş aleniyetten kastın birçok kimse önünde ve birçok kimsenin öğrenmesi ile gerçekleştirilmiş olanı kabul eden görüştür. Buna göre aleniyetin mahal ile ilgisi bulunmamaktadır, dolayısıyla kamuya açık veya kapalı olması fark etmemektedir. Başka bir tartışma konusu ise somut veya soyut tehlike suçu nitelendirmesi yapma konusundadır. TCK m. 285/5’in somut tehlike suçu, m. 285/1,2,3 fıkralarının ise soyut tehlike suçu sayılması gerektiği yönündeki aksi görüşe rağmen kanaatimce bütün gizliliğin ihlali suçlarının soyut tehlike suçu sayılması tehlikenin oluşup oluşmadığının tespiti yönündeki güçlükler nedeniyle daha yerinde olacaktır.
Gizliliğin ihlali suçları, ceza muhakemesinin düzgün işlemesi ile basın özgürlüğü, savunma hakkı ve suçsuzluk karinesi arasında bir denge mekanizması görmektedir. Bu nedenle yorumlanış şekli oldukça önem taşımaktadır. Bu çalışmada suç tipindeki tartışmalı noktalara ve gizliliğin ihlali suçlarının suçsuzluk karinesi ile bağlantılı diğer hak ve özgürlükler bakımından önemine değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Gizlilik, gizliliğin ihlali, lekelenmeme hakkı, suçsuzluk karinesi

Kaynakça

• KAYNAKÇA:
• AKBULUT Uğur Ziya: Soruşturma Evresinde Şüpheli Hakları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2018.
• BYCHAWSKA-SINIARSKA Dominika: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında İfade Özgürlüğünün Korunması Uygulayıcılar İçin El Kitabı (Çev.: Av. Tuğçe Duygu KÖKSAL), Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Sisteminin Desteklenmesi Ortak Projesi, Avrupa Konseyi, 2018.
• CENTEL Nur - ZAFER Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yay., B. 5, İstanbul 2008.
• CEYHAN Murat: “Soruşturmanın Gizliliği ve Müdafinin Dosya İnceleme Yetkisi”, TBBD., S.109, 2013, s. 465-483.
• ÇAKIR Kerim: “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Gizliliğin İhlali Suçu ve Ceza Muhakemesi Hukuku İle İlişkisi”, MÜHFHAD., C. 18, S. 1, 2012, s. 227-265.
• ERSAN Aykut: “Gizliliğin İhlali Suçları”, CHD., Y. 8, S. 22, 2013, s. 117-146.
• FEYZİOĞLU Metin: “Suçsuzluk Karinesi / Kavram Hakkında Genel Bilgiler ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi”, AÜHFD, C. 48, S. 1-4, 1999, s. 135-163.
• GÜLSEREN Fehmi Şener: “Ceza Hukukunda Aleniyet Kavramı”, LAÜSBD, S. 5, Haziran 2014, s. 32-58.
• GÜLSÜN Ramazan: “İnsan Onuru ve Lekelenmeme Hakkı”, International Journal of Legal Process, S. 1 (2), Ekim 2016, s. 17-42.
• HAFIZOĞULLARI Zeki - ÖZEN Muharrem: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümleri, B. 8, USA Yay., Ankara 2015.
• KARA Eyüp: “Lekelenmeme Hakkı”, AD., S. 43, 2012, s. 188-197.
• KATOĞLU Tuğrul: “Ceza Hukukunda Suçun Mağduru Kavramının Sınırları”, AÜHFD., S.61(2), 2012, s. 657-693.
• KUNTER Nurullah - YENİSEY Feridun - NUHOĞLU Ayşe: Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku (Birinci Kitap), Beta Yay. B. 17, İstanbul 2009.
• MERAN Necati: Basın Yoluyla ve Genel Olarak Hakaret-İftira Yargılamayı Etkilemeye Teşebbüs ve Soruşturmanın Gizliliğini İhlal Suçları, Seçkin Yay., B. 2, Ankara 2014.
• MERAN Necati: Kamu Görevlisine ve Adliyeye İlişkin Suçlar, B.1, Seçkin Yay., Ankara 2006.
• OKUYUCU ERGÜN Güneş: “Soruşturmanın Gizliliği”, AÜHFD., S.59(2), 2010, s. 243-275.
• PARLAR Ali - HATİPOĞLU Muzaffer, Türk Ceza Kanunu Yorumu, C. 4, B. 3, Seçkin Yay., Ankara 2010.
• PARLAR Ali - HATİPOĞLU Muzaffer: 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Yorumu ve İlgili Mevzuat, C. 2, B. 1, Ankara 2008.
• PARLAR Ali - HATİPOĞLU Muzaffer, 5237 sayılı TCK’da Özel ve Genel Hükümler Açısından Asliye Ceza Davaları, Adalet Yay., Ankara 2008.
• ŞAHİNKAYA Yalçın: Suçsuzluk Karinesi, Seçkin Yay., B.1, Ankara 2008.
• ŞIK Hüseyin: “Suçsuzluk Karinesi”, UMD., S. 1, 2012, s. 103-145.
• TOROSLU Nevzat - TOROSLU Haluk: Ceza Hukuku Genel Kısım, B. 24, Savaş Yay., Ankara 2018.
• TOROSLU Nevzat: Cürümlerin Tasnifi Bakımından Suçun Hukuki Konusu, Sevinç Matbaası, Ankara 1970.
• ÜNVER Yener: Adliyeye Karşı Suçlar, B. 4, Seçkin Yay., Ankara 2016.
• ÜZÜLMEZ İlhan: “Türk Hukukunda Suçsuzluk Karinesi ve Sonuçları”, TBBD., S. 58, 2005, s. 41-72.
• YAŞAR Osman - GÖKCAN Hasan Tahsin - ARTUÇ Mustafa, Yorumlu Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, C. 6, Adalet Yay., Ankara 2010.
• YÜZER Dilara: “Basın Yoluyla Adli Haberlerin Verilişi ve Suçsuzluk Karinesi”, DEÜHFD., C. 15, Özel S., 2013, s. 1653-1694.
• Çevrimiçi Kaynaklar
• www.mevzuat.gov.tr