1929 Ekonomik Buhranının Türk Siyasal Hayatına Etkileri; Serbest Cumhuriyet Fırkası Ve Menemen Olayı

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 217 - 238, 31.12.2023

Nazlı Elif Uzun

Öz

ÖZ
1929 Ekonomik Buhranı tüm dünyayı etkilediği gibi Türkiye’de de ciddi ekonomik sorunların yaşanmasına sebebiyet vermiştir. Halkın memnuniyetsizliğini kontrol altına almak adına ise yapay bir muhalefet oluşturulmuştur. Lakin kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası umulduğu gibi sakin bir çizgi yerine iktidara oynayan bir parti konumuna gelmiştir. Halkın desteğini kısa sürede alan partinin bu hızlı yükselişi iktidar için bir tehdit hâlini alınca partinin kapatılması istenmiştir. Partinin kapatılması halkı tek partili sisteme hapsederken çözüm umutlarını da yok etmiştir. Halkın bu umutsuzluğunu kullanan radikal kesimlerse Menemen Olayı’nın yaşanmasına neden olmuştur.
Çalışmanın Amacı ve Beklenen Yararlar
Bu çalışmayla tüm dünyayı derinden etkileyen 1929 Ekonomik Buhranından Türkiye’nin nasıl etkilendiği araştırılmaktadır. Bu araştırma yapılırken salt ekonomik göstergelerden ziyade literatürde daha az çalışılan siyasal ve sosyal etkileri üzerinde durulmaktadır. Özellikle 1929 Buhranı sonrası Türkiye’de çözüm arayışı olarak kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası ve bir buhranın yansıması olarak Menemen Olayı şeklinde Türkiye siyasetinin iki farklı ve önemli gelişmesi ele alınmaktadır. Bu iki olayla 1929 Ekonomik Buhranının Türkiye’ye etkilerine farklı bir bakış açısı sunulması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

1929 ekonomik buhranı, serbest cumhuriyet fırkası, menemen olayı, devletçilik, liberalizm

Depression of 1929 to Effects of Turkish Political Life; Free Republican Party And Menemen Event

Öz

The 1929 Economic Depression affected the whole world and caused serious economic problems in Turkey as well. An artificial opposition was formed in order to control the dissatisfaction of the people. However, the Free Republican Party, which was established, has become a party that plays for power instead of a calm line as expected. When this rapid rise of the party, which received the support of the people in a short time, became a threat to the government, the party was asked to be closed. While the closure of the party imprisoned the people in the one-party system, it also destroyed hopes for a solution. Radical segments who used this hopelessness of the people caused the Menemen Incident.

Anahtar Kelimeler

free republican party, menemen event, liberalism

Влияние экономической депрессии 1929 г. на политическую жизнь Турции; Свободная республиканская партия и инцидент с Менеменом

Öz

СЕБЯ
Экономическая депрессия 1929 года вызвала серьезные экономические проблемы в Турции, а также затронула весь мир. Искусственная оппозиция была создана для того, чтобы контролировать недовольство народа. Однако созданная Свободная республиканская партия стала партией, играющей за власть, а не за спокойную линию, как ожидалось. Когда этот стремительный подъем партии, за короткое время получившей поддержку народа, стал представлять угрозу правительству, партию попросили закрыть. Хотя закрытие партии заточило людей в однопартийную систему, оно также разрушило надежды на решение. Радикальные сегменты, которые использовали это отчаяние людей, вызвали Инцидент Менемена.
Цель исследования и ожидаемые выгоды
В этом исследовании исследуется, как на Турцию повлияла Экономическая депрессия 1929 года, которая глубоко затронула весь мир. При проведении данного исследования основное внимание уделяется малоизученным в литературе политическим и социальным эффектам, а не чисто экономическим показателям. В частности, обсуждаются два разных и важных события в турецкой политике, а именно Свободная республиканская партия, которая была создана после Великой депрессии 1929 года в качестве поиска решения в Турции, и инцидент Менемена как отражение кризиса. Эти два события призваны представить другую точку зрения на последствия экономической депрессии 1929 года для Турции.

Anahtar Kelimeler

1929, liberalism, statism

Kaynakça

• Atay, Falih Rıfkı (1969). Çankaya, Doğan Kardeş Matbaası, İstanbul.
• Aydemir, Şevket Süreyya (1966). İkinci Adam C.1, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Boratav, Korkut (2006). Türkiye’de Devletçilik, İmge Kitabevi, Ankara, 2. Baskı.
• Boratav, Korkut (2005). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002, İmge Kitabevi, Ankara, 9. Baskı.
• Çavdar, Tevfik (1995). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi, İmge Kitabevi, Ankara.
• Eldem, Vedat (1994). Harp ve Mütareke Yıllarında Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomisi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Heywood, Andrew (2017). Siyaset, Adres Yayınları, Ankara.
• Karpat, Kemal H. (2016). Kısa Türkiye Tarihi 1800-2012, Timaş yayınları, İstanbul, 6. Baskı.
• Keyder, Çağlar (2010). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, İletişim Yayınları, İstanbul, , 15. Baskı.