Covid-19’un ruh sağlığı politikalarına yansımaları ve yeni Türkiye ruh sağlığı hizmet modeli

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 198 - 213, 01.07.2024

İsmail Akgül

https://doi.org/10.18663/tjcl.1458302

Öz

Bu çalışmada Covid-19’un ruh sağlığı politikalarına etkilerinin yansımaları incelenmiş ve bu çerçevede 19 katılımcı ile yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Katılımcıların, Covid-19 öncesi ruh sağlığı politikaları, Covid-19 pandemi döneminin ruh sağlığı üzerine etkileri ve Covid-19 sonrası pandeminin ruh sağlığı politikalarına etkileri sorgulanmıştır. Görüşmelerden elde edilen bulgular göstergebilimsel analiz ve içerik analiz yöntemleri ile analiz edilerek, sonuçlar literatür eşliğinde tartışılmıştır. Elde edilen bulgulara göre Pandemi öncesinde en fazla öne çıkan göstergeler ruh sağlığı hizmetlerinde yetersiz eksik veri, koruyucu hekimliğin yetersizliği, ilgili profesyonel sayısının az olması, önem verilmemesi ve hasta sayıları üzerinden değerlendirme yapılmasıdır. Pandemi sürecinde en fazla öne çıkan göstergeler yeterli donanıma sahip olmama, hastaları yalnız ve hastalıkları ile baş başa bırakma, ekiplerin yetersiz kalması göstergeleridir. Pandemi sonrasında en fazla öne çıkan göstergeler pandemi süreci ve öncesi ile ilgili göstergelere ilave olarak koruyucu hekimlik, etik, yasal sorumluluklar, katılım, online olanaklar ve sürdürülebilir diğer sistemlerle entegre model göstergeleridir. Sonuç olarak pandemi öncesi ve pandemi sürecinde elde edilen deneyimlerle, online danışmanlık (teleterapi, telepsikoloji ve telepsikiyatri ) ve buna yönelik yasal-etik düzenlemeleri içeren, ruh sağlığı yasasının yanı sıra, koruyucu hekimlik temel amaçlı ruh sağlığı politika ve hizmet modeline ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Ruh Sağlığı, Ruh Sağlığı Politikaları, Ruh Sağlığı Hizmet Modeli, Halk Sağlığı, Covid-19

Etik Beyan

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsünden Etik Kurul Onayı vardır.

Teşekkür

Hem literatüre hem de ruh sağlığı hizmet sunumuna (uygulamaya dair) özgün ve değerli katkı sağlayan bu bilimsel çalışmanın topluma kazandırılmasına ilgi gösterdiğiniz için teşekkür ederim. Saygılarımla,

Reflections of covid-19 on mental health policies and the new mental health service model in Turkey

Öz

Aim: This study examines the reflections of COVID-19's impact on mental health policies and applies a semi-structured interview form with 19 participants within this framework. Participants were queried about pre-COVID-19 mental health policies, the effects of the COVID-19 pandemic on mental health, and the impact of post-COVID-19 on mental health policies.
Material and Methods: The findings obtained from the interviews were analyzed using semiotic analysis and content analysis methods, and the results were discussed in light of the literature. According to the findings, the most prominent indicators before the pandemic were inadequate and insufficient data in mental health services, lack of preventive medicine, a low number of mental health professionals, lack of emphasis on mental health, and evaluation based on the number of patients. During the pandemic, the most prominent indicators were the lack of adequate equipment, leaving patients alone with their illnesses, and inadequate teams.
Results: Post-pandemic, in addition to the indicators related to the pre-pandemic and pandemic period, the most prominent indicators included preventive medicine, ethics, legal responsibilities, participation, online opportunities, and an integrated model with other sustainable systems. As a result, based on the experiences obtained before and during the pandemic, there is a need for a mental health policy and service model that includes online counseling (teletherapy, telepsychology, and telepsychiatry) and related legal-ethical regulations, as well as a mental health law with the primary goal of preventive medicine.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Pandemic Mental Health, Mental Health Policies, Model

Kaynakça

• World Health Organization, (2021.
• Turnpenny, A., Petri, G., Finn, A., Beadle-Brown, J., & Nyman, M. (2018) Mapping and Understanding Exclusion: Institutional, Coercive and Community-based Services and Practices across Europe. Project Report. Mental Health Europe, Brussels, Belgium
• Köknel, Ö. (2000). Günlük Hayatta Ruh Sağlığı. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Songur, C. Saylavcı, E. ve Kıran, Ş. (2017). Avrupa’da ve Türkiye’de Ruh Sağlığı Hizmetlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Social Sciences Studies Journal, 3(4), 276-289.
• Alataş, G., Karaoğlan, A., Arslan, M. ve Yanık, M. (2009). Toplum Temelli Ruh Sağlığı Modeli ve Türkiye’de Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri Projesi. Nöropsikiyatri Arşivi, 46(1), 25- 29.
• Çiçekoğlu, P. ve Duran, S. (2018). Dünyada ve Türkiye’de Toplum Temelli Koruyucu Ruh Sağlığı Hizmetleri. G. Ünsal-Barlas (Ed.), Toplum Ruh Sağlığı Hemşireliği (s. 8-14) Ankara: Türkiye Klinikleri.
• Yanık, M. (2007). Türkiye Ruh Sağlığı Sistemi Üzerine Değerlendirme ve Öneriler: Ruh Sağlığı Eylem Planı Önerisi. Psikiyatride Derlemeler, Olgular ve Varsayımlar, 1(Özel Sayı), 1-80.
• Arieti, S. (2008). Bir Şizofreni Anlamak: Aile ve Arkadaşlar İçin Rehber. A. Eti (Çev.). İstanbul: Doruk Yayınları.
• Saxena, S., & Sharan, P. (2008). Mental Health Resources and Services. International Encyclopedia of Public Health, 418–430.
• Zeybek, Z., Bozkurt, Y. ve Aşkın, R. (2020). Covid-19 Pandemisi: Psikolojik Etkileri ve Terapötik Müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 304-318, Covid-19 Özel Ek.
• Baltacı, Ö., Akbulut, Ö. F. ve Yılmaz, E. (2021). Problemli İnternet Kullanımında Güncel Bir Risk Faktörü: Covıd-19 Pandemisi. Humanistic Perspective, 3(1), 97-121.
• Gobbi, S., Płomecka, M. B., Ashraf, Z., Radziński, P., Neckels, R., Lazzeri, & et al. (2020). Worsening of Preexisting Psychiatric Conditions During the COVID-19 Pandemic. Frontiers in Psychiatry, 11, 581426.
• Gürcan, G., Korkmaz, Ş. A., Bıçakcı-Ay, Ş. ve Gürcan, A. (2022). COVID-19 ve Ruh Sağlığı: Güncel Araştırmalar Bize Ne Gösteriyor? Eskisehir Medical Journal, 3(1), 79-8
• Deng, J., Zhou, F., Hou, W., Silver, Z., Wong, C. Y., Chang, O., Drakos, A., Zuo, Q. K., & Huang, E. (2021). The Prevalence of Depressive Symptoms, Anxiety Symptoms and Sleep Disturbance in Higher Education Students during the COVID-19 Pandemic: A Systematic Review and Meta-analysis. Psychiatry Research, 301, 113863.
• Dubé, J. P., Smith, M. M., Sherry, S. B., Hewitt, P. L., & Stewart, S. H. (2021). Suicide Behaviors during the COVID-19 Pandemic: A Meta-analysis of 54 Studies. Psychiatry Research, 301, 113998.
• Ganesan, B., Al-Jumaily, A., Fong, K., Prasad, P., Meena, S. K., & Tong, R. K. (2021). Impact of Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Outbreak Quarantine, İsolation, and Lockdown Policies on Mental Health and Suicide. Frontiers in Psychiatry, 12, 565190.
• Presti, G., Mchugh, L., Gloster, A., Karekla, M., & Haye, S. C. (2020). The Dynamics of Fear at the time of COVID-19: A Contextual Behavioral Science Perspective. Clinical Neuropsychiatry, 17(2), 65–71.
• Goldman, M. L., Druss, B. G., Horvitz-Lennon, M., Norquist, G. S., Kroeger Ptakowski, K., & et al. (2020). Mental Health Policy in the Era of COVID-19. Psychiatric Services, 71(11), 1158–1162.
• Vindegaard, N., & Benros, M. E. (2020). COVID-19 Pandemic and Mental Health Consequences: Systematic Review of the Current Evidence. Brain, Behavior, and Immunity, 89, 531–542.
• Pierce, M., McManus, S., Jessop, C., John, A., Hotopf, M., Ford, T., Hatch, S., Wessely, S., & Abel, K. M. (2020). Says who? The Significance of Sampling in Mental Health Surveys during COVID-19. The Lancet Psychiatry, 7(7), 567–568.
• Racine, N., Eirich, R., Cooke, J., Zhu, J., Pador, P., Dunnewold, N., & Madigan, S. (2022). When the Bough Breaks: A Systematic Review and Meta-Analysis of Mental Health Symptoms in Mothers of Young Children during the COVID-19 Pandemic. Infant Mental Health Journal, 43(1), 36–54.
• Starace, F., & Ferrara, M. (2020). COVID-19 Disease Emergency Operational İnstructions for Mental Health Departments İssued by the Italian Society of Epidemiological Psychiatry. Epidemiology and Psychiatric Sciences, 29, e116.
• Holmes, E. A., O'Connor, R. C., Perry, V. H., Tracey, I., Wessely, S., & et al. (2020). Multidisciplinary Research Priorities for the COVID-19 Pandemic: A Call for Action for Mental Health Science. The Lancet. Psychiatry, 7(6), 547-560.
• Carvalho, P., Moreira, M. M., de Oliveira, M., Landim, J., & Neto, M. (2020). The Psychiatric İmpact of the Novel Coronavirus Outbreak. Psychiatry Research, 286, 112902. Advance Online Publication.
• Turan, A. ve Çelikyay, H. H. (2020). Türkiye’de KOVİD-19 ile Mücadele: Politikalar ve Aktörler. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(1), 1-25.
• İşlek, E., Özatkan, Y., Bilir, M. K., Arı, H. O., Çelik, H. ve Yıldırım, H. H. (2020). COVID-19 Pandemi Yönetiminde Türkiye Örneği: Sağlık Politikası Uygulamaları ve Stratejileri. TÜSPE Rapor: 2020/2, Ankara: TÜSPE Yayınları.
• Cansever, İ. H. (2021). Covid-19 Sürecinde Türkiye'de Sağlık Politikaları. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(Özel Sayı), 86-104.
• Yazıcı, E. (2020). Tarihin İlk Küresel Salgını İnsanlık İçin Yeni Bir Dönemin Başlangıcı (mı?). Kamu’da Sosyal Politika, 13(40), 19-29.
• (World Health Organization, 2022).
• (www.medimagazin.com.tr/2023).
• Wisniewska I, Richard Holt G. Burnout in Academic Medicine: A Peripandemic Assessment. Perm J. 2023 Jun 15;27(2):150-159.
• Akgül, İsmail (2023). Covid-19’un Ruh Sağlığı Politikalarına Yansımaları ve Bir Model Önerisi. Doktora Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.