Niksar (Tokat) Yöresinin Jeodeğerleri

Yıl 2017, Cilt: 60 Sayı: 1, 129 - 143, 01.01.2017

Özlem Toprak Hüseyin Şahin

https://doi.org/10.25288/tjb.297867

Cited By: 2

Öz

Çalışma alanı, dünyanın en önemli aktif doğrultu atımlı fay zonlarından birisi olan ve toplam uzunluğu yaklaşık 1200 kilometreyi bulan Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) üzerinde bulunmaktadır. Fay zonunun etkisiyle, bölgede çok belirgin morfotektonik yapılar oluşmuştur. Doğrultu atımlı fay zonlarına özgü çekayır (pull-apart) havzalarının güzel bir örneği olan Niksar Havzası, Efkerit Vadisi ve vadide bulunan mağaralar, Sisma Mağarası ve traverten oluşumu, Dilimkaya Kanyonu, Ayvaz kaynak suyu ve fay zonu boyunca gelişen genç volkanik kayaçlar çalışma alanının başlıca jeodeğerleridir. Bu çalışma kapsamında söz konusu alanlar ve yakın çevresi jeolojik açıdan ayrıntılı olarak incelenmiş ve yörenin tarihi, kültürel, turizm değerleri ile birlikte değerlendirilerek bölgeye araştırmacıların dikkatini çekmek, jeolojik mirasa ilişkin farkındalığın oluşturulması ve bu değerlerin jeoturizm için alternatif bir alan olarak kazandırılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Doğrultu atımlı fay, Jeoturizm, Niksar

Kaynakça

• Akbulut, G. ve Ünsal, Ö., 2012. Levent Vadisi’nin (Malatya) Jeopark ve Jeoturizm Potansiyeli. I.Ulusal Coğrafya Sempozyumu 28-30 Mayıs 2012 Erzurum, s.535-546.
• Akbulut, G. 2014. Önerilen Levent Vadisi Jeoparkı’nda Jeositler. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2014, Cilt: 38, Sayı: 1.
• Aktimur, T. H., Ateş, Ş., Yurdakul, M. E., Tekirli, M. E. ve Keçer, M. 1992. Niksar-Erbaa ve Destek dolayının jeolojisi. MTA Dergisi 114, 25-36.
• Akyazı, M. ve Tunç, M. 1992. Zile (Tokat) Yöresinin Stratigrafisi. TJK Bülteni, C. 35/2. s.36.
• Barka AA, and Kadinsky-Cade K (1988). Strike-slip fault geometry in Turkey and its influence on earthquakes activity. Tectonics 7, 663–684.
• Barka A., 1996, Slip distribution along the North Anatolian Fault associated with the large earthquakes of the period 1939 to 1967. Bull. Seismol. Soc. Am., 86, 1238–1254
• Barka A, Akyüz H.S., Cohen H.A. ve Watchorn F. 2000. Tectonic evolution of the Niksar and Taşova-Erbaa pull-apart basins, North Anatolian Fault Zone: their significance for the motion of the Anatolian Block. Tectonophysics 322:243–64
• Baykal, F. 1947. Zile-Tokat-Yıldızeli bölgesinin jeolojisi. İ.Ü. Fen Fakültesi Mecmuası, Seri B, c.XII, sayı: 3, s.19.
• Blumenthal, M. 1950. Beitrage zur géologie der landschaften am miitelcren und unteren Yeşilırmak. MTA, yayınları seri. D. No. 4, s. 183.
• İnan, N. ve Temiz, H., 1992. Niksar (Tokat) yöresinde Kretase-Tersiyer geçişinin litostratigraafik ve biyostratigrafk özellikleri. TJK Bülteni, C.35-1, s.39-47
• İnan, N. ve Engin, M., 1995. Karaçam Yaylası (NiksarTokat), Simplorbites papyraceus (Boubee) örneklerinde anormal bir aseksüel çoğalma fazı. TJK Bülteni, s.10, s.25-33
• İnan, N. 2008. Jeolojik Miras ve Doğa Tarihi Müzeleri, TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, Sayı: 493, s.80-83.
• Kazancı, N. 2010. Jeolojik Koruma Kavram ve Terimler, Ankara: TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları.
• Koçyiğit, A. 1979. Tekneli bölgesinin (Tokat güneyi) tektonik özelliği. Tübitak Proje no TBAG-262,63 s.
• Okay, A. C. 1955. Sivas ile Tokat arasındaki bölgenin jeoloji etüdü: İ. Ü. Fen Fak. Mecmuası, Seri B, Cilt XX, Sayı: 2,95-108.
• Seymen, İ., 1975, Kelkit vadisi kesiminde Kuzey Anadolu Fay Zonunun tektonik özelliği: İst. Teknik Üniv., doktora tezi, 192 s., İstanbul.
• Şaroğlu, F., Emre, Ö., ve Boray, A., 1987, Türkiye’nin Diri Fayları ve Depremsellikleri. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Jeoloji Etüdleri Dairesi Başkanlığı, Ankara, III.394 s.11 harita.
• Şengör, A. M. C., Tüysüz, O., İmren, C., Sakınç, M., Eyidoğan, H., Görür, N., Le Pichon, X. ve Rangin, C. (2005). The North Anatolian Fault: A New Look. Annual Review of Earth and Planetary Sciences 33, 37-112.
• Tatar O. 1996. Neotectonic structures indicating extensional and contractional strain within Pliocene deposits near the NW margin of the Niksar pull-apart basin, Turkey. Turk. J. Earth Sci. 5:81-90.
• Tatar, O., Kavak, K.Ş., Polat, A., Gürsoy, H., Koçbulut, F., Sezen, T.F., Mesci, L., Akpınar, Z. ve Kiratik, L.O. 2006. Kuzey Anadolu Fay Zonu-1942 Erbaa Niksar depremi yüzey kırığı yeni gözlemler. ATAG10 - Aktif Tektonik Araştırma Grubu 10. Toplantısı.
• Tatar, O., Yurtmen, S., Temiz, H., Gürsoy, H., Koçbulut, F., Mesci, B.L. and Guezou, J.C. 2007. Intracontinental Quaternary volcanism in the Niksar pull-apart basin, North Anatolian Fault Zone, Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences, 16, p.417-440.
• Terzioğlu, N., 1986. Doğu Karadeniz Bölgesinde Pliyosen Yaşlı Erdembaba Volkanitlerinin Petrolojisi ve Kökensel Yorumu. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, C. 29,119-132.
• Toprak, Ö., 2014. Batı-Orta Karadeniz de yüzeyleyen Jura-Kretase yaşlı kireçtaşlarının biyostratigrafisi. Cumhuriyet Üniversitesi. Doktora Tezi (yayımlanmamış).
• Tutkun, S. Z., İnan, S., 1982. Niksar-Erbaa (Tokat) Yöresinin Jeolojisi. Karadeniz Üniversitesi Yerbilimleri Dergisi, Cilt 2, Sayı 1-2, S.51-57.
• Yılmaz, A. 1981. Tokat ile Sivas arasındaki bölgede ofiyolitli karışığın iç yapısı ve yerleşme yaşı: TJK. Bült. 24/l,s.31-38.
• Yılmaz, E. 2013. Jeolojik oluşumların kültür varlıkları açısından değerlendirilmesi ve turizme kazandırılması: Pamukkale Örneği. Kültür ve Turizm Bakanlığı Uzmanlık Tezi (Yayınlanmış)