Dönüşen Kuazarların X-Işın Özellikleri

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 663 - 665, 11.12.2020

Nurten Filiz Ak Sameer - W. N. Brandt

Öz

Rüzgar yapısı gösteren kuazarların, rüzgarsız kuazarlara göre daha güçlü bir X-ışın soğurmasına sahip olduğu uzun süredir bilinmektedir. Ancak bu olgunun nedenleri hakkında tartışmalı teoriler vardır. Rüzgar yapısı ve X-ışın soğurması arasındaki ilişkiyi ortaya koyabilmek için az sayıda bulunan, ``dönüşen kuazarların'' \textit{Chandra} X-ışın gözlemleri elde edilmiştir. Dönüşen kuazarlar, moröte tayflarında görülen rüzgar belirteci maviye kaymış geniş soğurma çizgilerini zamanla kaybetmiş; rüzgarlı kuazar kategorisinden rüzgarsız kategoriye geçiş yaptığı gözlenen kuazarlardır. Seçilmiş dönüşen kuazarların X-ışın verilerini inceleyerek, rüzgarsız aşamaya geçmiş kuazarların soğurma miktarlarını diğer guruplarla kıyaslandığı güncel çalışmada, dönüşen kuazarların X-ışın özellikleri bakımından rüzgarsız kuazarlarla belirgin benzerlikler gösterdiği bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar X-ışın soğurmasının kaynağının, aynı zamanda rüzgar oluşumunda güçlü rol oynayan bir etken olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

galaxies, quasars, absorbtion lines, Samanyolu, Galaksiler, Kozmoloji

Kaynakça

• Allen J.~T., Hewett P.~C., Maddox N., Richards G.~T., Belokurov V., 2011, mnras, 410, 860
• Baskin A., Laor A., Stern J., 2014, mnras, 445, 3025
• Brandt W.~N., Laor A., Wills B.~J., 2000, apj, 528, 637
• De Cicco D., Brandt W.~N., Grier C.~J., Paolillo M., Filiz Ak N., Schneider D.~P., Trump J.~R., 2018, aap, 616, A114
• Filiz Ak N., et~al., 2012, apj, 757, 114
• Filiz Ak N., et~al., 2013, apj, 777, 168
• Filiz Ak N., et~al., 2014, apj, 791, 88
• Gallagher S.~C., Brandt W.~N., Chartas G., Garmire G.~P., 2002, apj, 567, 37
• Gallagher S.~C., Brandt W.~N., Chartas G., Priddey R., Garmire G.~P., Sambruna R.~M., 2006, apj, 644, 709
• Gibson R.~R., et~al., 2009, apj, 692, 758
• Hamann F., Chartas G., McGraw S., Rodriguez Hidalgo P., Shields J., Capellupo D., Charlton J., Eracleous M., 2013, mnras, 435, 133
• Just D.~W., Brandt W.~N., Shemmer O., Steffen A.~T., Schneider D.~P., Chartas G., Garmire G.~P., 2007, apj, 665, 1004
• McGraw S.~M., et~al., 2017, mnras, 469, 3163
• Murray N., Chiang J., Grossman S.~A., Voit G.~M., 1995, apj, 451, 498
• Proga D., Stone J.~M., Kallman T.~R., 2000, apj, 543, 686
• Sameer et~al., 2019, mnras, 482, 1121
• Trump J.~R., et~al., 2006, apjs, 165, 1
• Weymann R.~J., Morris S.~L., Foltz C.~B., Hewett P.~C., 1991, apj, 373, 23
• Wu J., Brandt W.~N., Comins M.~L., Gibson R.~R., Shemmer O., Garmire G.~P., Schneider D.~P., 2010, apj, 724, 762