AXK NuSTAR J095551+6940.8: Yüksek Kütleli Bir X-ışını Çiftinde Süper Manyetik Alanlı Bir Nötron Yıldızı

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 297 - 299, 11.12.2020

Kazım Yavuz Ekşi İbrahim Ceyhun Andaç Sercan Çıkıntoğlu Ali Arda Gençali Can Güngör Filiz Öztekin

Öz

Aşırı-parlak X-ışını kaynakları (AXK) bir güneş kütlesi için geçerli Eddington sınırının 100-1000 katı parlaklığa sahip nesnelerdir. Bir görüşe göre bu nesneler kütle aktarımı yapan $M \sim 10\,M_{\odot}$ kütleli karadelikler olup ışımaları hüzmelendiği için Eddington limiti üzerinde parlaklığa sahip olabilmektedir. Başka bir görüşe göre ise bu nesneler ortanca kütleli karadelikler ($M \sim 100-1000\,M_{\odot}$) olarak Eddington limiti civarında kütle aktarımı yapmaktadır. Çok yakın zamanda M82 galaksisindeki AXK NuSTAR J095551$+$6940.8'ın X-ışını pulsarı, yani eşlikçisinden kütle aktarımı yapmakta olan bir nötron yıldızı olduğu, keşfedilmiştir. Disk-manyetosfer etkileşiminden yola çıkılarak bu nesnenin manyetik alanının $B \gtrsim 10^{13} {\rm G}$ olduğu gösterilmiştir. Bu kadar yüksek manyetik alanlarda kuantum-elektrodinamiksel süreçlerin elektron saçılma tesir kesitini küçülterek kritik ışıma gücünü Eddington limitinin üzerine çıkarabileceği bilinmektedir. M82 X-2'nin Eddington-üzeri ışınımının nedeninin bu tür süreçler olabileceği öne sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

X-rays: binaries, compact objects, neutron stars

Kaynakça

• Bachetti M., Harrison F., Walton D., Grefenstette B., Chakrabarty D., et~al., 2014, Nature, 514, 202
• Canuto V., Lodenquai J., Ruderman M., 1971, Phys.Rev., D3, 2303
• Christodoulou D.~M., Laycock S.~G.~T., Kazanas D., 2014, ArXiv e-prints:1411.5434
• Dall'Osso S., Perna R., Stella L., 2015, mnras, 449, 2144
• Davidson K., Ostriker J.~P., 1973, apj, 179, 585
• Doroshenko V., Santangelo A., Ducci L., 2015, aap, 579, A22
• Duncan R.~C., Thompson C., 1992, apjl, 392, L9
• Ekşi K.~Y., Andaç İ.~C., Çıkıntoğlu S., Gençali A.~A., Güngör C., Öztekin F., 2015, mnras, 448, L40
• Feng H., Rao F., Kaaret P., 2010, apjl, 710, L137
• Fragos T., Linden T., Kalogera V., Sklias P., 2015, apjl, 802, L5
• Ghosh P., Lamb F.~K., 1979a, apj, 232, 259
• Ghosh P., Lamb F.~K., 1979b, apj, 234, 296
• Gladstone J.~C., 2013, \memsai, 84, 629
• Gladstone J.~C., Roberts T.~P., Done C., 2009, mnras, 397, 1836
• Gnedin Y.~N., Sunyaev R.~A., 1973, \aap, 25, 233
• Herold H., 1979, Physical Review D, 19, 2868
• Klu\'zniak W., Lasota J.-P., 2015, mnras, 448, L43
• Kong A.~K.~H., Di Stefano R., Yuan F., 2004, apjl, 617, L49
• Lyutikov M., 2014, ArXiv e-prints:1410.8745
• Medvedev A.~S., Poutanen J., 2013, mnras, 431, 2690
• Paczynski B., 1992, Acta Astronomica, 42, 145
• Poutanen J., Lipunova G., Fabrika S., Butkevich A.~G., Abolmasov P., 2007, mnras, 377, 1187
• Rees M.~J., 1984, Annual Review of Astronomy and Astrophysics, 22, 471
• Remillard R.~A., McClintock J.~E., 2006, Annual Review of Astronomy and Astrophysics, 44, 49
• Roberts T.~P., 2007, Astrophys.Space Sci., 311, 203
• Romanova M.~M., Ustyugova G.~V., Koldoba A.~V., Lovelace R.~V.~E., 2002, apj, 578, 420
• Shao Y., Li X.-D., 2015, apj, 802, 131
• Thompson C., Duncan R.~C., 1996, apj, 473, 322
• Tong H., 2015a, ArXiv e-prints:1508.03115
• Tong H., 2015b, Research in Astronomy and Astrophysics, 15, 517
• Tsygankov S.~S., Mushtukov A.~A., Suleimanov V.~F., Poutanen J., 2015, ArXiv e-prints:1507.08288