Dijital çağda reklamcılık sektörü, kişisel verilerin yoğun kullanımıyla dönüşüme uğrarken, bu durum "Algoritmik Rıza Yorgunluğu" olarak adlandırılan yeni bir sorunu ortaya çıkarmıştır. Bu fenomen, bireylerin sürekli ve karmaşık rıza taleplerine maruz kalmaları sonucunda duyarsızlaşarak bilinçsizce onay verme eğilimi göstermelerini ifade eder. Çalışma, bu yorgunluğun bilişsel yüklenme ve karar verme yorgunluğu gibi psikolojik temellerini incelerken, dijital reklamcılık pratiklerinin (karmaşık çerez politikaları, mikro hedefleme, karanlık modeller) bu duruma nasıl katkıda bulunduğunu analiz etmektedir. Algoritmik rıza yorgunluğu, tüketici otonomisinin erozyonuna ve dijital ekosisteme olan güvenin azalmasına yol açmaktadır. Makale, bu kapsamlı soruna karşı çok boyutlu çözümler önermektedir: "Anlamlı rıza" ilkesini güçlendiren hukuki düzenlemeler, "varsayılan olarak gizlilik" ve "tasarımla gizlilik" ilkelerinin benimsenmesi, karanlık modellerin yasaklanması gibi düzenleyici yaklaşımlar incelenmektedir. Ayrıca, dinamik rıza yönetim sistemleri, yapay zeka destekli gizlilik asistanları ve blockchain tabanlı veri güven sandıkları gibi teknolojik yenilikler ele alınmaktadır. Son olarak, veri okuryazarlığının artırılması ve reklamcılık sektöründe etik sorumluluğun benimsenmesi gibi davranışsal ve etik çözümler vurgulanmaktadır. Bu çalışma, "Algoritmik Rıza Yorgunluğu"nu kapsamlı bir şekilde ele alarak, bireylerin dijital haklarını yeniden tesis etmek ve sürdürülebilir, etik bir dijital reklamcılık ortamı yaratmak için bir yol haritası sunmaktadır.
kişisel verilen korunması rıza yorgunluğu veri otonomisi dijital reklamcılık karanlık modeller
Digital advertising has undergone a significant transformation in the digital age, heavily relying on personal data. This evolution has, however, given rise to a new challenge: "Algorithmic Consent Fatigue." This phenomenon describes how individuals, overwhelmed by continuous and complex requests for consent, become desensitized and tend to grant permission unconsciously. This study examines the psychological underpinnings of this fatigue, such as cognitive overload and decision fatigue, and analyzes how current digital advertising practices, including complex cookie policies, microtargeting, and dark patterns, contribute to its exacerbation. Algorithmic consent fatigue ultimately leads to the erosion of consumer autonomy and a decline in trust within the digital ecosystem. The paper proposes multidimensional solutions to address this widespread issue. It explores regulatory approaches such as strengthening the principle of "meaningful consent," adopting "privacy by default" and "privacy by design" principles, and outright banning dark patterns. Furthermore, it delves into technological innovations like dynamic consent management systems, AI-powered privacy assistants, and blockchain-based data trust vaults. Finally, the study emphasizes behavioral and ethical solutions, including enhancing data literacy among consumers and promoting ethical responsibility within the advertising industry. By comprehensively addressing "Algorithmic Consent Fatigue," this research aims to provide a roadmap for restoring individuals' digital rights and fostering a sustainable, ethical digital advertising environment.
personal data protection consent fatique data autonomy digital advertising dark patterns
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İletişim Teknolojisi ve Dijital Medya Çalışmaları |
| Bölüm | Derleme Makale |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 25 Temmuz 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Temmuz 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 10 Haziran 2025 |
| Kabul Tarihi | 8 Temmuz 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 2 Sayı: 2 |