Eğirdir Gölü ve yakın çevresi rekreasyonel potansiyelinin değerlendirilmesi ve alan kullanım önerilerinin geliştirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 4, 631 - 645, 29.12.2025

Hazal Ezgi Gündüz

Öz

Bu çalışma, Isparta ilinde bulunan Eğirdir Gölü ve çevresinin rekreasyonel potansiyelini değerlendirmeyi ve bu alanların daha verimli kullanılabilmesi için alan kullanım önerileri geliştirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, Gülez (1990) tarafından geliştirilen “Ormaniçi Rekreasyon Potansiyeli Belirleme” yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemde, peyzaj değeri, iklim değeri, ulaşılabilirlik, rekreatif kolaylık ve olumsuz etkenler gibi çeşitli kriterler değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında, göl ve çevresinin doğal kaynak değerleri (örneğin, su yüzeyinin varlığı, bitki örtüsü yapısı ve peyzaj kalitesi) ile ekosistem özellikleri (örneğin, habitat çeşitliliği ve ekolojik hassasiyet) dikkate alınarak rekreasyonel faaliyet çeşitliliği ve çevresel faktörler analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, Eğirdir Gölü ve çevresinin rekreasyon potansiyeli %76 puanla “Çok Yüksek” olarak tespit edilmiştir. Peyzaj değeri ve iklim değeri diğer kriterlere göre daha yüksek puanlar alırken, ulaşılabilirlik kriterleri daha düşük puanlanmıştır. Ayrıca, su kirliliği ve güvence eksikliği gibi olumsuz etkenler de belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, ulaşım altyapısının geliştirilmesi, su kalitesinin iyileştirilmesi, güvenlik önlemlerinin artırılması, sürdürülebilir su yönetimi uygulamalarının geliştirilmesi, ziyaretçi yönetimi planlarının oluşturulması, yerel halk katılımının sağlanması, dijital teknolojilerin entegrasyonu ve rekreasyonel faaliyetlerin çeşitlendirilmesi gibi öneriler geliştirilmiştir. Bu çalışmanın, Eğirdir Gölü ve çevresinin sürdürülebilir turizm ve rekreasyon planlamasına katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğirdir Gölü , Gülez yöntemi , Rekreasyon potansiyeli , Sürdürülebilir turizm

Etik Beyan

Çalışmada herhangi bir insan veya hayvan deneyi, anket ya da görüşme yapılmadığından etik kurul izni gerekmemektedir.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma herhangi bir kurumdan veya hibe programından destek almamıştır.

Teşekkür

Yazar bu çalışma için özel bir destek almamıştır.

Assessing the recreational potential of Lake Eğirdir and its surroundings land use recommendations based on the Gülez Method

Öz

This study aims to assess the recreational potential of Lake Eğirdir and its surroundings in Isparta province and to develop land use recommendations for more efficient use of these areas. The “Forest Recreation Potential Determination” method, developed by Gülez (1990), was used in the study. Various criteria were evaluated in this method, including landscape value, climate value, accessibility, recreational facilities, and adverse factors. Within the scope of the study, the diversity of recreational activities and environmental factors were analyzed by considering the natural resource values (e.g., water body presence, vegetation structure, scenic quality) and ecosystem characteristics (e.g., habitat diversity and ecological sensitivity) of the lake and its surroundings. As a result of the study, the recreational potential of Lake Eğirdir and its surroundings was determined to be “Very High” with a score of 76%. Landscape value and climate value received higher scores than other criteria, while accessibility received lower scores. Negative factors such as water pollution and lack of security were also identified. The study resulted in recommendations for improving transportation infrastructure, improving water quality, increasing safety measures, developing sustainable water management practices, developing visitor management plans, ensuring local community participation, integrating digital technologies, and diversifying recreational activities. This study is expected to contribute to sustainable tourism and recreation planning for Lake Eğirdir and its surrounding area.

Anahtar Kelimeler

Lake Eğirdir , Gülez Method , Recreation potential , Sustainable tourism

Etik Beyan

Since the study does not involve any human or animal experiments, surveys, or interviews, ethical approval was not required.

Destekleyen Kurum

This research received no external funding.

Teşekkür

The author received no specific funding for this work.

Kaynakça

• Ak, D., 2017. Yavaş kent (Cittaslow) hareketi ve Türkiye örnekleri üzerine bir değerlendirme. Journal of International Social Research, 10(52): 884-903.
• Akpınar, E., Akbulut, G., 2007. Hafik Gölü ve yakın çevresinin turizm olanakları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1): 1-24.
• Aksoy, T., Sarı, S., Çabuk, A., 2019. Sulak alanların yönetimi kapsamında su indeksinin uzaktan algılama ile tespiti, Göller Yöresi. GSI Journals Serie B: Advancements in Business and Economics, 1(2): 35-48.
• Aktaş, M., Boyraz, Z., 2023. Hazar Gölü Tabiat Parkı’nın (Elazığ) güzel yöntemine göre rekreasyon potansiyelinin belirlenmesi. Journal of World of Turks, 15(3): 203-222.
• Alkan, H., 2009. Negative impact of rural settlements on natural resources in the protected areas: Kovada Lake National Park, Turkey. Journal of Environmental Biology, 30(3): 363-372.
• Alnaim, A., Dano, U.L., Alqahtany, A.M., 2025. Framework for enhancing social interaction through improved access to recreational parks in Residential Neighborhoods in the Saudi Context: Case study of the Dammam Metropolitan Area. Sustainability, 17(13): 5877.
• Anadolu agency, 2025. Eğirdir Gölü'nün su ekosistemi mercek altında. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/egirdir-golunun-su-ekosistemi-mercek-altinda/3549108, Accessed: 21.05.2025.
• Ay, E., Güzel, M.O., 2021. Rekreasyonel bir faaliyet olarak bisiklet turizmi: Hatay bisiklet yolu ve çevresi üzerine bir değerlendirme. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 4(10): 972 988.
• Bielska, A., Borkowski, A.S., Czarnecka, A., Delnicki, M., Kwiatkowska-Malina, J., Piotrkowska, M., 2022. Evaluating the potential of suburban and rural areas for tourism and recreation, including individual short-term tourism under pandemic conditions. Scientific Reports, 12(1): 20369.
• Çağlayan, M.N., 2025. Kovada Gölü Milli Parkı’nın rekreasyon potansiyelinin belirlenmesi. Turkish Journal of Forestry, 26(1):77-86.
• Ceylan, M.A., 2006. Yayla Gölü (Buldan) ve rekreasyon potansiyeli. Doğu Coğrafya Dergisi, 11(16): 323-354.
• Ceylan, S., Bulut, İ., 2019. Salda Gölü özel çevre koruma bölgesinde turizm baskısı, koruma ve sürdürülebilirlik. Türk Coğrafya Dergisi, (73): 79-89.
• Ceylan, S., Bulut, İ., 2024. Beyşehir Gölü ve çevresinde yapılan turizm ve rekreasyonel aktiviteler. Journal of Academic Tourism Studies, 5(2): 1-22.
• Chhetri, P., Arrowsmith, C., 2008. GIS-based modelling of recreational potential of nature-based tourist destinations. Tourism Geographies, 10(2): 233-257.
• Cittaslow International, 2025. Official Member Cities and Profiles.https://www.cittaslow.org/, Accessed: 22.05.2025.
• Clancy, M., 2018. Slow Tourism, Food and Cities (Vol. 2). Routledge, Newyork. Çoşkun, S., 2020. Göller Yöresi’nde sıcaklık, yağış ve akım değerlerinde meydana gelen eğilimler (Akdeniz Bölgesi-Türkiye). International Social Sciences Studies Journal, 6(66): 3142-3155.
• Daubariene, J., 2010. The influence of lakes on the tourism development in Utena county. Latgale National Economy Research, 1(2): 77-86.
• Dinç, A., Öztürk, R., 2013. Beyşehir Gölü Mili Parkı’nın ekoloji ve turizm bakımından araştırılması. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6(1): 118-123.
• Doğaner, S., 2001. Türkiye Turizm Coğrafyası. Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Dokulil, M.T., 2014. Environmental impacts of tourism on lakes. In: Eutrophicaton: Causes, Consequences and Control (Eds: Ansari, A.A., Gill, S.S.), Science Business Media, New York, pp. 81-88.
• Dudek, T., 2017. Recreational potential as an indicator of accessibility control in protected mountain forest areas. Journal of Mountain Science, 14(7): 1419-1427.
• Durgun, A., 2024. Eğirdir gölü havzası ve olası kuruma tehlikesi. Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2): 91-99.
• Eğirdir District Governorship, 2023. Eğirdir’in Coğrafi Özellikleri ve Demografik Yapısı. https://egirdir.meb.gov.tr/www/egirdirin-cografi-ozellikleri-ve-demografik-yapisi/icerik/752, Accessed: 20.05.2025
• Fulya Pension, 2025. Eğirdir Gölü Su Sporları. https://www.fulyapension.com/aktiviteler/optimist-sailing-boats-on-the-Egirdir-lake, Accessed: 14.11.2025.
• Google Maps, 2024. Eğirdir Gölü Ulaşım Süresi Ölçümleri. https://www.google.com/maps, Accessed: 21.05.2025.
• Gülez, S., 1980. Doğu Karadeniz kıyı şeridinde rekreasyon potansiyelinin saptanması ve değerlendirilmesi. KFÜ Orman Fakültesi Dergisi, 3(1): 105-132.
• Gülez, S., 1990. Ormaniçi rekreasyon potansiyelinin saptanması için geliştirilen bir değerlendirme yöntemi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 40(2): 132-145.
• Güneyli, A., Karamürsel, D., Öztürk, F., 2023. Isparta ili soğuk hava depo varlığı ve özellikleri. Meyve Bilimi, 10(Özel Sayı): 71-79.
• Hoşgör, E., Örücü, Ö.K., 2023. Isparta Eğirdir Gölü Havzası arazi kullanımı/arazi örtüsü ve değişimin sentinel 2 uydu görüntüleri ile belirlenmesi. Ecological Perspective, 3(1): 38-50.
• Isparta Governorship, 2020. Isparta Tanıtım Rehberi. Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, https://isparta.ktb.gov.tr/Eklenti/69154,isparta-tarihipdf.pdf?0, Accessed: 20.05.2025.
• Isparta Governorship, 2022. Eğirdir Gölü Koruma ve Yönetim Projesi Raporu. Isparta Valiliği Yayını, https://isparta.csb.gov.tr/bakanligimizca-egirdir-golu-dogal-sit-alani-icerisinde-kalan-koylere-ait-gecis-donemi-koruma-esaslari-ve-kullanma-sartlari-haber-286235, Accessed: 20.05.2025.
• Isparta Municipality, 2023. Toplu Taşıma Hizmetleri Raporu. https://www.isparta.bel.tr, Accessed: 21.05.2025.
• Isparta Provincial Directorate of Culture and Tourism, 2024. Göller. https://isparta.ktb.gov.tr/TR-70986/goller.html, Accessed: 20.05.2025.
• Isparta Provincial Directorate of Environment, Urbanization and Climate Change, 2023. Isparta İli 2022 Yılı Çevre Durum Raporu. https://webdosya.csb.gov.tr/db/isparta/menu/isparta-ilcdr-2022_20240731042008.pdf, Accessed: 20.05.2025.
• Isparta Provincial Directorate of Environment, Urbanization and Climate Change, 2024. Bakanlığımızca, Eğirdir Gölü Doğal Sit Alanı İçerisinde Kalan Köylere Ait Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları. https://isparta.csb.gov.tr/ bakanligimizca-egirdir-golu-dogal-sit-alani-icerisinde-kalan-koylere-ait-gecis-donemi-koruma-esaslari-ve-kullanma-sartlari-haber-286235, Accessed: 13.11.2025.
• Kale, M.M., Erişmiş, M., 2024. Eğirdir Gölü alansal değişiminin uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla analizi. International Journal of Geography and Geography Education, 52: 122-140.
• Kantarcı, M., 2008. Isınma – kuraklaşma sürecinin Göller Bölgesi’ndeki durumu ve etkileri üzerine ekolojik bir değerlendirme. Turkish Journal of Forestry, 9(2): 1-34.
• Kesici, E., 2012. Eğirdir Gölü’nün koruma kullanımındaki insan etkinliklerinin sonuçları. Tüketim Toplumu ve Çevre Sempozyumu, 16-17 Kasım, Karabük, s. 367-378.
• Kesici, E., Kesici, C., 2006. Eğirdir Gölü (Isparta)’nün doğal yapısına yapılan müdahalelerin gölün ekolojik yapısına etkileri. Su Ürünleri Dergisi, 23: 99-103.
• Kesici, E., Serin, N., Şahin, C., 2005. Eğirdir Gölü kıyı kullanımı ve sorunları. Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu, 8-10 Eylül, Isparta: 171-173.
• Keskin, M. E., Aksoy, Y. R., Aksoy, A., Yılmazkoç, S., 2017. Göl seviye tahmini: Eğirdir Gölü. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5(3): 601-608.
• Korkmaz, M., Başkalkan, S., 2011. Eğirdir Gölü ve çevresinde turizm gelişiminin sürdürülebilirliği üzerine değerlendirmeler. Turkish Journal of Forestry, 12(1): 62-69.
• Lebedieva, V., Kamushkov, O., Gonta, O., Rogovyi, A., Zelenska, O., Vovk, V., 2025. Problems and prospects of development of recreation and tourism potential of regions in the conditions of modern challenges. Management Theory and Studies for Rural Business and Infrastructure Development, 47(1): 114-123.
• Lehto, C., Sirén, A., Hedblom, M., Fredman, P., 2025. A conceptual framework of indicators for the suitability of forests for outdoor recreation. Ambio, 54(2): 184-197.
• Lisauskienė, D., Leščinskij, R., 2025. The value of creative activities in the recreational field: The grounded theory perspective. Creativity Studies, 18(1): 113-125.
• Machado de Oliveira, V., Fernando Badaró, L., Braga da Silva Souza, N., Volski Mattes, V., Augusto Marques dos Reis, R., de Souza, J., 2025. Impacts of reflexive modernization in the context of sports, tourism, and leisure activities in nature: A theoretical review. Journal of Leisure Research, 56(2): 213-230.
• Maćkiewicz, B., Konecka-Szydłowska, B., 2017. Green tourism: Attractions and initiatives of polish Cittaslow cities. In: Tourism in the City: Towards an Integrative Agenda on Urban Tourism (Eds: Bellini, N., Pasquinelli, C.), Springer, Cham, pp. 297-309.
• Mahri, D., Maya, M., Kulliyega, I., 2020. Recreational education activities and introduction to surrounding nature. Journal Educational Verkenning, 1(2): 20-25.
• Miele, M., 2013. Cittáslow: Producing slowness against the fast life. In: Citizens and borderwork in contemporary Europe (Ed: Rumford, C.), Routledge, London, pp. 135-156.
• Ministry of Environment, Urbanization and Climate Change, 2023. Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve Doğal Sit Alanları. https://csb.gov.tr, Accessed: 21.05.2025.
• Nature Association, 2018. Barla Dağı ve Eğirdir Gölü Ekosistemi Raporu. https://dogadernegi.org/wp-content/uploads/2018/11/ akd027-barla-dagi-onemli-doga-alanlari-kitabi.pdf, Accessed: 20.05.2025.
• Özçelik M., 2017. Kıyı alanlarının kullanılmasında kıyı kenar çizgisinin önemi: Eğirdir yerleşim alanı örneği. Journal of Engineering Sciences and Design, 5(3): 595-600.
• Öztürk, S., 2005. Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkının rekreasyonel kaynak değerlerinin irdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 6(2): 138-148.
• Peña, L., Casado-Arzuaga, I., Onaindia, M., 2015. Mapping recreation supply and demand using an ecological and a social evaluation approach. Ecosystem Services, 13: 108-118.
• Polat, S., Aktaş Polat, S., 2016. Rekreasyonel tabiat parklarının korunan alanlar kapsamında incelenmesi: Mersin ili örneği. Social Scienses, 11(2): 85-115.
• Republic of Türkiye Ministry of Culture and Tourism, 2023. Eğirdir Tanıtım Sayfası, https://kulturturizm.gov.tr, Accessed: 20.05.2025.
• Ryhänen, H., 2001. The touristic profile and potential of European lake destinations. Proceedings of ATLAS 10th Anniversary International Conference, 4-6 October, Dublin, pp. 1-15.
• Senetra, A., Szarek-Iwaniuk, P., 2020. Socio-economic development of small towns in the Polish Cittaslow Network—A case study. Cities, 103: 102758.
• Termansen, M., McClean, C. J., Jensen, F. S., 2013. Modelling and mapping spatial heterogeneity in forest recreation services. Ecological Eeconomics, 92: 48-57.
• The State Hydraulic Works (DSİ), 2021. Eğirdir Gölü Genel Bilgiler Raporu. Devlet Su İşleri, DSİ 18. Bölge Müdürlüğü Yayınları, https://www.dsi.gov.tr/Sayfa/Detay/754, Accessed: 20.05.2025
• The State Hydraulic Works (DSİ), 2023. Eğirdir Gölü Su Kalitesi İzleme Raporu. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, DSİ Yayını, https://dsi.gov.tr, Accessed: 21.05.2025.
• The Turkish Statistical Institute (TÜİK), 2024a. İlçe Nüfusları. https://data.tuik.gov.tr, Accessed: 21.05.2025.
• The Turkish Statistical Institute (TÜİK), 2024b. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. https://data.tuik. gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2024-53783, Accessed: 13.11.2025.
• The Weather Channel, 2025.Hava Kalitesi. https://weather.com/tr-TR/forecast/airquality/l/cc03f2c6f532fd256b71e7ca19ea68f072d91f6fb4f22306601bb4c3c9c9cfc3, Accessed: 21.05.2025.
• Turkish State Meteorological Service, 2024. Isparta iline ait resmi iklim istatistikleri. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Ankara, https://mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=&m=ISPARTA, Accessed: 20.05.2025.
• Turkish State Meteorological Service, 2025. Isparta-Eğirdir İçin Detaylı Hava Durumu. https://www.mgm.gov.tr/tahmin/il-ve-ilceler.aspx?il=Isparta&ilce=E%C4%9Firdir, Accessed: 13.11.2025.
• Türkiye Culture Portal, 2025. Yamaç Paraşütü – Isparta. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/isparta/turizmaktiviteleri/yamac-parasutu486031, Accessed: 14.11.2025.
• Ülker, S., 2008. Gelincik Dağı Tabiat Parkı. Isparta İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Gülçevrem Dergisi, 2(4): 17-19.
• Vural, E., 2025. Peyzaj ve rekreasyonel potansiyelin belirlenmesinde gülez yöntemi: Gölbaşı Gölleri Tabiat Parkı (Adıyaman) örneği. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 13(2): 487-496.
• Yiğit, A., 1994. Hazar Gölü’nün turizm potansiyeli ve bugünkü kullanım durumu. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1-2): 289-312.
• Yılmaz, S., 2004. Serçeme Vadisinin rekreasyonel kullanım potansiyelinin belirlenmesi. Ekoloji, 13(51): 1-6.
• Zhensikbayeva, N., Ramazanova, N., Yeginbayeva, A., Amangeldy, N., 2025. Assessment of the natural and recreational potential of the specially protected natural areas of Southern Altai. BULLETIN of the LN Gumilyov Eurasian National University. Chemistry. Geography. Ecology Series, 151(2): 169-182.