Çanakkale-Kilitbahir Kale Müzesi ve çevre peyzajının değerlendirilmesi

Yıl 2024, , 136 - 144, 30.03.2024

Yavuz Alkan

https://doi.org/10.18182/tjf.1337502

Öz

Müzeler, tarihsel süreçte ulusal ve uluslararası kültürün yayılmasında, nesilden nesile aktarılmasında ve kültürler arası etkileşimin ve bilincin güçlenmesinde önemli rol üstlenmiştir. Bu yönüyle Kilitbahir Kale Müzesinin mercek altına alındığı bu çalışmada kale içi ve yakın çevresi peyzaj değerleri kapsamında incelenmiştir. Müzeyi sınırları içinde bulunduran Kilitbahir köyü Çanakkale iline karşı konumlanmıştır. Çanakkale Boğazı tarafından ayrılan bu köyle siyasi olarak bağlı olduğu Çanakkale ili arasındaki uzaklık yaklaşık 3 km’dir. Müzenin peyzaj kriterleri kapsamında incelenmesi iki adımda gerçekleştirilmiştir. İlk olarak alanda yapılan gözlemlere bağlı olarak yapısal ve bitkisel analize yer verilmiştir. İkinci adımda ise kullanıcı faktörünün araştırma alanı üzerindeki rekreasyonel yaklaşımlara bağlı olarak görüş ve düşünceleri ortaya konmuştur. Bunun için tesadüfi olarak 75 ziyaretçi ile karşılıklı görüşme sağlanmıştır. Anket uygulaması ile ulaşılan sonuçlar SPSS 15.0 istatistiksel analiz programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Söz konusu değerlendirmenin esasını kullanıcı memnuniyeti/bağımlı değişken ve bunu etkileyen yapısal ve bitkisel peyzaj unsurları/bağımsız değişkenler oluşturmuştur. Analize göre değişkenler arasındaki ilişkinin anlamlılık düzeyi 0,000 ve R kare değeri 0,825 bulunmuştur. Bu ve benzer sonuçlar ışığında araştırma alanının optimal kullanımına katkısı olabileceği üzerine kurgulanan bu çalışmada, metoda bağlı olarak izlenen her iki stratejiden varılan ortak ya da benzer yaklaşımlarla öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tarihi alan, Rekreasyon, Ziyaretçi, Peyzaj planlama

Evaluation of Çanakkale - Kilitbahir Castle Museum and environmental landscape

Öz

Museums have played an important role in the spread of national and international culture in the historical process, in transferring it from generation to generation and in increasing intercultural interaction and awareness. In this study, where the Kilitbahir Castle Museum is examined in this respect, the inside of the castle and its immediate surroundings are examined within the scope of landscape values. The village of Kilitbahir, which contains the museum within its borders, is located opposite the province of Çanakkale. The distance between this village, which is separated by the Dardanelles Strait, and the Çanakkale province, to which it is politically connected, is about 3 km. The examination of the museum within the scope of landscape criteria was carried out in two steps. First, structural and vegetative analysis is included depending on the observations made in the field. In the second step, the opinions and thoughts of the user factor depending on the recreational approaches on the research area are revealed. For this purpose, mutual interviews were provided with 100 visitors by chance. The results obtained by the questionnaire were evaluated by using SPSS 15.0 statistical analysis program. The basis of the said evaluation was user satisfaction/dependent variable and the structural and vegetal landscape elements/independent variables affecting it. According to the analysis, the significance level of the relationship between the variables was found to be 0.000 and the R square value was 0.825. In the light of these and similar results, in this study, which is designed to contribute to the optimal use of the research area, suggestions have been developed with common or similar approaches derived from both strategies followed depending on the method.

Anahtar Kelimeler

Historic site, Recreation, Visitor, Landscape planning

Kaynakça

• Çelik, D., Yazgan, M.E., 2007. Kentsel peyzaj tasarımı kapsamında tarihi çevre korumaya yönelik yasa ve yönetmeliklerin irdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 9(11): 1-10.
• Dai, F.C., Lee, C.F., Zhang, X.H., 2001. GIS-based geo-environmental evaluation for urban land-use planning: a case study. Engineering Geology, 61(4): 257–271.
• Eceabat Belediyesi, 2023. http://www.eceabat.gov.tr/kilitbahir Erişim: 17.06.2023.
• Erduran Nemutlu, F., 2021. Çanakkale Çimenlik Kalesi’nin tarihi kentsel peyzaj elemanı olarak irdelenmesi. ÇOMÜ Zir. Fak. Derg. 9(1): 57–69.
• Jiang, J., Zhou, T., Han, Y., Ikebe, K., 2022. Urban Heritage conservation and modern urban development from the perspective of the historic urban landscape approach: a case study of Suzhou. Land; 11(8):1251.
• Kalaycı Önaç, A., Birişçi, T., 2019. Transformation of urban landscape value perception over time: a Delphi technique application. Environ Monit Assess, 191: 741.
• Kalıpsız, A., 1981. İstatistik Yöntemler. İ.Ü. Orman Fakültesi, Yayın No: 2837, O.F. Yayın No: 294, İstanbul.
• Kap Yücel, S.D., Salt, E., 2018. Kültürel peyzajların tarihsel süreç içerisindeki değişimlerinin tespiti: Bursa İznik örneği. Planlama, 28(1): 40–55.
• Karabudak Ertem, Z., Turgut, H., 2020. Kültürel peyzaj planlaması kapsamında tarihi çevrelere yönelik kentsel tasarım önerileri: Tarihi İspir Kalesi ve İspir Evleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(3): 2076-2089.
• Kelkit, A., 2003. Environmental problems and solutions of Canakkale City. International Journal of Environment and Pollution (IJEP), 19(1): 66–74.
• Kırmızı, Ö., Karaman, A., 2021. A participatory planning model in the context of Historic Urban Landscape: The case of Kyrenia’s Historic Port Area. Land Use Policy, 102: 105130.
• Kliskey, A.D., 2000. Recreation terrain suitability mapping: a spatially explicit methodology for determining recreation potential for resource use assessment. Landscape and Urban Planning, 52: 33–43.
• Kurdoğlu, O., Kurdoğlu, B.C., 2010. Determining recreational, scenic, and historical–cultural potentials of landscape features along a segment of the ancient Silk Road using factor analyzing. Environ Monit Assess 170: 99–116.
• Likert, R.A., 1932. Technique for the measurements of attitudes. Archives of psychology, 140(22): 5-55.
• Mak, B.K.L., Jim, C.Y., 2019. Linking park users' socio-demographic characteristics and visit-related preferences to improve urban parks. Cities, 92: 97-111.
• Öksüz, Z.T., Koçan, N., 2022. Çanakkale Hamidiye Tabyaları peyzaj tasarım projesi. STAR Sanat ve Tasarım Araştırmaları Dergisi, 3(4): 145-153.
• Pouya, S., Irani Behbahani, H., 2017. Assessment of the visual landscape quality based on the subjectivist paradigm to design the memorial garden. Turkish Journal of Forestry, 18(3): 171-177.
• Priskin, J., 2001. Assessment of natural resources for nature-based tourism: the case of the Central Coast Region of Western Australia. Tourism Management, 22: 637–648.
• Sağlık, A., Alkan, Y., Kelkit, A., Çavuşoğlu, G., Sağlık, E., 2016. A design study for functional space analysis in Landscape Architecture. TMD International Refereed Journal of Design and Architecture, 9: 97-110.
• Tianhang, Liu., Richard, J., Butler, Chunyan Z., 2019. Evaluation of public perceptions of authenticity of urban heritage under the conservation paradigm of Historic Urban Landscape—a case study of the Five Avenues Historic District in Tianjin, China. Journal of Architectural Conservation, 25(3): 228-251.
• Tomczyk, A. M., 2011. A GIS assessment and modelling of environmental sensitivity of recreational trails: the case of Gorce National Park, Poland. Applied Geography, 31: 339–351.
• TÜİK, 2023. Türkiye İstatistik Kurumu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. İl ve ilçelere göre il/ilçe merkezi, belde/köy nüfusu ve yıllık nüfus artış hızı, https://data.tuik.gov.tr/ Bulten/Index?p=Adrese-Dayal%C4%B1-N%C3%BCfus-Kay%C4%B1t-Sistemi-Sonu%C3%A7lar%C4%B1-2020-37210&dil=1 Erişim: 24.06.2023.
• Türkiye Kültür Portalı, 2023. Kilitbahir Kale Müzesi Çanakkale. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/canakkale/gezilecekyer/kilitbahir-kalesi Erişim: 17.06.2023.