Diyarbakır Dört Ayaklı Minarenin Mw 7.7 ve 7.6 Kahramanmaraş Depremleri Sonrasındaki Değerlendirmesi

Yıl 2025, Sayı: Advanced Online Publication

Polat Gulkan , İlker Kazaz , Emriye Kazaz

https://doi.org/10.18400/tjce.1732086

Öz

Diyarbakır’da 3400 binanın ağır hasar gördüğü ve 22 binanın yıkıldığı 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremlerinde şehrin önemli tarihi yapılarından biri olan Şeyh Mutahhar Camiinin yanı başında yer alan Dört Ayaklı Minareyi hafif derecede etkilemiştir. Bu çalışmada yapı üzerinde son yıllarda gözlemlenen hasarların nedenleri, bu hasarlara yapılan müdahaleler ve 6 Şubat depreminde yapının sergilemiş olduğu sismik davranış ileri analiz yöntemleri vasıtasıyla incelenmiştir. Yapıya çok yakın bir noktada kaydedilmiş olan deprem ivme kaydı kullanılarak gerçekleştirilen analizler yapının beş yüz yıllık ömründe maruz kalmış olabileceği sismik yüklemelere ışık tutması ve yapının güvenle geleceğe taşınabilmesi açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Dört ayaklı minare , Diyarbakır , hasar , yığma yapı , açık hesap , 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremi

Post Earthquake Assessment of the Four-Legged Minaret in Diyarbakir Following the M7.8 and 7.6 Events in Kahramanmaraş

Öz

Following the twin (Mw7.7 and 7.6) Kahramanmaraş earthquakes of February 6, 2023, that caused severe damage in 3400 buildings and destroyed an additional 22 buildings Diyarbakır alone, a renewed assessment was carried out on one of the city landmarks, the four-legged minaret sitting freely on four round stone pillars situated near the 500-year old Şeyh Mutahhar mosque, an important historical edifice of the city. Its precarious support notwithstanding, the severe ground motions had only a slight impact on the minaret. In this study, the reasons for the minor damages observed on the structure in recent years, the interventions following these damages and the seismic behavior of the structure during the February 6 earthquake are examined. Analyses carried out using earthquake acceleration records recorded at a close distance to the structure are important in terms of shedding light on the seismic effects to which the structure may have been exposed during its 500-year life-span. Such investigations help facilitate handing the structure to future generations.

Anahtar Kelimeler

Four-legged minaret , Diyarbakır , damage , masonry structure , explicit analysis , 6 February 2023 Kahramanmaraş Earthquake

Kaynakça

• Beysanoğlu, Ş., Kısaltılmış Diyarbakır Tarihi ve Abideleri, Diyarbakır’ı Tanıtma Derneği yayını, 1963.
• Beysanoğlu, Ş., Diyarbakır’da Vakıflar, Karacadağ, No.19, Diyarbakır, 1939.
• Kazaz, İ., Akansel, V., Gülkan, P., Deprem Dayanırlığı İçin Eşsiz Bir Örnek: Diyarbakır Şeyh Mutahhar Camiinin Dört Ayaklı Minaresi, Uluslararası Katılımlı Tarihi Eserlerin Güçlendirilmesi ve Geleceğe Güvenle Devredilmesi Sempozyumu, Diyarbakır, 15-17 Ekim, 2009.
• Kazaz, İ., Akansel, V.H. , Gülkan, P., Kazaz, E., Seismic Behavior of a Four-legged Masonry Minaret, 15th World Conference on Earthquake Engineering, Lisbon, Portugal, 2012.
• Kazaz, İ., Gülkan, P., Kazaz, E., Numerical Assessment of Cracks on a Freestanding Masonry Minaret, International Journal of Architectural Heritage, 15(4), 526-547, 2021.
• Bedirhanoğlu, İ. and İrfanoğlu, A., Seismic Behavior of Four-legged Minaret of Seyh Mutahhar Mosque’s, Symposium with International Participation on Strengthening and Preserving Historical Buildings and Cultural Heritage-2, 15-17 October, 2009.
• ANSYS® Academic Research Mechanical, Release 16.0, 2014.
• Tsoutrelis, C.E., Exadaktylos. G.E., Effect of rock discontinuities on certain rock strength and fracture energy parameters under uniaxial compression, Geotechnical & Geological Engineering, 11(2),81-105, 1993.
• Kazaz, İ., Diyarbakır Şeyh Mutahhar Camii Dört Ayaklı Minaresinin Yapısal Davranışı ve Hasarlarının İncelenmesi, İnceleme Raporu, Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Erzurum, 2014.
• Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY 2018), Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Resmi Gazete, Tarih: 18 Mart 2018, Sayı: 30364, 2018.
• TADAS. Türkiye İvme Veritabanı ve Analiz Sistemi. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Deprem Dairesi Başkanlığı. https://tadas.afad.gov.tr/map (son giriş Ağustos 6, 2024).