Güre (Balıkesir) Jeotermal Alanının Jeolojisi, Hidrojeokimyası ve Aktif Tektonikle İlişkisi

Yıl 2017, Cilt: 60 Sayı: 2, 243 - 258, 01.04.2017

Belgin Kaçar Süha Özden , Özkan Ateş

https://doi.org/10.25288/tjb.302968

Cited By: 1

Öz

Güre jeotermal alanı KB Anadolu’da Balıkesir ili sınırları içerisinde yer alır. Bu çalışmada alanın ve yakın çevresinin jeolojik ve hidrojeokimyasal özellikleri ile aktif tektonizmayla ilişkisi ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Güre jeotermal alanının temelini Paleozoyik yaşlı Kazdağ Grubu’na ait kayaçlar oluşturmaktadır. Temel kayaların üzerinde uyumsuzlukla Triyas yaşlı Karakaya formasyonu yer almaktadır. Kretase yaşlı Çetmi melanjı bu temelin üzerinde tektonik olarak durmaktadır. Üst Oligosen-Alt Miyosen yaşlı Hallaçlar volkaniti ve Oligo-Miyosen yaşlı granodiyoritler, tüm yaşlı birimleri keserek yerleşmişlerdir. Kuvaterner yaşlı alüvyon çalışma alanındaki tüm birimleri uyumsuz olarak üzerlemektedir. Türkiye Diri Fay Haritalarında da aktif fay olarak gösterilen Edremit Fay Zonu’nun doğu kısmı üzerinde yer alan Güre jeotermal alanı yaklaşık DKD-BGB doğrultulu ve güneye eğimli bir normal fay tarafından kontrol edilmektedir. Aletsel dönemde Eylül 2013 ile Ağustos 2014 tarihleri arasında bu bölge ve yakın civarında M=3.0 dan büyük yaklaşık 12 adet deprem meydana gelmiştir. Güre jeotermal alanında yer alan dört adet sıcak su sondajından gelen jeotermal sulardan 21.09.2013-16.08.2014 tarihleri arasında 12 farklı dönemde bir izleme çalışması yapılmıştır. Yapılan sıcak su fiziko-kimyası ölçümü çalışmaları sırasında ve eş zamanlı olarak bölgede ve yakın civarında meydana depremler öncesi ve sonrasında; termal sularda özellikle T⁰C, pH ve EC değerlerinde bir değişim olduğu gözlenmiştir. Bununla birlikte, termal suyun kimyasal analizleri sonucunda özellikle başta Cl^-, Na⁺ ve SO₄^-2 olmak üzere birçok elementel düzeyde artış ya da azalmanın olduğu tespit edilmiştir. Bu değişimlerin bölgedeki aktif tektonik rejim ile doğrudan ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aktif fay, Güre, hidrojeokimya, jeotermal

Kaynakça

• Akkuş, İ., Akıllı, H., Ceyhan, S., Dilemre, A. ve Tekin, Z., 2005. Türkiye Jeotermal Kaynakları Envanteri, MTA Genel Müdürlüğü Envanter Serisi-201, 849 s.
• Alpar, B. and Yaltırak, C., 2002. Characteristic features of the North Anatolian Fault in the eastern Marmara region and its tectonic evolution, Marine Geology, Vol. 190, No. 1-2, s. 329-350, ISSN: 0025-3227, Elsevier B.V.
• Ateş, Ö. ve Tutkun, S.Z., 2014. Simav (Kütahya) Depremlerinin Jeotermal Sistemlerdeki Hidrojeokimyasal Değişimleri, Türkiye jeoloji Bülteni, Cilt 57, Sayı 32, 25-40.
• Ateş, 2014. Kütahya ve Simay Fayları Arasında Kalalan Jeotermal Alanların Hidrojeokimyası ve Aktif Tektonik İle İlişkisi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 81 s.
• Bingöl E., 1968. Contribution a L’ e’ tude ge’ologiue de la Partir Centrale et sud-est du Massif de Kazdağ (Turquei). PhD Dissertation (Doktora Tezi). Nancy Univ. Fransa.
• Bingöl, E., 1975. 1:2 500 000 ölçekli Türkiye metamorfizma haritası ve bazı metamorfik kuşakların jeotektonik evrimi üzerinde tartışmalar. M.T.A. Derg., no. 83, Ankara.
• Bingöl E., Akyürek B., Korkmazer B., 1973. Biga Yarımadasının Jeolojisi ve Karakaya Formasyonun Bazı Özellikleri. Cumhuriyetin 50. Yılı Yerbilimleri Kongresi, Ankara, 70-76.
• Duru, M.,Ilgar, A., Dönmez M., Atabey, E., Pehlivan, Ş., Akçay, A.E., Şentürk, Y., Sezen Demirci, E., Ilgar, Y., Demirci, Ö., Bilgin, R., Eyüpoğlu, M., Kar, H., Özata, A., Sakitaş, A., Okay, A., Genç, Ş.C., Altunkaynak, Ş., 2007. Türkiye Jeoloji Haritaları İ17 Paftası, 1:100000, M.T.A, Ankara.
• Ercan, T., Satır, M., Steinitz, G., Dora, A., Sarıfakıoglu, E., Adis, C., Walter, H.-J., Yıldırım, T., 1995. Biga Yarımadası ile Gökçeada, Bozcaada ve Tavsan adalarındaki (KB Anadolu) Tersiyer volkanızmasının ozellikleri. MTA Dergisi 117,
• Eroğlu, A. ve Aksoy, N., 2003. Jeotermal Suların Kimyasal Analizi, VI. Ulusal Tesisat Kongresi, Jeotermal Enerji Semineri Kitapçığı, 149-183.
• Nicholson, K.,1993, Geothermal fluids: chemistry and exploration techniques, Springer-Verlag Berlin Heidelberg New York.
• Okay, A.İ., 1987. The oxygen fugacity stability of deerite: an alternative view. Journal of Metamorphic Geology, 5, 553-555.
• Okay A.İ., Siyako M., Bürkan K.A., 1990. Biga Yarımadasının Jeolojisi ve Tektonik Evrimi. TPJD Bült., 2/1: 83-121.
• Şimşek, Ş., 2003, Hydrogeological and isotopic survey of geothermal fields in the Büyük Menderes Graben, Geothermics, 23, 669-478
• Şimşek, Ş. ve Yıldırım, N., 2000. Termal Kaynaklar: Depremin habercisi, 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 deprem bölgelerindeki termal kaynaklarda gözlenen değişimler ve önemi, Cumhuriyet, Bilim Teknik, 01 Temmuz 2000.
• Yüzer E. ve Tunay G., 2012. Biga Yarımadası’nın Genel ve Ekonomik Jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, 28: 19-59.
• http://udim.koeri.boun.edu.tr/ (Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Ulusal Deprem İzleme Merkezi)