İzmir’de yaşlılara bakım veren aile üyelerinin bakım verme yükü ve ilişki faktörler

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 133 - 139, 30.06.2021

Caner Baysan , Aliye Mandıracıoğlu

Öz

Amaç: İzmir İli Bornova İlçe Belediyesi'nden evde bakım hizmeti alan 65 yaş ve üzeri bireylere bakım veren aile bireylerinin bakım yükü ve ilişkili faktörleri incelemek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmamız kesitsel tipte bir çalışma olarak tasarlanmıştır. Bakım veren aile üyesinin sosyodemografik özellikleri, bakım bilgilerine ilişkin veri formları ve bakım yükünü ölçmek için Zarit bakım verme yükü ölçeği kullanılmıştır. Yaşlı bireylerin sosyodemografik özellikleri, günlük yaşam aktivitesini ve enstürmental günlük yaşam aktivitesini değerlendiren ölçek uygulanmıştır. Veriler Student-t-testi, Mann-Whitney U analizi, Varyans Analizi (ANOVA), Kruskal-Wallis varyans analizi ve doğrusal regresyon analizi kullanılarak analiz edildi; p <0.05 anlamlı kabul edildi.
Bulgular: Bakım verenlerin ortalama bakım yükü 31.95 ± 13.33 idi. Bakıcıların çoğu kadın, evli, eğitim düzeyi düşük, sosyal güvencesi olan, çocuk sahibi ve ev hanımıydı. Doğrusal regresyon analizi sonuçlarına göre, bakım veren aile ferdinin sağlık algısı, uyku kalitesi durumu, fiziksel ve ekonomik sorunların varlığı, yaşlıların günlük ve enstürmental yaşam aktivite durumu ile bakım veren ailenin bakım verme yükü arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
Sonuç: Bakım verenlerin fiziksel ve ekonomik sorunlarına yönelik destek hizmetlerinin sağlanması ve yaşlı bireyleri bağımsız kılmak için müdahaleler, bakım veren aile üyelerinin bakım yükünü önemli ölçüde azaltabilir.

Anahtar Kelimeler

Bakıcı Yükü, Bakıcılar, Yaşlı, Aile Bakıcı, Evde Bakım

The burden of care on caregiver family members of elders and related factors in Izmir

Öz

Aim: We aim at investigating the burden of care and additional related factors of individuals over 65 years old and their caregiving family members who receive home care services from Bornova District Municipality of Izmir Province.
Material and Methods: The study was designed as a cross-sectional study. The sociodemographic characteristics of the caregiving family member, the data forms about the care information, and the Zarit caregiving burden scale were used to measure the burden of care status. Questionnaires addressing Sociodemographic characteristics, daily living activities and instrumental daily living activities were applied to elderly individuals. Data were analyzed using Student-t-test, Mann-Whitney U analysis, Analysis of Variance (ANOVA), Kruskal-Wallis variance analysis, and linear regression analysis; p <0.05 was considered significant.
Results: The average burden of care on caregivers was 31.95 ± 13.33. Most of the caregivers were female, married, having low education, social security, having children, housewives. According to the results of linear regression analysis, a statistically significant relationship was found between the caregiving family member's health perception, sleep quality status, presence of physical and economic problems, daily and instrumental life activity status of the elderly and caregiving burden of the caregiving family member.
Conclusion: Providing support services for the physical and economic problems of caregivers and interventions to make elderly individuals independent may significantly reduce the care burden of caregiving family members.

Anahtar Kelimeler

Caregiver Burden, Caregivers, Elderly, Family Caregivers, Home Care

Kaynakça

• 1. F. Arpacı, Farklı boyutlarda yaşlılık. Ankara, 2005.
• 2. Recep OR, Kartal A. Influence of caregiver burden on well-being of family member caregivers of older adults. Psychogeriatrics 2019; 16: 482-90.
• 3. Cho J, Nakagawa T, Martin P, Gondo Y, Poon LW, Hirose H. Caregiving centenarians: Cross-national comparison in Caregiver-Burden between the United States and Japan. Aging Ment Heal 2020; 54: 774-83.
• 4. İnci FH, Erdem M. Bakim Verme Yükü Ölçeği̇ni̇n Türkçe’ye Uyarlanması Geçerli̇li̇k Güveni̇li̇rli̇ği. J. Anatolia Nurs Heal Sci. 2008; 11: 85-95.
• 5. Zarit SH, Reever KE, Bach-Peterson J. Relatives of the impaired elderly: Correlates of feelings of burden. Gerontologist 1980; 20: 649-55.
• 6. Schulz R. Caregiver Burden. in International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, Elsevier, 2001, pp. 1476–1479.
• 7. Lawton MP, Brody EM. Assessment of older people: Self-maintaining and instrumental activities of daily living. Gerontologist 1969; 9: 179-86.
• 8. Wallace M. Katz Index of Independence in Activities of Daily Living ( ADL ) Katz Index of Independence in Activities of Daily Living Independence : Dependence. Am J Nurs 2008; 108: 67-71.
• 9. Unver V, Basak T, Tosun N, Aslan O, Akbayrak N. Care burden and self-efficacy levels of family caregivers of elderly people in Turkey. Holist Nurs Pract 2016; 30: 166-73.
• 10. Adak N. Yaşlıların Gayri Resmi Bakıcıları: Kadınlar. Sos Polit Çalışmaları Derg 2003; 6: 6.
• 11. TÜİK, “İstatistiklerle Yaşlılar, 2018,” Haber Bülteni, vol. 30699, pp. 1–4, 2019.
• 12. Ergin I, Yaşlı sağlığı ve sosyal politikalarda kamusal destek ne durumda? Türkiye ve dünyada mevcut durum. Ege Tıp Derg 2016; 55: 12-8.
• 13. Or R. Yaşlıya bakım veren ai̇le bi̇reyleri̇ni̇n bakım verme yükü ve bakım vereni̇n i̇yi̇li̇k hali̇. Pamukkale University, 2013.
• 14. MBleijlevens MHC et al. Changes in caregiver burden and health-related quality of life of informal caregivers of older people with Dementia: Evidence from the European RightTimePlaceCare prospective cohort study. J Adv Nurs 2015; 71: 1378-91.
• 15. Andrén S, Elmståhl S. The relationship between caregiver burden, caregivers’ perceived health and their sense of coherence in caring for elders with dementia. J Clin Nurs 2008; 17: 790-9.
• 16. De Frias CM, Tuokko H, Rosenberg T. Caregiver physical and mental health predicts reactions to caregiving. Aging Ment Heal 2005; 9: 331-6.
• 17. Brodsky J, Sresnizki S, Citron D. Issues in the Family Care of the Elderly. 2011.
• 18. Pinquart M, Sörensen S. Correlates of physical health of informal caregivers: A meta-analysis. Journals Gerontol - Ser. B Psychol Sci Soc Sci 2007; 62: 126-37.
• 19. Salama RAA. El-Soud FAA. Caregiver burden from caring for impaired elderly: A cross-sectional study in rural lower Egypt. Ital J Public Health 2012; 9: 1-10.
• 20. Yoon H. Factors associated with family caregivers’ burden and depression in Korea. Int J Aging Hum Dev 2003; 57: 291-311.
• 21. Casado B, Sacco P. Correlates of caregiver burden among family caregivers of older Korean Americans. Journals Gerontol - Ser B Psychol Sci Soc Sci 2012; 67: 331-6..
• 22. Fuhrmann AC, Bierhals CCBK, dos Santos NO, Manganell L, Paskulin G. Association between the functional capacity of dependent elderly people and the burden of family caregivers. Rev Gaucha Enferm 2015; 36: 14-20.
• 23. Chan CLF, Chui EWT. Association between cultural factors and the caregiving burden for Chinese spousal caregivers of frail elderly in Hong Kong. Aging Ment Heal 2011; 15: 500-9.