MAKYAVELİZMİN DEĞİŞİME DİRENÇ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL HAFIZANIN DÜZENLEYİCİ ROLÜ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 12, 21 - 39, 30.12.2022

Serkan Yağşi

https://doi.org/10.55830/tje.1161227

Öz

Bu çalışmada temel olarak Makyavelizmin değişime direnç üzerindeki etkisini incelemek amaçlanmıştır. Bunun yanında, anılan ilişkide örgütsel hafızanın düzenleyici rolü de incelenmiştir. Bu nicel çalışma ilişkisel tarama modelinde yürütülmüştür. Çalışmanın örneklemini İstanbul ilinde özel sektörde faaliyet gösteren işletmelerin çalışanlarından basit rastgele örnekleme yöntemi ile seçilen toplam 102 katılımcı oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplamak maksadıyla anket tekniği kullanılmıştır. Dört bölümden oluşan anket formunda sırasıyla; demografik sorular, Makyavelizm ölçeği, örgütsel hafıza ölçeği ve değişime direnç ölçeği yer almaktadır. Çalışma kapsamında toplanan verilerin analizinde SPSS v26 yazılımı kullanılmıştır. Çalışma hipotezlerinin testi regresyon analiziyle gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucunda Makyavelizmin değişime direnç üzerinde pozitif yönde ve anlamlı bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan, anılan ilişkide örgütsel hafızanın düzenleyici rolünün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Makyavelizm, Örgütsel Hafıza, Değişime Direnç

Kaynakça

• Akat, İ., Budak, G. ve Budak, G. (1997). İşletme yönetimi. İzmir: Üçel Yayıncılık.
• Akgün, A. E., Keskin, H., & Byrne, J. (2012). The role of organizational emotional memory on declarative and procedural memory and firm innovativeness. Journal of Product Innovation and Management, 29(3), 432-451.
• Akyüz, Ö. F. (2006). Değişim rüzgarında stratejik insan kaynakları planlaması (2. Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Aldag, R., & Stearns, T. (1987). Management. Cincinati: South-Western Publishing Co.
• Ali, F., Amorim, I. S., & Chamorro-Premuzic, T. (2009). Empathy deficits and trait emotional intelligence in psychopathy and Machiavellianism. Personality and Individual Differences, 47(7), 758-762.
• Araas-Beger, G. ve Türker, D. (2018). Değişime direnç ve algılanan stres ilişkisi: sistematik literatür taraması ve nicel bir araştırma. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 241-272.
• Aras, G. (2015). Değişime direncin algılanan stres ve yaratıcılık üzerindeki etkisi: Akademisyenler üzerinde bir uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Aydoğan, İ. (2002). Etkili yönetim. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 61-75.
• Bakan, İ., Sezer, B. ve Kara, C. (2017). Bilgi yönetiminin örgütsel çeviklik ve örgütsel atalet üzerindeki etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 117-138.
• Belschak, F. D., Jacobs, G., Giessner, S. R., Horton, K. E., & Bayerl, P. S. (2020). When the going gets tough: Employee reactions to large‐scale organizational change and the role of employee Machiavellianism. Journal of Organizational Behavior, 41(9), 830-850.
• Bemmels, B. & Reshef, Y. (1991). Manufacturing employees and technological change. Journal of Labor Research, 12(3), 231-246.
• Boyer, M., & Robert, J. (2006). Organizational inertia and dynamic incentives. Journal of Economic Behavior & Organization, 59(3), 324-348.
• Camisón, C., & Villar-López, A. (2011). Non-technical innovation: Organizational memory and learning capabilities as antecedent factors with effects on sustained competitive advantage. Industrial Marketing Management, 40(8), 1294-1304.
• Ceyhan, E. ve Summak, S. M. (1999). Haşlanmış kurbağa ve değişim yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 5(4), 521-544.
• Christie, R., & Geis, F. L. (1970). Studies in Machiavellianim. New York: Academic Press.
• Connolly, J. (2010). Corporate DNA: Using organizational memory to improve poor decision making. Journal of Management History, 16(1), 137-138.
• Croasdell, D. T. (2001). IT’s role in organizational memory and learning. Information Systems Management, 18(1), 8-11.
• Cross, R., & Baird, L. (2000). Technology is not enough: Improving performance by building organizational memory. Sloan Management Review, 41(3), 69-78.
• Çelik, S. N. (2019). Öğretmenlerin işle bütünleşme düzeyleri ile değişime dirençleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Çınar, İ. (2005). İnsan kaynağını geliştirme bağlamında değişim yönetimi. Ege Eğitim Dergisi, 6(1), 81-93.
• Çolakoğlu, M. (2005). Eğitim örgütlerinde değişim ve liderlik. HAYEF Journal of Education, 2(1), 63-77.
• Dahling, J. J., Whitaker, B. G., & Levy, P. E. (2009). The development and validation of a new Machiavellianism scale. Journal of Management, 35(2), 219-257.
• Danskin, P., Englis, B. G., Solomon, M. R., Goldsmith, M., & Davey, J. (2005). Knowledge management as competitive advantage: Lessons from the textile and apparel value chain. Journal of Knowledge Management, 9(2), 91-102.
• Day, G. S. (1994). The capabilities of market-driven organizations. Journal of Marketing, 58(4), 37-52.
• Dunham, A. H. (2010). Knowledge management in the context of an ageing workforce: organizational memory and mentoring. Unpublished doctoral dissertion, University of Canterburry.
• Dunham, A. H., & Burt, C. D. B. (2011). Organizational memory and empowerment. Journal of Knowledge Management, 15(5), 851-868.
• Edmondson, A. C., Bohmer, R. M., & Pisano, G. P. (2001). Disrupted routines: team learning and new technology implementation in hospitals. Administrative Science Quarterly, 46(4), 685-716.
• Gliem, J. A., & Gliem, R. R. (2003). Calculating, interpreting, and reporting Cronbach’s alpha reliability coefficient for likert-type scales. 2003 Midwest Research to Practice Conference in Adult, Continuing, and Community Education, Columbus, USA.
• Greenbaum, R. L., Hill, A., Mawritz, M. B., & Quade, M. J. (2017). Employee Machiavellianism to unethical behavior: the role of abusive supervision as a trait activator. Journal of Management, 43(2), 585-609.
• Güçlü, N. ve Şehitoğlu, E. T. (2006). Örgütsel değişim yönetimi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 240-254.
• Güçlü, N., Özer, A., Kurt, T. ve Kandemir, M. (2010). Öğretmenlerin yeni ilköğretim programına ilişkin tutumlarının, epistemolojik inançlarına ve değişime direnme tutumlarına dayalı olarak yordanması. V. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, 1-2 Mayıs 2010, Antalya.
• Güleş, H. K. ve Burgess, T. F. (2000). Günümüz işletmelerinde değişim yönetimi: yöntemler ve uygulanabilirliği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(1), 101-104.
• Güney, S. (2000). Yönetim ve organizasyon el kitabı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Jacobs, G., & Keegan, A. (2018). Ethical considerations and change recipients’ reactions: “It’s not all about me”. Journal of Business Ethics, 152(1), 73-90.
• Jones, D. N., & Paulhus, D. L. (2009). Machiavellianism. In M. R. Leary & R. H. Hoyle (Eds.), Individual differences in social behavior (93–108). New York: Guilford.
• Karabal, C. (2018). Değişime direnç, örgütsel hafiza ve vazgeçme arasindaki ilişkiler. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 6-24.
• Kessler, S. R., Bandelli, A. C., Spector, P. E., Borman, W. C., Nelson, C. E., & Penney, L. M. (2010). Re-examining Machiavelli: a three-dimensional model of Machiavellianism in the workplace. Journal of Applied Social Psychology, 40, 1868-1896.
• Kim, D. (1993). The link between individual and organizational learning. Sloan Management Review, 35(1), 37-50.
• Koçel, T. (2020). İşletme yöneticiliği (18. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Kransdorff, A., & Williams, R. (2000). Managing organizational memory: The new competitive imperative. Organization Development Journal, 18(1), 107-117.
• Langenmayr, F. (2016). Organizational memory as a function: The construction of past, present, and future in organizations. Springer VS, Wiesbaden.
• Limon, İ. (2016). Örgütsel hafıza ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 6(3), 8-19.
• Lin, H. F. (2015). Linking knowledge management orientation to balanced scorecard outcomes. Journal of Knowledge Management, 19(6), 1224-1249.
• McGuire, D., & Hutchings, K. (2006). A Machiavellian analysis of organisational change. Journal of Organizational Change Management, 19(2), 192-209.
• Mohammadi, S. (2019). The machiavellian personality of managers; Transformational and servant leadership style and resistance to change. Journal of Iranian Public Administration Studies, 2(3), 1-34.
• Moorman, C., & Miner, A. (1998). Organizational improvisation and organizational memory. Academy of Management Review, 23(4), 91-106.
• O’Connor, P. J., & Athota, V. S. (2013). The intervening role of agreeableness in the relationship between trait emotional intelligence and Machiavellianism: reassessing the potential dark side of EI. Personality and Individual Differences, 55(7), 750-754.
• Oreg, S. (2003). Resistance to change: developing an individual differences measure. Journal of Applied Psychology, 88(4), 680-693.
• Popper, K. (1994). Açık toplum ve düşmanları. (H. Rızatepe, Çev.). İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Rafferty, A. E., & Griffin, M. A. (2006). Perceptions of organizational change: a stress and coping perspective. Journal of Applied Psychology, 91(5), 1154-1162.
• Rauthmann, J. F. (2012). Towards multifaceted Machiavellianism: content, factorial, and construct validity of a German Machiavellianism Scale. Personality and Individual Differences, 52(3), 345-351.
• Robbins, S. P., & Judge, T. (2017). Örgütsel davranış. (İ. Erdem, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Rusaw, C. A. (2005). How downsizing affects organizational memory in government: Some implications for professional and organizational development. Public Administrative Quarterly, 28(3/4), 482-500.
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2001). Örgütsel psikoloji. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Schermerhon R. J., Hunt G. J., & Osborn N. R. (1995). Organizational behaivor. USA: John Wiley and Sons.
• Stein, E. W. (1995). Organizational memory: Review of concepts and recommendations for management. International Journal of Information Management, 15(2), 17-32.
• Şimşek, M. Ş. ve Çelik, A. (2015). Yönetim ve organizasyon. Konya: Eğitim Akademi.
• Toprak, E. A. (2021). Çalışanlarda Makyavelizm ve narsizm kişilik özelliklerinin etik dışı davranışlar üzerindeki etkisinin incelenmesi: bir alan çalışması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tunçer, P. (2013). Değişim yönetimi sürecinde değişime direnme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 352-385.
• Ülbeği, İ. D. (2016). Makyavelizm ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), 89-100.
• Wagner, C.K. (1995). Managing change in business: Views from the ancient past. Business Horizons, 38(6), 8-13.
• Walsh, J. P., & Ungson, G. R. (1991). Organizational memory. Academy of Management Review, 16(1), 57-91.
• Wang, C. L., Ahmed, P. K., & Rafiq, M. (2008). Knowledge management orientation: Construct development and empirical validation. European Journal of Information Systems, 17(3), 219–235.
• Yıldız, K. (2012). Yöneticilerin değişimi yönetme yeterlikleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(25), 177-198.