Orman mühendisliği programında mühendislik tasarımı öğretimi: İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi’nde mevcut durum ve gelişme olanakları üzerine bir değerlendirme

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 4, 333 - 345, 28.12.2017

Kenan Ok

https://doi.org/10.18182/tjf.346173

Cited By: 1

Öz

Mühendislik tasarımı özel kısıtlar altında, kullanıcı
ihtiyaçlarına ve amaçlarına uyan biçim ve işlevde; araçlar, sistemler ve
süreçler oluşturmak üzere tasarımcıların yaratma, değerlendirme ve
kavramlaştırma işleriyle ilgili sistematik ve akla dayalı bir süreçtir.
Mühendislik tasarımlarının temel bilimlerle, teknik ve sosyo-ekonomik bilimleri
bütünleştirebilen bir yapıda olması gereklidir. Orman mühendisliği, çoklukla
araç üreten bir meslek alanı olmasa da, süreçler planlamakta, sadece doğal
ekosistemleri yönetmemekte, doğaya uygun yapay sistemler de kurmaktadır. İÜ
Orman Fakültesi’nde Orman Mühendisliği programının MÜDEK (Mühendislik
Akreditasyon Kurulu) tarafından akredite edilmesine karar verilmesiyle
birlikte, bu alandaki Mühendislik Tasarımı öğretim açığı anlaşılmıştır. MÜDEK
akreditasyon ölçütlerine göre; program mezunlarının alanıyla ilgili en az bir
ürün veya süreci; temel bilimler, teknik bilimler ve sosyal bilimler
derslerinde aldığı bilgileri, sentezleyerek tasarlayabildiği kanıtlanmalıdır.
İÜ Orman Fakültesi müfredatına 2011 - 2012 eğitim öğretim yılında Mühendislik
Tasarımı I ve Mühendislik Tasarımı II dersleri eklenmiştir. Orman Mühendisliği
Bölüm Başkanlığı tarafından “Mühendislik Tasarımı I - II Derslerinin
Uygulanmasına İlişkin Esaslar” belgesi hazırlanmıştır. İlk eğitim öğretim
uygulamasının başlamasıyla birlikte, sıkıntılar ortaya çıkmış ve bu belge
değiştirilerek yeni esaslar oluşturulmuştur. Bu çalışmanın amacı, ilk üç yıllık
uygulama deneyimi ile ders uygulama esaslarını temel alarak, orman mühendisliği
öğretiminde mühendislik tasarımı konusunu tartışmaktır. Çalışmada, uygulama
esasları yanında, öğrencilere yaptırılan 92 tasarım çalışması incelenmiştir.
İnceleme sırasında, literatürde yer alan mühendislik tasarımı ilkelerine
uygunluk araştırılmıştır. Sonuç olarak, Türkiye’nin orman mühendisliği
alanındaki ilk mühendislik tasarımı öğretiminin bir tasarımdan çok, belirli bir
konuda inceleme yaptırmaya odaklandığı, öğretimi yönlendiren esasların tasarım
yaptırabilecek bir altyapıyı kurmaktan uzak olduğu, derste üretilen öğrenci
raporlarının tasarım yeteneğinin kazandırıldığını kanıtlayabilen yapıda
olmadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mühendislik tasarımı, Orman mühendisliği, Eğitim, Akreditasyon

Teaching of engineering design in forest engineering program: An evaluation of situation and improvement possibilities in Faculty of Forestry, Istanbul University

Öz

Engineering design is a systematic, intelligent process in
which designers generate, evaluate, and specify concepts for devices, systems,
or processes whose form and function achieve clients’ objectives or users’
needs while satisfying a specified set of constraints. The designer must
combine different disciplines dealing with engineering area in a designing
process. In general, forest engineers may not produce devices but plan some
processes and generate artificial systems in Turkey. According to criterion set
for accreditation, engineering program must prove that alumni can design at
least a product or process by using basic sciences, techniques and social or
economic principles learned from different courses in the program. At the
education period of 2011 – 2012, two new courses, Engineering Design I and II,
have been agreed upon in Forest Engineering Division. Principles of Teaching
Rules for Engineering Design I and II have been prepared. After first education
period, important problems were observed in the design of the courses and
teaching approach. The document on teaching principles was mainly revised. The
aim of this study is to discuss the teaching approach of engineering design.
Official documents, 92 evaluation reports and products generated by students in
the courses were investigated. As a result, it is seen that engineering design
have focused on investigation of any subject in forestry. Principles in
official documents have important weakness for teaching process on design and
could not integrate different disciplines of forestry sciences under a design
process. Reports generated by students in the course could not prove to reach
design competence in forestry.

Anahtar Kelimeler

Engineering design, Forest engineering, Education, Accreditation

Kaynakça

• Anonim, 2014a. Orman Mühendisliği Bölümü, Mühendislik Tasarımı I – II Derslerinin Uygulanma Yönergesi, Yayınlanmamış kurumsal belge, 14 sayfa.
• Anonim, 2014b. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Mühendislik Tasarımı I-II Derslerinin Uygulanmasına İlişkin Bilgiler, Yayınlanmamış kurumsal belge, 4 s.
• Anonim, 2015. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Mühendislik Tasarımı Dersi Uygulama Esasları, Yayınlanmamış kurumsal belge, 11 sayfa.
• Anonim, 2017. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Eğitim Öğretim İzleme ve Geliştirme Komisyonu 2016 - 2017 Eğitim Öğretim Yılı Güz Yarıyılı Raporu (Yayınlanmamış idari rapor, 37 sayfa).
• Armstrong, J., 2008. Design Matters, The Organisation and Principles of Engineering Design. DOI 10.1007/978-1-84628-722-0, Springer-Verlag London Limited, ISBN: 978-1-84628-722-0
• Buede, D.M., 2009. The Engineering Design of Systems, Models and Methods. Second Edition, A John Wiley & Sons, Inc., Publication, USA, ISBN 978-0-470-16402-0.
• Butcher, K., 1999. Environmetal Design CIBSE Guide A. The Chartered Institution of Building Services Engineers London, ISBN: 0 900953 96 9.
• Dym, C.L., 1994. Engineering Design, A Synthesis of Views. Cambridge University Press, ISBN:0-521-44224-9.
• Dym, C.L., Agogino, A.M., Eris, O., Frey, D.D., Leifer, L.J., 2005. Engineering design thinking, teaching, and learning. Journal of Engineering Education, 94(1): 104–120.
• Dym, C.L.,Little, P., Orwin, E.J., Spjut, R.E., 2009. Engineering Design, A Project – Based Introduction, Third Ed., ISBN: 978-0-470-22596-7. John Wiley & sons Inc. USA.
• Lammi M., Becker K., 2013. Engineering design thinking. Journal of Technology Education. Journal of Technology Education, 24(2): 55-77.
• Ok, K., 2007. Yarı kurak bölge ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmalarının projelendirme yaklaşımları açısından incelenmesi. Türkiye’de Yarı Kurak Bölgelerde Yapılan Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Uygulamalarının Değerlendirilmesi Çalıştayı, 7-10 Kasım 2006, I., 11-24.
• Özgen, K., Bayazıt, N., 2015. Mühendislik ve mimarlık eğitiminde tasarım öğretimi: Sorunlar. Cumhuriyet Bilim Teknoloji, Sayı 1450, s.14.
• Pahl, G., Beitz, W., Feldhusen, J., Grote, K.H., 2007. Mühendislik Tasarımı, Sistematik Yaklaşım (Çeviren: H. R. Börklü). Hatipoğlu Yayınları, ISBN: 978-975-8322-34-3. Sydenham P.H., 2004. Systems Approach to Engineering Design. ISBN: 1-58053-479-1, Artech House Inc., 357 pages.
• URL 1., 2017. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Mühendislik Tasarımı / Bitirme Çalışması Yazım Kılavuzu, http://ee.uludag.edu.tr/wp-content/uploads/2015/04/ EEtasbityazimYoner.pdf (Erişim 12.10.2017)