STRATEJİK ÇEVİKLİK İLE İŞLETME PERFORMANSI İLİŞKİSİ: KAVRAMSAL BİR MODEL ÖNERİSİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 12, 1 - 20, 30.12.2022

Gökhan Buldum Ali Görener

https://doi.org/10.55830/tje.1182226

Öz

Dünyadaki belirsizlik ortamı ve artan rekabet nedeniyle işletmelerin, faaliyetlerine devam edebilmek, pazar paylarını korumak ve arttırmak için yeni stratejiler belirleyerek doğru zamanda uygulamaları gerekmektedir. İşletmeler yoğun rekabet ortamında faaliyetlerine devam ederken bir yandan da faaliyetleri neticesinde kar elde etmek, ürün ve hizmetlerini daha kaliteli hale getirmek, personel ve müşteri memnuniyetin sağlamak gibi finansal ve finansal olmayan konularla başa çıkmak zorundadırlar. İşletmelerin varlıklarını sürdürmek ve hedefledikleri noktaya gelebilmek için stratejik olarak çevik olmaları önemlidir. Literatürde, stratejik çevikliğin işletme performansına etkisinde inovasyon yeteneğinin aracı, özümseme kapasitesinin düzenleyicilik rolü olduğuna dair öğeler bulunmaktadır. Yapılan çalışmada önerilen modele ilişkin faktör analizleri gerçekleştirmiş, model revize edilerek hipotez testlerine hazır hale getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Stratejik Çeviklik, İşletme Performansı, İnovasyon Yeteneği, Özümseme Kapasitesi

Kaynakça

• Abdallah, A.B. ve Al-Ghwayeen, W. S. (2020). Green supply chain management and business performance: The mediating roles of environmental and operational performances. Business Process Management Journal, 26(2), 489-512.
• Açıkgöz, A. ve Günsel, A. (2014). Yeni ürün geliştirme projelerinde yönlendirici yönetim anlayışı, motivasyon ve inovasyon becerisi. Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 3(2), 33-60.
• Ahammad, M.F., Glaister, K.W. ve Gomes, E. (2020). Strategic Agility and Human Resource Management. Human Resource Management Review, 30 (1), 1-3.
• AlTaweel, I, R. ve Al-Hawary, I. (2021). The mediating role of innovation capability on the relationship between strategic agility and organizatinoal performance. Sustainability, 13(14), 1-14.
• Ashrafi, A., Ravasan Z. A., Trkman, P. ve Afshari, P. (2019). The role of business analytics capabilities in bolstering firms’ agility and performance. International Journal of Information Management, 47, 1-15.
• Cohen, W. M. ve Levinthal, D. A. (1990). Absorptive capacity: A new perspective on learning and innovation. Administrative Science Qearterly, 35(1), 128-152.
• Çağlayan, E., Görener, A. ve Toker, K. (2019). Otomotiv kalite sistemi uygulamaları ile işletme performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 1807-822.
• Elitaş, C. ve Ağca, V. (2006). Firmalarda çok boyutlu performans değerleme yaklaşımları: Kavramsal bir çerçeve. Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 343-369.
• Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K. ve Sanisoğlu, S. Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210-223.
• Flatten, T. C., Engelen, A., Zahra, S. A. ve Brettel, M. (2011). A measure of absorptive capacity: Scale development and validation. European Management Journal, 29, 98-116.
• Gerald, E., Obianuju, A. ve Chukwunonso, N. (2020). Strategic agility and performance of small and medium enterprises in the phase of Covid-19 pandemic. International Journal of Financial, Accounting, and Management, 2 (1), 41-50.
• Geylan, A. ve Baraz, A. B. (2017). İşletmelerde özümseme kapasitesi ile işletme performansı ilişkisi: Eso araştırması. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(4), 55-74.
• Grabner, I., Posch, A. ve Wabnegg, M. (2018). Materializing innovation capability: A management control perspective. Journal of Management Accounting Research, 30(2), 163-185.
• Gray, C. (2006). Absorptive capacity, knowledge management and innovation in entrepreneurial small firms. International Journal of Entrepreneurial Behaviour and Research, 12(6), 345-360.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Ho, L.H. ve Chang, P.Y. (2015). Innovation capabilities, service capabilities and corporate performance in logistic services. International Journal of Organizational Innovation, 7(3), 24-33.
• Hogan, S. J., Soutar, G. N., Kennedy, J. R. M. ve Sweeney, J. C. (2011). Reconceptualizing professional service firm innovation capability: Scale development. Industrial Marketing Management, 40(8), 1267-1273.
• Hooper, M., Steeple, D. ve Winers, C.N. (2001). Costing customer value: An approach for the agile enterprise. International Journal of Operations and Production Management, 21 (5-6), 630-644.
• Hsu, Y.H. ve Fang, W. (2009). Intellectual capital and new product development performance: The mediating role of organizational learning capability. Technological Forecasting and Social Change, 76, 664-677.
• Ivory, S. B. ve Brooks, S. B. (2018). Managing corporate sustainability with a paradoxical lens: Lessons from strategic agility. Journal of Business Ethics, 148(3). 347-361.
• İlkay, M. S. ve Aslan, E. (2012). The effect of the ISO 9001 quality management system on the performance of SMEs. International Journal of Quality & Reliability Management, 29(7), 753-778.
• Karagöz, Y. ve Kösterelioğlu, İ. (2008). İletişim becerileri değerlendirme ölçeğinin faktör analizi metodu ile geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 81-98.
• Kariv, D. Menzies, T.V., Brenner, G. A. ve Filion, L. J. (2009). Transnational networking and business performance: Ethnic entrepreneurs in Canada. Entrepreneurship and Regional Development, 21(3), 239-264.
• Kennerley, M. ve Neely, A. (2002). A framework of the factors affecting the evolution of performance measurement systmens. International Journal of Operations & Production Management, 22(11), 1222-1245.
• Khan, S. H., Majid, A. ve Yasir, M. (2020). Strategic renewal of SMEs: The impact of social capital, strategic agility and absorptive capacity. Management Decision, 1-18.
• Khazanchi, S., Lewis, M. W. Ve Boyer, K. K. (2007). Innovation-supportive culture: The impact of organizational values on process innovation. Journal of Operations Management. 58, 871-844.
• Kostopoulos, K., Papalexandris, A., Papachroni, M. ve Ioannou, G. (2011). Absorptive capacity, innovation, and financial performance. Journal of Business Research, 64, 1335-1343.
• Kurniawan, R., Budiastuti, D., Hamsal, M. ve Kosasih, W. (2020). The impact of balanced agile project management on firm performance: The mediating role of market orientation and strategic agility. Review of International Business and Strategy, 30(4), 1-34.
• Küçük, O. ve Kocaman, G. (2014). Müşteri yönlülük, inovasyon yönlülük ve işletme performans ilişkisi: Bir uygulama. The Journal of Academic Social Science Studies, 29, 37-52.
• Liao, S.H., Chen, C. C., Hu, D. C., Chung, Y.C. ve Yang, M. J. (2017). Developing a sustainable competitive advantage: Absorptive capacity, knowledge transfer and organizational learning. The Joorunal Technology Transfer, 42, 1431-1450.
• Liu, X., Zhao, H. ve Zhao, X. (2018). Absorptive capacity and business performance, The mediating effects of innovation and mass customization. Industrial Management and Data Systems, 118(9), 1787-180.
• Mercimek, O. ve Pektaş, M. (2013). İstatistiğe yönelik öz-yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 759-776. Nemanich, L. A., Keller, R. T., Vera, D. ve Chin, W. W. (2010). Absorptive capacity in R&D project teams: A conceptualization and empirical test. IEEE Transactions on Engineering Management, 57(4), 674-688.
• Ngo, L. V. ve O’Cass, A. (2012). In search of innovation and customer-related performance superiority: The role of market orientation, marketing capability, and innovation capability interactions. Journal of Product Innovation Management, 29(5), 861-877.
• Nieto, M. ve Quevedo, P. (2005). Absorptive capacity, technological opportunity, knowledge spillovers, and innovative effort. Technovaiton, 25, 1141-1157.
• Odunayo, A. O. ve Enduranca, A. (2020). Strategic agility and organizational performance of deposit monet banks in rivers state. International Journal of Innovative Social Sciences and Humanities Research, 8(3), 103-113.
• Ofoegbu, O. E. ve Akanbi, P. A. (2012). The influence of strategic agility on the perceived performance of manufacturing firms in Nigeria. International Business and Economics Research Journal, 11(2), 153-160.
• Owais, L. ve Kiss, J. T. (2020). The effects of using performance measurement systems (pmss) on organizations’ performance. Cross-Cultural Management Journal, 22(2), 111-121.
• Purbey, S., Mukherjee, K. Ve Bhar, C. (2007). Performance measurement system for healthcare processes. International Journal of Productivity and Performance Management, 56(3), 241-251.
• Ravichandran, T. (2018). Exploring the relationships between IT competence, innovation capacity and organizational agility. Journal of Strategic İnformation Systems, 27(1), 22-42.
• Roth, A.V. (1996), Achieving strategic agility through economies of knowledge. Planning Review, 24 (2), 30-36.
• Sakaryalı, A. M. D. (2014). İnovasyon ve risk sermayesi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 9(1), 183-210.
• Saunila, M. (2017). Innovation capability in achieving higher performance: Perspectives of management and employees. Technology Analysıs and Strategic Management, 29(8), 903-916.
• Sayın, B. (2019). İnovasyon kültürü ile örgüt içi girişimcilik etkileşiminin inovasyon yeteneği üzerine etkisi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı İşletme Doktora Bölümü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gaziantep.
• Sherehiy, B., Karwowski, W. Ve Layer, J. K. (2007). A review of enterprise agility: Concepts, frameworks, and attributes. International Journal of Industrial Ergonomics. 37. 445-460.
• Shin, H., Lee, J. N., Kim, D. ve Rhim, H. (2015). Strategic agility of Korean small and medium enterprises and its influence on operational and firm performance. International Journal of Production Economics, 168 (C), 181-196.
• Şanal, M. ve Öztürk, M. (2019). Örgüt kültürünün üretim işletmelerinin performansına etkisi: Adana Organize Sanayi Bölgesinde bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(2), 257-271.
• Tallon, P. P. Ve Pinsonneault, A. (2011). Competing perspectives on the link between strategic information technology alignment and organizational agility: Insights from a mediation model. MIS Quarterly, 35 (2), 463-486.
• Taneo, S. Y. M., Setyaningsih, Y. ve Lindawati, A. S. L. (2017). Improving performance of small and medium-sized enterprises of processed food through competitve strategy, industry environment, innovation capability, and macroeconomics factors. Journal of Applied Economic Sciences, 12(4), 1175-1187.
• Tarım, M. (2004). Sağlık organizasyonlarında performans ölçme ve dengeli puan cetveli (Balanced Scorecard). Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 7(2), 233-248.
• Tavani, S. N.i Sharifi, H. ve İsmail, H. S. (2014). A study of contingency relationships between supplier involvement, absorptive capacity and agile product innovation. International Journal of Operations & Production Management, 34(1), 65-92.
• Tzokas, N., Kim, Y. A., Akbar, H. ve Dajani, H. A. (2015). Absorptive capacity and performance: The role of customer relationship and technological capabilities in high-tech SMEs. Industrial Marketing Management, 47, 134-142.
• Uğurlu, Ö. Y., Çolakoğlu, E. ve Öztosun, E. (2019). Stratejik çevikliğin firma performansına etkisi: üretim işletmelerinde bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 6 (1), 93-106.
• Yılmaz, A. (2013). İşletmelerde özümseme kapasitesi ile işletme performansı ilişkisi: ESO’da bir araştırma. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir.
• Yusr, M. M. (2016). Innovation capability and its role in enhancing the relationship between TQM practices and innovation performance. Journal of Open Innovation Technology, Market and Complexity, 2(1), 1-15.