Evaluation of bone mineral density and bone metabolism markers in children diagnosed as celiac disease

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 3, 107 - 110, 22.06.2020

Havva Nur Peltek Kendirci , İlknur Kaba , Atakan Comba , Emre Demir

https://doi.org/10.18663/tjcl.676391

Cited By: 1

Öz

Aim:Metabolic bone disorders due to calsium and vitamin D deficiency are one of the most frequent extraintestinal symptoms in Celiac disease. In this study it is aimed to evaluate bone mineral density in patients with Celiac disease during diagnose and evaluate the factors related to bone mineral metabolism.
Material and Methods: The study included 43 children diagnosed as Celiac disease between December 2015 and December 2019. Clinical, anthropometric, patological and laboratory (calsiyum, phosphor, alkalenphosphataz (ALP), parathormon (PTH), 25 OH vitamin D levels) properties of patients were detected retrospectively. Lumbal (L1-L4) bone mineral density levels measured via DEXA (Dual Energy X-Ray Absorptiometry) were evaluated and Z scores due to cronological age and height age were calculated.
Results: Mean age of 43 patients (34 girl/9 boys) was 9.9±4.8 (2.5-17.7) years. 30.2% (n=13) was 0-6 years old, 30.2% (n=13) was 7-11 years and 39.5% (n=17) was over 11 years. BMD Z score due to chronological age was -0.83±1.1 (-3.6-1.6) and -0.18±1.1 (-3.6-1.8) due to height age. BMD Z scores due to chronological age was >-1 in 51.2% of the patients (n=22), between -1 and -2 in 34.9% (n=15) and <-2 in 14% (n=6). BMD Z scores due to chronological age < -2 in over 11 age was statistically high (p<0.001). No relation between BMD Z scores and plasma vitamin D, Ca, P, ALP and PTH levels (p>0.050).
Conclusion: Delayed diagnose ages effects bone mineral density negatively in Celiac disease. Diagnose in early ages decreases bone mineral leak and decreases morbidity in patients with osteopeni and osteoporosis via treatment posibilities.

Anahtar Kelimeler

child, celiac disease

Çölyak hastalığı tanısı alan çocuklarda kemik mineral yoğunluğu ve kemik metabolizması belirteçlerinin değerlendirilmesi

Öz

Amaç: Çölyak hastalığında kalsiyum ve D vitamini eksikliğine bağlı metabolik kemik hastalığı en sık ekstraintestinal semptomlardan biridir. Bu çalışmada, çölyak hastalığı olan çocuklarda tanı esnasında kemik mineral yoğunluğunun değerlendirilmesi ve kemik mineral metabolizmasıyla ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi amaçlandı.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya hastanemiz çocuk gastroenteroloji bölümünde Aralık 2015-Aralık 2019 tarihleri arasında çölyak hastalığı tanısı alan 43 çocuk hasta alındı. Retrospektif olarak hastaların klinik, antropometrik, patolojik ve laboratuar özellikleri [kalsiyum, fosfor, alkalenfosfataz (ALP), parathormon (PTH), 25-OH vitamin D düzeyleri] incelendi. Tanıda Dual Energy X-Ray Absorptiometry (DEXA) yöntemi ile ölçülmüş olan lumbal (L1-L4) kemik mineral yoğunluğu düzeyleri değerlendirilerek kronolojik yaşa ve boy yaşına göre Z-skorları hesaplandı.
Bulgular: Ortalama yaşları 9,9±4,8 (2,5-17,7) yıl olan 43 hastanın (34 kız/9 erkek) verileri değerlendirildi. %30,2’si (n=13) 0-6 yaş, %30,2’si (n=13) 7-11 yaş aralığında ve % 39,5’i (n=17) 11 yaş üzerindeydi. Yaşa göre KMY Z-skoru -0,83±1,1 (-3,6-1,6), boy yaşına göre KMY Z-skoru -0,18±1,1 (-3,6-1,8) saptandı. Hastaların %51,2’sinde (n=22) yaşa göre KMY Z-skoru>-1, %34,9’unda (n=15) -1 ve -2 arasında ve %14’ünde (n=6) <-2 saptandı. Yaşa göre KMY Z-skorunun<-2 olma oranı 11 yaştan büyük çocuklarda anlamı olarak yüksekti (p<0,001). Hastaların KMY Z-skorları ile serum D vitamini, kalsiyum, fosfor, ALP ve PTH düzeyleri arasında ilişki saptanmadı (p>0,050).
Sonuç: Çölyak hastalarında tanı yaşının gecikmesi kemik mineral yoğunluğunu olumsuz etkilemektedir. Erken yaşta tanı konulması kemik mineral kaybını engeller ve osteopeni/osteoporoz gelişmiş olan hastalarda tedavi olanağı sağlayarak morbiditeyi azaltır.

Anahtar Kelimeler

çocuk, çölyak hastalığı, kemik mineral yoğunluğu

Kaynakça

• 1. Ravikumara M, Tuthill DP, Jenkins HR. Clinical presentation of coeliac disease. Arch Dis Child 2006; 91: 969-71.
• 2. Troncone R, Jabri B. Celiac disease and gluten sensitivity. J Intern Med 2011; 269: 582-90.
• 3. Tau C, Mautalen C, De Rosa S, Roca A, Valenzuela X. Bone mineral density in children with celiac disease. Effect of a Gluten-freediet. Eur J Clin Nutr 2006; 60: 358-63.
• 4. Tahiri L, Azzouzi H, Squalli G, Abourazzak F, Harzy T. Celiac disease causing severe osteomalacia: an association stil present in Morocco! Pan Afr Med J 2014; 19: 43.
• 5. Meda Kondolot, Fulya Demirçeken, Ülker Ertan. 52 vaka ile Türk çocuklarında çölyak hastalığı. Türkiye Çocuk Hastalıkları dergisi 2009; 3: 10-17
• 6. Husby S, Koletzko S, Korponay-Szabó IR et al. European society for pediatric gastroenterology, hepatology, and nutrition guidelines for the diagnosis of coeliac disease.J Pediatr Gastroenterol Nutr 2012; 54:136-160
• 7. Oberhuber G, Granditsch G, Vogelsang H. The histopathology of coeliac disease: time for a standardized reports cheme for pathologists. Eur J Gastroenterol Hepatol 1999; 11: 1185-94.
• 8. Goksen D, Darcan Ş, Coker M, Kose T . Bone Mineral Densitometry Findings of C with Newly Diagnosed Celiac Disease. Molecular Imaging and Radionuclide Therapy 2011; 20: 59-62
• 9. Neyzi O, Günöz H, Furman H . Türk Çocuklarının vücut ağırlığı, boy uzunluğu, baş çevresi ve vücut kitle indeksi referans değerleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2008; 51:1-14
• 10. Fasano A, Catassi C. Current approaches to diagnosis and treatment of celiac disease: an evolving spectrum. Gastroenterology 2001; 120: 636-51
• 11. Demirçeken FG, Kansu A, Kuloğlu Z, Girgin N, Güriz H, Ensari A. Human tissue transglutaminase antibody screening by immunochromatographic line immunoassay for early diagnosis of celiac disease in Turkish children. Turk J Gastroenterol 2008; 19: 14-2
• 12. Zanchi C, DiLeo G, Ronfani L, Martelossi S, Not T, Ventura A, Bone metabolism in celiac disease. J Pediatr 2008; 153: 262–65.
• 13. Ayhan Gazi Kalayci. Bone Mineral Density and Importance of a Gluten-Free Diet in Patients With Celiac Disease in Childhood Pediatrics November 2001, 108.
• 14. Balcı T, Koç ZP, Mitil HA. Bone mineral density of healthy Turkish children and adolescents. Journal of Clinical Densitometry 2006; 9: 84–90,
• 15. Fernández CB, Moreiras GV, Úbeda N, Alonso-Aperte E. Nutritional status in spanish children and adolescents with celiac disease on a gluten free diet compared to non-celiac disease controls. Nutrients 2019; 1:11. Choudhary G, Gupta RK, Beniwal J. Bone mineral density in celiac disease Indian j pediatr 2017; 84: 344-48.