Geology of the Üzümlü - Tuzaklı (Bilecik Province) area

Yıl 1977, Cilt: 20 Sayı: 1, 9 - 16, 28.02.1977

Cavit Demirkol

Öz

The purpose of this project is to decipher the stratigraphy of the various magmatic, matamorphic and sedimentary rock sequences encountered in the vicinity of Üzümlü and Tuzaklı which is located at the middle part of the Sakarya River.

The oldest lithologic association forming the basement complex in the area is the "Söğüt metamorphites" and the "Akçasu magmatites" of the Paleozoic upper system. This basement complex have been overlapped transgressively by Jurassic sediment. Liassic is represented by the "Bilecik limestone". Bilecik limestones are transgressively overlain by Upper Cretaceous sediments. in this subsystem, the "Gölpazarı group", the "Vezirhan formation", the "Üzümlü formation", the "Bayat tuff member", and the "Kavacık limestone member" have been differentiated. They are overlain first by the "Kızılçay formation" of the Paleocene and then by the "Geçitli limestone" of the Eocene. The Miocene have been differentiated into the "Gemiciköy formation" and the "Şahinler limestone member".

The area gained it's main structure after the deposition of the Paleozoic rock. Jurassic and Upper Cretaceous sediments overliying these metamorphites and magmatites, present interference folds, fractures, faults and overthrusts, reflecting the basement structure. These structure, formerly developed by Alpine orogenic movements and then by epeirogeny.

Üzümlü -Tuzaklı ( Bilecik ) dolayının jeolojisi

Öz

Bu araştırmanın amacı, Sakarya nehrinin orta kesiminde bulunan Üzümlü ile Tuzaklı dolayındaki çeşitli magmatit, metamorfit ve sedimanın stratigrafi istifini çözümlemek ve olağanüstü karmaşık yapı niteliklerini açıklamaktır.

Bölgenin en yaşlı litoloji topluluğu, Paleozoyik üst sistemindeki "Söğüt metamorfitleri" ile "Akçasu magmatitleri" dir. Bunların oluşturduğu engebeli temel karmaşığını Jurasik çökelleri, transgresyonla aşmıştır. Jurasik'te, Liyas"Bayırköy kumtaşı" ve Malm "Bilecik kireçtaşı" ile simgelenmiştir. Bilecik kireçtaşı üzerine, ikinci bir transgresif aşma ile Üst Kretase çökelleri gelir. Bu ast sistemde "Gölpazarı Gurubu", "Vezirhan Formasyonu", "Üzümlü Formasyonu" ile, "Bayat Tüf Üyesi" ve "Kavaçık Kireçtaşı Üyesi" ayırtlanmıştır. Bunların üzerinde, önce Paleosen'in "Kızılçay Formasyonu" ve sonra Eosen`in "Geçitli Kireçtaşı" bulunur. Miyosende "Gemiciköy Formasyonu" ile "Şahinler Kireçtaşı Üyesi" ayırtlanmıştır.

Yöre ana yapı taslağını, Paleozoyik çökelmesinin ardından kazanmıştır. Metamorfitler ve magmatitler üzerine gelen Jurasik ve Üst Kretase sedimanları, bu yaşlı taslağı yansıtan, girişim kıvrımları, kırılmalar ve dolayısıyla temeldeki düzensizlikleri belirten fay, sürüklenim ve bindirmeler sunar. Bunlar önceleri orojenik Alp hareketleri ve sonra da epirojenez ile gelişmiştir.

Anahtar Kelimeler

Üzümlü, Tuzaklı, Jeoloji

Kaynakça

• Abdüsselâmoğlu, M. Ş. 1959, Almacık dağı ile Mudurnu ve civarının jeolojisi: İst. Üniv. Fen. Fak. Monog., 14.
• Akartuna, M., 1968, Armutlu Yarımadası`nm jeolojisi: İst. Üniv. Fen. Fak. Monog., 20.
• Altınlı, İ. E., 1965, Yenişehir havzasının jeolojik ve hidrojeolojik incelemesi: îst. Üniv. Fen. Fak. Mecm. Seri B, Cilt XXX, Sayı 1-2, s. 31-51.
• Altınlı, İ. E., 1961, İzmit-Kurucadağ alanının jeolojisi: İst. Üniv. Fen Fak. Tatbiki Jeol. Kürsü (yayımlanmamış).
• Arkell, W. J., 1956, Jurassic Geology of the world: Oliver and Boyd
• Badgley, P. C, 1965. Structural and tectonic principles: Harper and Row, New York
• Brinkman, R., 1971, Kuzeybatı Anadolu`daki Genç Paleozoyik ve Eski Mesozoyik: Maden Tetkik Arama Enst. Dergisi, Sayı 76, s. 61-74.
• Code of Stratigraphic Nomenclature, 1961, Am. Assoc. Petroleum Geologists Bull. v. 45, no. 5, p. 645-665.
• Çoğulu, E., Delaloye, M. ve Chessex, R., 1965, Sur l`age de guelques roehes intrusives acides de la re
• Dennison, J. M., 1968, Analysis of geologic structures: W. W. Norton and Company Inc.
• Duff, P. M. D. Hallam, A. ve Walton, E. K., 1967, Cyclic sedimentation: Elsevier
• Eroskay, S. O., 1965, Pagalar boğazı - Gölpazarı sahasının jeolojisi - Geology of the Paşalar gorge - Gölpazarı Area: îst. Üniv. Fen. Fak. Mecm. Seri B, XXX, 3.4, 135-170.
• Folk, R. L.f 1959, Practical petrographic classification of limestones: Bull. Am. Assoc. Petrol. Geologist, 43, 1.
• Folk, R. L., 1962, Spectral subdivision of limestones types, in Classîfication of Carbonate Rocks (Ham.
• Granit, Y. ve Tintant, H., 1960 Observations preliminaires sur le Jurassique d ela re
• Ketin, İ:, 1947, Uludağ masifinin tektoniği hakkında: Türkiye Jeol. Kur. Bült, I, I, 60-87. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/45373/568314
• Krumbein, C. W. ve Sloss, L. L.., 1963, Stratigraphy and Sedimentation: W. H. Freeman and Company.
• Mc. Elhinny, M. W., 1967, Statistics of a spherical distribution, Developments in Solid Earth Geophysics 3, p. 313-321. Elsevier
• Mehnert, K. R., 1968, Magmatites and the origin of granitle rocks: Elsevier
• Okado, H., 1971, Classification of sandstone: The Journal of Geology, v. 79, no. 5, p. 509-525.
• Öztunalı, Ö., 1967, Uludağ (Kuzeybatı Anadolu) ve Eğrigöz (Batı Anadolu) masiflerinin petrolojileri ve jeokronolojileri: îst. Üniv. Fen. Fak. Mineroloji ve Petrografi Kürsüsü (Doçentlik tezi).
• Ramsay, G,, 1967, Folding and Practuring of rocks: Mc. Graw Hi11
• Todd., T. W., 1966, Petrogenetic classification of carbonate rocks: Jour. Sed. Petrology, 36, 2, 317-340.
• Travis, R. B., 1970, Nomenclature of Sedimentary rock: Bull. Am. Assoc. Petroleum Geologist, 54, 7, 1095-1107.
• Turner, F. J., 1968, Metamorphic petrology Mineralogical and field aspect Mc. Graw Hill Book Co., New York, I,ondon.
• Ürgün, S., 1956, Gölpazarı-Geyve-Taraklı- Göynük civarının jeolojisi: Maden Tetkik Arama Enst. Derleme Rap., no. 2711 (yayımlanmamış) .
• Whitten, E. H. T., 1966, Structural geology of folded rock: Rand Mc. Nally and Co.
• Winkler, H. G. F., 1967, Petrogenesis of metamorphic rock: Springer Verlag.