Anesteziyoloji ve reanimasyon yoğun bakım ünitesinde yatan hastalarda gelişen kateter ilişkili üriner sistem infeksiyonlarının irdelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 5, 354 - 358, 30.12.2020

Mustafa Sırrı Kotanoğlu , Cigdem Ataman Hatipoglu , Şebnem Erdinç , Gunay Tuncer Ertem , Salih Cesur , Taliha Karakök , Hülya Başar , Sami Kınıklı

https://doi.org/10.18663/tjcl.798614

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon yoğun bakım ünitesinde yatan hastalarda gelişen kateter ilişkili üriner sistem infeksiyonlarının hızlarının ve infeksiyon etkenlerinin retrospektif değerlendirilmesidir.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya, 1 Ocak 2018-31 Aralık 2019 tarihleri arasında Anesteziyoloji ve Reanimasyon yoğun bakım ünitesi (ARYBÜ)’nde yatan ve kateter ilişkili üriner sistem infeksiyonu tanısı konulan hastalar dahil edildi. Hasta verileri enfeksiyon kontrol hemşirelerinin günlük vizitleri ve enfeksiyon hastalıklarının günlük konsültasyon kayıtlarından ve Ulusal Hastane Enfeksiyonları Sürveyans Ağı İNFLİNE programı verilerinden, laboratuvar verileri ise Mikrobiyoloji laboratuarından elde edildi. Hastaların demografik verileri, üriner kateterle ilişkili enfeksiyonları, enfeksiyon etkenleri, hastalardaki komorbid durumların varlığı kaydedildi.
Bulgular: Anesteziyoloji ve Reanimasyon yoğun bakım ünitesinde iki yıllık sürede 17910 hasta gününde 1243 hasta takip edilmişti. Hastaların üriner kateter günü 17470 gün idi. Çalışmanın yapıldığı dönemde toplam 85 hastaya 116 Kİ-ÜSİ tanısı konuldu. Üriner kateter kullanım oranı 0.97, kateterle ilişkili üriner sistem infeksiyonu hızı (Kİ-ÜSİ) ise 6.63 olarak saptandı. 2019 yılı Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastaneleri ARYBÜ’lerinin sürveyans verileri ile karşılaştırıldığında; hastanemizin ARYBÜ üriner kateter kullanım oranının %25 persentil ile uyumlu olduğu, Kİ-ÜSE hızının ise %90 persentilin üzerinde olduğu saptandı.Hastaların 47 (% 55)’si kadın, 38 (%45)’i erkek, yaş median değeri 66 idi. Hastaların tümünde üriner kateter mevcuttu. Hastalarda görülen komorbid hastalıklar; 44 (%51.8) hastada nörolojik hastalık (serebrovasküler olay, demans vb.), 40 (%47.1) hastada hipertansiyon, 28 (%32.9) hastada diyabetes mellitus, 20 (%23.5) hastada KOAH ve iki (%2.4) hastada kronik böbrek hastalığı olarak belirlendi. Hastaların 72 (%84.7)’si entübe idi ve 19 (%22.4)’unda dekübit ülseri mevcuttu. Kİ-ÜSİ etkenlerinin dağılımı incelendiğinde 27 (%31.8) hastada birden fazla etkenin izole edildiği görüldü. Üriner sistem etkenleri 18 (%21.2) hastada Klebsiella türleri (spp.), 10 (%11.8) hastada Escherichia coli, dokuz (%10.6) hastada Enterococcus spp.,sekiz (%9.4) hastada Pseudomonas spp., yedi (%8.2) hastada Proteus spp., dört (%4.7) hastada Acinetobacter spp., bir (%1.2) hastada Staphylococcus aureus ve bir (%1.2) hastada Enterobacter spp. olarak belirlendi. Kİ-ÜSİ saptanan 85 hastanın 19’unda kan kültüründe de aynı etken izole edildi. Kan kültüründen en sık izole edilen etkenler sırasıyla; altı olguda birden fazla etken, yedi Klebsiella spp., iki E. coli ve iki Enterococcus spp., bir Acinetobacter spp., bir Proteus spp. olarak belirlendi.
Sonuç: Yoğun bakım ünitelerinde kateter ilişkili üriner sistem infeksiyonu oranlarının azaltılması için üriner kateter takılması endikasyonlarının iyi belirlenmesi, gereklilik ortadan kalktığında kateterin çekilmesi ve enfeksiyon kontrol önlemlerine dikkat edilmesi uygun bir yaklaşım olacaktır. Yoğun bakım ünitesinde yatan hastalarda hastane infeksiyonu etkenlerinin belirlenmesi, ampirik tedavide yol gösterici olacağından mortalite ve morbidite oranlarının azaltılmasına da katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yoğun bakım ünitesi, kateter ilişkili üriner sistem infeksiyonu, risk faktörleri

Investigation of catheter-related urinary tract infections in intensive care unit patients of anesthesiology and reanimation

Öz

Aim: The aim of this study is to retrospectively evaluate the rates and infectious factors of healthcare-associated urinary tract infections in patients with Ankara Training and Research Hospital, Anesthesia and Reanimation intensive care unit.
Material and Methods: Patients hospitalized in the Anesthesia and Reanimation intensive care unit (ICU) between January 1, 2018 and December 31, 2019 and diagnosed with healthcare-related urinary tract infection were included in the study. Patient data were obtained from the daily visits of infection control nurses and daily consultation records of infectious diseases, while laboratory data were obtained from the Microbiology laboratory. The rate of infection associated with urinary catheter, distribution of infectious agents, and presence of comorbid conditions in patients were recorded.
Results: Totaly 1243 patients were followed up for 17,910 patient days in the Anesthesia and Reanimation intensive care unit for two years .The urinary catheter day of the patients was 17470 days. A total of 85 patients were diagnosed with 116 urinary catheter-related urinary tract infections. Forty- seven of the patients (55%) were female, 38 (45%) were male, age median value was 66.During the period of the study, it was found that the rate of urinary catheter use was 0.97, and the rate of catheter-related urinary tract infection (CI-UTI) was 6.63.When the rate of urinary catheter use in the Anesthesia and Reanimation intensive care unit in our hospital is compared with the 2019 Ministry of Health Education and Research Hospitals Anesthesia ICU surveillance data; it was found that the rate of urinary catheter use was consistent with the 25th percentile (0.97), and the rate of CI-UTI was above the 90th percentile (3.8).The most common comorbid diseases in patients were at least one neurological disease (cerebrovascular event, dementia, etc.) in 44 (51.8%) patients, hypertension in 40 (47.1%), diabetes mellitus in 28 (32.9%), chronic obstructive pulmonary diseases in 20 (23.5%) patients and 2.4% of the patients were identified as chronic kidney disease. All patients had urinary catheters. 72 (84.7%) of the patients were intubated and 19 (22.4%) had decubitus ulcers.Distribution of agents causing urinary tract infection; multiple agents in 27 (31.8) patients, Klebsiella species (spp.) in 18 (21.2%) patients, E.coli in 10 (11.8%) patients, Enterococcus spp. in nine (10.6%) patients, Pseudomonas spp in eight (9.4%) patients, Proteus spp. in seven (8.2%) patients, Acinetobacter spp. in four (4.7%) patients, Staphylococcus aureus in one (1.2%) patient, Enterobacter spp. in one (1.2%) patient were determined.In 19 of 85 patients with urinary system infection, the agent was also isolated from the blood culture. The most common factors isolated from blood culture are; 36.8% Klebsiella spp., 31.6% multiple agents, 10.5% E.coli and 10.5% Enterococcus spp. was determined.
Conclusion: As a result, it would be an appropriate approach to determine the indications for urinary catheter insertion well and withdraw the catheter when the necessity is eliminated in order to reduce the urinary system infection rates associated with healthcare in the ICU. Determining the factors of nosocomial infection in patients hospitalized in the intensive care unit will contribute to the reduction of mortality and morbidity rates as it will be a guide in empirical treatment.

Anahtar Kelimeler

İntensive care unit, catheter related urinry tract infections, risk factors

Kaynakça

• 1. Richards MJ, Edwards JR, Culver DH, Gaynes RP. Nosocomial infections in combined medical-surgical intensive care units in the United States. Infect Control Hosp Epidemiol 2000; 21: 510-5.
• 2. Eggimann P, Pittet D. Infection control in the ICU. Chest 2001; 120: 2059-93.
• 3. Erbay H, Yalcın AN, Serin S et al. Nosocomial infections in intensive care unit in a Turkish university hospital: a 2-year survey. Intensive Care Med 2003; 29: 1482-8.
• 4. Biberoğlu K. Yoğun bakım ünitesi enfeksiyonları: tanımlar, epidemiyoloji ve risk faktörleri. Yoğun Bakım Dergisi 2003; 3:73-80.
• 5. Parker V,  Giles M,  Graham L,  Suthers B,  Watts W,  O’Brien T, and Searles A. Avoiding inappropriate urinary catheter use and catheter-associated urinary tract infection (CAUTI): a pre-post control intervention study. BMC Health Serv Res. 2017; 17: 314.
• 6. Deniz A, Erhan OL, Bayar MK, Karatepe U, Demirel İ. Yeniden Yapılandırılan Anestezi Yoğun Bakım Ünitesinde Enfeksiyon Oranlarındaki Değişimlerin İncelenmesi: Retrospektif Calışma. Turk J Anaesthesiol Reanim 2017; 45: 353-60.
• 7. Ponce de Leon-Rosales SP, Molinar-Ramos F, Dominguez-Cherit G, Rangel-Frausto MS, Vazquez-Ramos VG. Prevalence of infections in intensive care units in Mexico: a multicenter study. Crit Care Med 2000; 28: 1316-21.
• 8. Flores-Mireles AN, Walker JN, Caparon M, and Hultgren SJ. Urinary tract infections: epidemiology, mechanisms of infection and treatment options Nat Rev Microbiol 2015; 13: 269–84.
• 9. Mitchell BG, Ferguson JK, Anderson M, Sear J, Barnett A. Length of stay and mortality associated with healthcare-associated urinary tract infections: a multi-state model. J Hosp Infect 2016; 93: 92–99.
• 10. Fei Li , Meixuan Song , Linxia Xu , Bo Deng , Shiqin Zhu , Xianrong Li. Risk factors for catheter-associated urinary tract infection among hospitalized patients: A systematic review and meta-analysis of observational studies.J Adv Nurs 2019; 75: 517-23.
• 11. Öncül A, Koçulu S, Elevli K. Bir devlet hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde kazanılan hastane enfeksiyonlarının epidemiyolojisi. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni 2012; 46: 60-66.
• 12. Dizbay A, Altunçekiç A, Kanat DÖ, Sezer BE, Baş S, Özer F, Arman D. Anestezi-Reanimasyon ve Nöroloji Yoğun Bakım Ünitelerinde Gelişen Nozokomiyal infeksiyonlar: İki yılın değerlendirmesi. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2007; 4: 252-7.
• 13. Saint S, Kaufman SR, Rogers MA, Baker PD, Boyko EJ, Lipsky BA. Risk factors for nosocomial urinary tract-related bacteremia: A case-control study. American Journal of Infection Control 2006; 34: 401–7.
• 14. Conway LJ, Carter EJ, Larson EL. Risk Factors for Nosocomial Bacteremia Secondary to Urinary Catheter-Associated Bacteriuria: A Systematic Review. Urol Nurs 2015 ; 35: 191–203.
• 15. Ulusal Sağlık Hizmeti İlişkili Enfeksiyonlar Sürveyans Ağı Özet Raporu 2019. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Dairesi Başkanlığı. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/Bulasici-hastaliklar-db/hastaliklar/SHIE/Raporlar/USHESA_Ozet_Raporu_2019.pdf