The effect of social skills training on quality of life in children with attention deficit and hyperactivity disorder

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 3, 527 - 533, 30.09.2023

Canem Kavurma

https://doi.org/10.18663/tjcl.1344456

Öz

Aim: Since Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) is a chronic disorder that affects the lives of families and children, many studies have investigated the effects of this disorder on quality of life. Another area that is impaired in ADHD is social functioning. Impairment in social functioning is important in terms of both long-term and short-term prognosis of ADHD. However, little is known about how social functioning affects quality of life. In our study, it was aimed to investigate the effect of improving social skills on the quality of life in children with ADHD.
Material and Methods: The study included 15 children and their parents, who were followed up in the child and adolescent mental health outpatient clinic with the diagnosis of ADHD, were on medication for at least 6 months, had no chronic disease, were between the ages of 8-12. The children were asked to fill out the the Pediatric Quality of Life Inventory (PedsQL)-Child Form and their parents were asked to fill out the the Pediatric Quality of Life Inventory (PedsQL)-Parent Form before and after the education. Social skills training sessions, which were applied individually to the children once a week, were conducted by the child psychiatrist. Before starting the social skills training and at the end of the training, the parents and the clinician were asked to fill out the Sobece Child Social Skills Assessment Scale. Makıng Questıonnaıre and Problem Solving Inventory were applied to the patient and control groups.
Results: Our study included 15 children, 8 boys and 7 girls. The average age of the children was calculated as 10.26+1.33. When the scores of the Pediatric Quality of Life Inventory (PedsQL) filled by the children and parents before and after the social skills training were compared; the psychosocial functionality subscale and total scale score were found to be statistically significantly higher after the training. When the Sobece Child Social Skills Assessment Scale scores, which were completed by the parents and the clinician before and after the social skills training, were compared; it was determined that parents had statistically significantly higher levels of "Relationship Initiation and Maintenance Skills" and "Aggressive Behavior and Coping with Impulses" subscale scores after the training.
Conclusion: It can be said that the development of social skills in children with attention deficit and hyperactivity disorder will have a positive effect on their quality of life. In the future, new studies in which more social skills are studied with a larger sample group can be planned.

Anahtar Kelimeler

Children, Attention Deficit and Hyperactivity Disorder, Social Skills Training, Quality of Life

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı olan çocuklarda sosyal beceri eğitiminin yaşam kalitesi üzerine etkisi

Öz

Amaç: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ailelerin ve çocukların yaşamını etkileyen kronik bir bozukluk olmasından dolayı birçok çalışmada bu bozukluğun yaşam kalitesi üzerindeki etkileri araştırılmıştır. DEHB’de bozulan diğer bir alan da sosyal işlevselliktir. Sosyal işlevsellikte bozulma DEHB’nin hem uzun hem de kısa dönem olumsuz gidişatı açısından önemlidir. Ancak sosyal işlevselliğin yaşam kalitesini nasıl etkilediği daha az bilinmektedir. Çalışmamızda DEHB tanılı çocuklarda sosyal becerilerin geliştirilmesinin yaşam kalitesi üzerine etkisini araştırmak amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya çocuk ve ergen ruh sağlığı polikliniğinde DEHB tanısı ile takipli, en az 6 aydır ilaç tedavisi alan, kronik hastalığı olmayan, 8-12 yaş aralığında olan, 15 çocuk ve ebeveyn dahil edilmiştir. Çalışmaya dahil edilen çocuklardan Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği (ÇİYKÖ)- Çocuk Formu’nu, ebeveynlerinden ise Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği (ÇİYKÖ)- Ebeveyn Formu’nu eğitim öncesi ve sonrası doldurmaları istenmiştir. Çocuklar ile haftada bir gün bireysel olarak uygulanan sosyal beceri eğitim seansları uzman tarafından on iki hafta boyunca yapılmıştır. Sosyal beceri eğitimine başlamadan önce ve eğitim sonunda ebeveynin ve klinisyenin Sobece Çocukta Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği’ni doldurmaları istenmiştir.
Bulgular: Çalışmamıza 8’i erkek ve 7’si kız olmak üzere 15 çocuk dahil edilmiştir. Çocukların yaş ortalaması 10,26+1,33 olarak hesaplanmıştır. Olguların ve ebeveynlerinin sosyal beceri eğitimi öncesi ve sonrası doldurduğu Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği puanları karşılaştırıldığında; psikososyal işlevsellik alt boyutu ve toplam ölçek puanı eğitim sonrasında istatistiksel olarak anlamlı yüksek saptanmıştır. Ebeveynlerin ve uzmanın sosyal beceri eğitimi öncesi ve sonrası doldurmuş olduğu Sobece Çocukta Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği puanları karşılaştırıldığında; “İlişki Başlatma ve Sürdürme Becerileri” ve “Saldırgan Davranış ve Dürtülerle Başa Çıkma Becerileri” alt ölçek puanları eğitim sonrasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur.
Sonuç: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda sosyal becerilerin geliştirilmesinin yaşam kaliteleri üzerinde olumlu bir etki yaratacağı söylenebilir. İleriki dönemde daha geniş örneklem grubu ile daha fazla sosyal becerinin çalışıldığı yeni çalışmalar planlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite bozukluğu, Sosyal Beceri Eğitimi, Yaşam Kalitesi

Destekleyen Kurum

Çalışmayı destekleyen bir kurum yoktur.

Kaynakça

• Polanczyk G, de Lima MS, Horta BL, Biederman J, Rohde LA. The worldwide prevalence of ADHD: a systematic review and metaregression analysis. American journal of psychiatry. 2007;164(6):942-8.
• Rapport LJ, Van Voorhis A, Tzelepis A, Friedman SR. Executive functioning in adult attention-deficit hyperactivity disorder. The Clinical Neuropsychologist. 2001;15(4):479-91.
• Becker A, Roessner V, Breuer D, Döpfner M, Rothenberger A. Relationship between quality of life and psychopathological profile: data from an observational study in children with ADHD. European child & adolescent psychiatry. 2011;20(2):267.
• Wehmeier PM, Schacht A, Barkley RA. Social and emotional impairment in children and adolescents with ADHD and the impact on quality of life. Journal of Adolescent Health. 2010;46(3):209-17.
• Klassen AF, Miller A, Fine S. Health-related quality of life in children and adolescents who have a diagnosis of attention-deficit/hyperactivity disorder. Pediatrics. 2004;114(5):e541-e7.
• Escobar R, Soutullo CA, Hervas A, Gastaminza X, Polavieja P, Gilaberte I. Worse quality of life for children with newly diagnosed attentiondeficit/hyperactivity disorder, compared with asthmatic and healthy children. Pediatrics. 2005;116(3):e364-e9.
• Üneri Ö, Turgut S, Öner P, Bodur Ş, Rezaki B. Quality Of Life In 8–12 Years Old Children With Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi/Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health. 2010;17(1):27-32.
• Kandemir H, Kılıç BG, Ekinci S, Yüce M. An evaluation of the quality of life of children with ADHD and their families. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2014;15:265-71.
• Hoza, B., Mrug, S., Pelham, W., Greiner, A. & Gnagy, E. A friendship interventions for children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: Preliminary findings. Journal of Attention Disorders. 2003; 6, 87-98.
• Normand S, Soucisse MM, Melançon MPV, Schneider BH, Lee MD, Maisonneuve MF. Observed Free-Play Patterns of Children with ADHD and Their Real-Life Friends. J Abnorm Child Psychol. 2019;47(2):259-271.
• Frankel F, Feinberg D. Social problems associated with ADHD vs. ODD in children referred for friendship problems. Child Psychiatry & Human Development. 2002;33(2):125-46.
• Sayal, K. & Taylor, E. Parent ratings of school behavior in children at risk of attention deficit/hyperactivity disorder. Acta Psychiatr Scand. 2005; 111, 460-465.
• Choi, J. A. Literature review of play therapy intervention for children with ADHD. Journal of the Korean Home Economics Association. 2012; 50(5), 125-138.
• Coelho, L. F., Barbosa, D. L. F., Rizzutti, S., Bueno, O. F. A., & Miranda, M. C. Group cognitive behavioral therapy for children and adolescents with ADHD Psicologia: Reflexão e Crítica. 2017; 30(11).
• Mikami, A.Y., Smit, S. & Khalis, A. Social Skills Training and ADHD—What Works?. Curr Psychiatry Rep. 2017; 19: 93.
• Storebø OJ, Gluud C, Winkel P, Simonsen E. Social-skills and parental training plus standard treatment versus standard treatment for children with ADHD--the randomised SOSTRA trial. PLoS One. 2012;7(6):e37280.
• Üneri Ö. Çocuklar için Yaşam Kalitesi Ölçeğinin 2-7 yaşlarındaki Türk çocuklarında geçerlik ve güvenirliği. Yayınlanmamış uzmanlık tezi Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi AD, Kocaeli. 2005.
• Akçamete, G. & Avcıoğlu, H. Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği'nin (7-12 yaş) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 5(2), 61-77.
• Özmete, E. “Aile Yaşam Kalitesi Dinamikleri: Aile İletişimi, Ebeveyn Sorumlulukları, Duygusal, Duygusal Refah, Fiziksel/Materyal Refahın Algılanması”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2010; 3(11), 455-465.
• Hollar, D.“A Holistic Theoretical Model for Examining Welfare Reform: Quality of Life”, Public Administration Review. 2003; 63(1), 90-99.
• Kabasakal, Z. ve Uz Baş, A.“Öğretmen Adaylarında Yaşam Doyumunun Yordayıcısı Olarak Problem Çözme Becerileri”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 2013; 2(1), 27-35.
• Eriş, H. M. “Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Kalitesi Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Programı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2012; Ankara.
• Ataş, A. T.; Efeçınar, H. İ.; Tatar, A. Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeği'nin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2016; 6(46) :71-85.
• Mrug, S., Hoza, B., Pelham, W. E., Gnagy, E. M. & Greiner, A. R. Behavior and peer status in children with ADHD: Continuity and change. Journal of Attention Deficits. 2007; 10, 359-371.
• Landau, S., Millich, R. & Diener M. Peer relations of children with Attention-deficit/hyperactivity disorder. Reading and Writing Quarterly. 1998; 14, 83-105.
• Demaray, M. K. & Elliott, S. N. Perceived social support by children with characteristics of attention-deficit/hyperactivity disorder. School Psychology Quarterly. 2001;16(1), 68-90.
• Ostrosky, M. M.; Meadan, H. Helping Children Play and Learn Together, Young Children, January 2010; 104-110.
• Topaloğlu, A. Ö. Etkinlik Temelli Sosyal Beceri Eğitiminin Çocukların Akran İlişkilerine Etkisi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2013;Konya.
• Jonston, C., Pelham, W. & Murphy A. Peer relationship in ADDH and nomal children: A developmental analysis of peer and teacher ratings. Journal of Abnormal Child Psychology. 1985; 13, 89-100.
• DuPaul, G. J. & Stoner, G. ADHD in the schools: Assessment and intervention strategies (2nd ed.). 2003, New York: The Guilford Press.
• Barkley, R. A. Taking charge of ADHD: The complete, authoritative guide for parents (rev. ed.). 2000, New York: The Guilford Press.
• Dağlıoğlu, H. E.; Çakır, F.Erken Çocukluk Döneminde Düşünme Becerilerinden Planlama Ve Derin Düşünmenin Geliştirilmesi, Eğitim Ve Bilim. 2007; 32(144): 28-35.