Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Algısı: Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 28 - 43, 31.12.2022

Feride Ersoy , Hasan Arkan , Kevser Baltacı

Öz

Öğretmenlik, geçmişten günümüze kutsal olarak kabul edilen bir meslektir. Bugünün öğretmen adayları, yarının nesillerini yetiştirecek öğretmenlerdir. Bu nedenle öğretmen adaylarının öğretmenliğe yönelik algılarının araştırılması yakın geleceğin eğitimcilerinin niteliklerinin artırılması açısından önemlidir. Sonuçlar, öğretmenlik mesleğine yönelik mevcut bakış açısının belirlenmesi, varsa sorunlara ilişkin çözüm önerilerinin üretilebilmesi, öğretmen eğitiminde öğretmen adaylarının hem mesleki hem de duygusal niteliklerinin bir arada geliştirilebilmesi açısından önem kazanmaktadır. Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin algılarını keşfetmeye çalışmaktır. Araştırma nitel araştırma kapsamında fenomenolojik bir araştırma olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın katılımcı grubunu Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesinde 2021-2022 akademik yılı bahar döneminde eğitimine devam eden 150 gönüllü sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmuştur. Veriler, metaforlar yoluyla nitel veri toplama tekniğiyle toplanmıştır. Araştırmacılar tarafından hazırlanan veri toplama formunda katılımcılardan öğretmenlik kavramı ile ilgili metaforlar oluşturmaları ve gerekçelerini ifade etmeleri istenmiştir. Araştırma verileri içerik analizi ve betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Öğretmen adaylarının öğretmenlik algısına ilişkin 61 farklı metafor ürettikleri görülmüştür. Ortaya çıkan bu metaforlar yol gösterici olarak öğretmenlik, yetiştirici olarak öğretmenlik, duygusal bağlılık olarak öğretmenlik, bilgi kaynağı olarak öğretmenlik, yaşam kaynağı olarak öğretmenlik, değerli bir meslek olarak öğretmenlik, statü kaybı olarak öğretmenlik ve kendini yenileme olarak öğretmenlik olmak üzere 8 ana kategori altında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Social studies, teacher training, metaphor, teaching profession., Sosyal bilgiler, öğretmen yetiştirme, metafor, öğretmenlik mesleği

Teaching Perception of Social Studies Teacher Candidates: The Case of Burdur Mehmet Akif Ersoy University

Öz

Teaching is a profession that is considered sacred from past to present. Today's teacher candidates are the teachers who will raise tomorrow's generations. For this reason, researching the perceptions of teacher candidates towards teaching is important in terms of increasing the qualifications of educators of the near future. The results gain importance in terms of determining the current perspective towards the teaching profession, producing solutions to problems, if any, and developing both professional and emotional qualities of teacher candidates in teacher education. The target of this research is to explore the perceptions of social studies teacher candidates about teaching. The research was designed as a phenomenological research within the scope of qualitative research. The participant group of the research consisted of 150 volunteer social studies teacher candidates who continued their education in the spring of the 2021-2022 academic year at the Faculty of Education of Burdur Mehmet Akif Ersoy University. Data were collected by qualitative data collection technique through metaphors. In the data collection form prepared researchers, the participants were asked to create metaphors about the concept of teaching and express their reasons. Research data were analyzed by content analysis and descriptive analysis. It was observed that pre-service teachers produced 61 different metaphors regarding the perception of teaching. These metaphors were evaluated under 8 main categories: teaching as a guide, teaching as a trainer, teaching as an emotional commitment, teaching as a source of knowledge, teaching as a source of life, teaching as a valuable profession, teaching as a loss of status, and teaching as self-renewal.

Anahtar Kelimeler

Social studies, teacher training, metaphor, teaching profession., Sosyal bilgiler, öğretmen yetiştirme, metafor, öğretmenlik mesleği

Kaynakça

• Aldan Karademir, Ç. ve Akgül, A. (2019). Öğretmenlerin etkili sosyal bilgiler öğretmeni algısı: Nitel bir araştırma. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 17(3), 186-207. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.532411
• Bayar, V., ve Bayar, S. A. (2015). Araştırma yaklaşımları. Turan, S. (Ed.). Uygulamada Araştırma Yöntemleri (45-54). Ankara: Nobel Akademik.
• Burger, J. M. (2021). Kişilik: Psikoloji biliminin insan doğasına dair söyledikleri. İstanbul: Kaknüs.
• Creswell, J. W. (2014) Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Los Angeles: Sage.
• Duran, A. (2022). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin kullandıkları metaforların incelenmesi. E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi, 2(1), 1-16. https://trdoi.org/10.27579808/e-ijpa.47
• Ersoy, F. (2021). Sosyal bilgiler öğretim programının incelenmesi. Aktepe, V., Gündüz, M., Kurtdede Fidan, N. ve Yalçınkaya, E. (Ed.). Kuramdan Uygulamaya Sosyal Bilgiler Öğretimi (97-129). Pegem Akademi.
• Gençtürk, E., Akbaş, Y. ve Kaymakcı, S. (2012). Qualifications of an ideal teacher according to social studies preservice teachers. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(2), 1569-1572.
• Karadeniz, O. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenliği 4.sınıf öğrencilerinin KPSS Algıları: Metaforik bir analiz çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(3), 729-746. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59425/853527
• Kuru, A. ve Pırnaz, E. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler öğretmeni kavramına ilişkin metaforik algıları. EKEV Akademi Dergisi, 24(82), 77-96. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/72040/1158428
• Milli Eğitim Bakanlığı (1980). Milli Eğitim Temel Kanunu. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2(2), 131-155. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26128/275216
• Saban, A. (2008). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, F. , Göçen, S. ve Yılmaz, F. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algıları: Bir metaforik çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 151-164. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinefd/issue/17382/181569