The use of analytic hierarchy process method in choosing the best tree type for industrial plantations: The case of Kastamonu Province

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 1, 63 - 75, 31.03.2018

Gökhan Şen , Ersin Güngör

https://doi.org/10.18182/tjf.403922

Cited By: 4

Öz

Industrial plantation Investments are very important for the closure of existing industrial wood product supply and for the conservation of natural forests and sustainable forest ecosystem management. Within this scope, the tree species selection was made to provide the most benefit from industrial plantation investments in the study. In the analysis, Analytic Hierarchy Process (AHP) method, which is one of the multi criteria decision making processes, is used. Economic, climatic, edaphic and physiological criteria and sub-criteria were evaluated in line with the opinions of public institutions, local residents and private sector representatives. In the evaluation made among the Maritime pine, cultivated populus “i214”, Turkish pine, eucalyptus, ash, duglas fir, alder and radiata pine. ash was determined as the first priority specie for industrial plantations. It is followed by radiata pine and maritime pine.

Anahtar Kelimeler

Industrial plantation, Afforestation investment, Multi criteria decision making, AHP, Kastamonu, Turkey

Endüstriyel ağaçlandırmalar için en uygun tür seçiminde analitik hiyerarşi süreci yönteminin kullanılması: Kastamonu İli örneği

Öz

Mevcut endüstriyel odun ürünü arz açığının kapatılması, doğal ormanların korunması ve sürdürülebilir orman ekosistem yönetimi için endüstriyel ağaçlandırma yatırımları oldukça önemlidir. Bu kapsamda, çalışma endüstriyel ağaçlandırma yatırımlarından en fazla faydayı sağlamaya yönelik ağaç türü seçimi için gerçekleştirilmiştir. Analizlerde çok kriterli karar verme süreçlerinden birisi olan Analitik Hiyerarşi Süreci yöntemi kullanılmıştır. Ekonomik, klimatik, edafik, fizyolojik kriterler ve alt kriterler, kamu kurumları, yerel halk ve özel sektör temsilcilerinin görüşleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Sahil çamı, melez kavak, kızılçam, okaliptus, dişbudak, duglas göknarı, kızılağaç ve radiata çamı arasında yapılan değerlendirmede, dişbudak, endüstriyel ağaçlandırmalar için ilk öncelikli tür olarak belirlenmiştir. Bu türü sırası ile radiata ve sahil çamı izlemektedir.

Anahtar Kelimeler

Çok kriterli karar verme, AHS, Kastamonu, Endüstriyel ağaçlandırmalar, Ağaçlandırma yatırımları, Turkey

Kaynakça

• Aguirre-Salado, C.A., Valdéz-Lazalde, J.R., Sánchez-Díaz, G., Miranda-Aragón, L., Aguirre-Salado, A.I., 2015. Modelling site selection for tree plantation establishment under different decision scenarios. Journal of Tropical Forest Science, 27(3): 298-313.
• Akalp, T., 1982. Orman hasılatı ve biyometri kürsüsünce hızlı gelişen türler üzerine yürütülmüş araştırmalar. Türkiye’de Hızlı Gelişen Türlerle Endüstriyel Ağaçlandırmalar Sempozyumu, 21-27 Eylül 1982, Ankara, s. 231-237.
• Anderson, R.E., Babin, B.J., Black, W.C., Hair, J.F.Jr., 2010. Multivariate Data Analysis: A Global Perspective. Pearson Education. New York.
• Anonim, 2001. Ormancılık özel ihtisas komisyonu raporu. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, DPT Yayınları, 2531/547.
• Armutlu, İ.H., 2008. İşletmelerde Uygulamalı İstatistik, Alfa, İstanbul.
• Ayan, S., Sivacioglu, A., 2006. Review of the fast growing forest tree species in Turkey. Boletin del CIDEU, 2, 57-71.
• Birler, A.S., 1998. Endüstriyel Plantasyonlar (Orman Ağaçları Tarımı). Çevre ve İnsan. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Anadolu Üniversitesi, 1017: 175-188.
• Birler, A.S., 2009. Endüstriyel Orman Ağaçlandırmaları. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın, 4: 256.
• Boydak, M., Çalışkan, S., 2014. Ağaçlandırma, Ormancılığı Geliştirme ve Orman Yangınları ile Mücadele Hizmetlerini Destekleme Vakfı, ISBN: 978-975-93943-8-7, İstanbul.
• Brockhause, M., Botoni, E., 2009. Ecosystem services-local benefits, global impacts. Rural 21 The International Journal for Rural Development, 43(1/2009): 8-32.
• ÇEM, 2017. Orman tesis çalışmaları. Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Ankara. http://www.cem.gov.tr/EROZYON/FİLES/İSTATİSTİKLER2016/ORMAN%20TES%C4%B0S%20%C3%87ALI%C5%9EMALARI/TES%C4%B0S-GRAF%C4%B0K.PDF, Erişim: 12.01.2018
• Con, E., Fındık, S., Gem, E., Yener, Y., Korkmaz, M., Ateşoğlu, A, vd., 2013. Potansiyel ağaçlandırma sahaları veritabanı ile havza izleme sisteminin geliştirilmesi projesi” mevcut durum analizi ve ihtiyaçların tespiti teknik danışmanlık hizmeti. CEM-PRJ-Model İhtiyac Analizi Raporu, Proje Kodu: Y401-G500000, TÜBİTAK-BİLGEM, Kocaeli. http://www.gonder.org.tr/wp-content/uploads/2014/06/ CEM-PRJ-ModelIhtiyacAnalizi Raporu.pdf, Erişim: 07.01.2018
• Diaz-Balteiro, L., Romero, C., 1998. Modeling timber harvest scheduling problems with multiple criteria: an application to Spain. Forest Science, 44(1): 47-57.
• Dhar, A., Ruprecht, H., Vacik, H., 2008. Population viability risk management (PVRM) for in situ management of endangered tree species—a case study on a Taxus baccata L population. Forest Ecology and Management, 255: 2835–2845. Eyüpoğlu, A.K., Atasoy, H., 1986. Doğu Karadeniz Bölgesinde Hızlı Büyüyen Bazı Ağaç Türleri Eliminasyon Denemesi Sonuçları. Ağaçlandırma Araştırmaları, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayını, Teknik Bülten, 162-163: 31-61.
• FAOSTAT, 2017. Forest Land. http://www.fao.org/faostat/en/#data/GF, Accessed: 11.01.2018
• Gaddas, R.R., 1976. Industrial forestry plantations Turkey, selection and evaluation of sites for mechanized industrial plantations in Turkey. FO: DP/TUR/71/121 Working Documant No.25, UNDP, FAO of the United Nations. Rome, Italy.
• Geray, A.U., Şafak, İ., Yılmaz, E., Kiracıoğlu, Ö., Başar, H., 2007. İzmir İlinde Orman Kaynaklarına İlişkin İşlev Önceliklerinin Belirlenmesi. Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Yayın No: 46, Teknik Bülten No:35: 137.
• Güner, H., 2005. Bulanık AHP ve bir işletme için tedarikçi seçimi problemine uygulanması. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Güngör, E., 2011. Orman kaynaklarının bütünleşik işlevsel yönetim planlaması. Doktora Tezi, Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Güngör, E., Ayhan, A. B., 2016. Bartın yöresi orman kaynaklarının bal üretim potansiyeli ve ekonomik değeri. Turkish Journal of Forestry , 17(1): 108-116.
• Güngör, E., Şen, G., 2017. Determination of honey production forest field selection with analytic hierarchy process (AHP). IV. International Multidiciplinary Congress of Euroasia (IMCOFE), 23-25 August, Rome, Italy. Available at: http://www.imcofe.org/2017/roma/Download/imcofe_V7.pdf
• Gürses, M.K., 1990. Dünya'da ve Türkiye'de okaliptus, kavak ve hızlı Gelişen yabancı tür olanaklarının araştırılması. Araştırma Enstitüsü Dergisi 1990/1: 1-19.
• Kalıpsız, A., 1994. Statistical Methods. IU Forestry Faculty Publication, 294:1994: 211, Istanbul.
• Kangas, J., 1994. An approach to public participation in strategic forest management planning. Forest Ecology and Management, 70(1): 75-88.
• Kangas, J., Kuusipalo, J., 1993. Integrating biodiversity into forest management planning and decision-making. Forest Ecology and Management, 61(1): 1-15.
• Kangas, J., Pesonen, M., Kurttila, M., Kajanus, M., 2001. A'WOT: Integrating the AHP with SWOT Analysıs, ISAHP 2001, Berne, Switzerland.
• KUZKA, 2013. 2014-2023 TR82 Düzey 2 Bölgesi Kastamonu-Çankırı-Sinop illeri Bölge Planı. Bölge Planı Kuzey Anadolu kalkınma Ajansı. https://www.kuzka.gov.tr/paylasim/20160401_tr82_bolge_plani_(WEB).pdf, Erişim: 06.01.2018
• Liu, X., Wang, Z., 2006. Evaluation and selection of broadleaved tree species for fast-growing industrial plantation in Southwest Zhejiang. Forest Research, Beijing, 19(4): 497-503.
• Mendoza, G.A., Sprouse, W., 1989. Forest planning and decision making under fuzzy environments: an overview and ıllustration. Forest Science, 35(2): 481-502. Mendoza, G., Prabhu, R., 2000a. Multiple criteria decision making approaches to assessing forest sustainability using criteria and indicators: a case study. Forest Ecology and Management, 131: 107–126.
• Mendoza, G., Prabhu, R., 2000b. Development of a methodology for selecting criteria and indicators of sustainable forest management: a case study on participatory assessment. Environmental Management, 26(6): 659–673.
• Mendoza, G.A., Dalton, W.J., 2005. Multi-stakeholder assessment of forest sustainability: multi-criteria analysis and the case of the Ontario forest assessment system. The Forestry Chronicle, 81(2): 222-228.
• OGM, 2017a. Orman Genel Müdürlüğü 2017 Performans Programı, Orman Genel Müdürlüğü, : https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/PerformansProgrami/OGM%202017%20YILI%20PERFORMANS%20PROGRAMI.pdf, Erişim: 09.01.2018
• OGM, 2017b. Orman Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporu (2017), Orman genel Müdürlüğü https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/FaaliyetRaporu/Orman%20Genel%20M%C3%BCd%C3%BCrl%C3%BC%C4%9F%C3%BC%202017%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Faaliyet%20Raporu.pdf, Erişim: 12.01.2018
• OGM, 2017c. İllere göre orman varlığı, Orman Genel Müdürlüğü https://www.ogm.gov.tr/Sayfalar/Ormanlarimiz/Illere-Gore-Orman-Varligi.aspx Erişim: 05.02.2018
• Özel, H.B., Karayılmazlar, S., Demirci, A., 2014. Bartın havzasında analitik hiyerarşi prosesi (AHP) yöntemiyle Akdeniz çam türleri (Pinus brutia Ten. ve Pinus pinea L.) kullanılarak yapılacak ağaçlandırma çalışmaları için yer seçimi. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu “Akdeniz ormanlarının geleceği: Sürdürülebilir toplum ve çevre, 22-24 Ekim 2014, Isparta, s. 104-110.
• Pereira, J.M., Duckstein, L., 1993. A multiple criteria decision-making approach to GIS-based land suitability evaluation. International Journal of Geographical Information Science, 7(5): 407-424.
• Reubens, B., Moeremans, C., Poesen, J., Nyssen, J., Tewoldeberhan, S., Franzel, S., Deckers, J., Orwa, C., Muys, B., 2011. Tree species selection for land rehabilitation in Ethiopia: from fragmented knowledge to an integrated multi-criteria decision approach. Agroforestry Systems, 82(3): 303-330.
• Saatçioğlu, F., 1962. Belgrad ormanında Euramerik Karakavak (Populus euroamericana Dode Guinier) melezlerinde yapılan plantasyon denemeleri ve 10 yıllık sonuçları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Cilt 12 (A): 2.
• Saaty, T.L., 1977. A scaling method for priorities in a hierarchichal structure. Journal of Mathematical Psychology, 15: 234–281. Saaty, T.L., 1980. The Analytic Hierarchy Process. McGraw–Hill, New York.
• Saaty, T.L., 1995. Decision Making for Leaders: the Analytic Hierarchy Process for Decisions in a Complex World. RWS Publications, Pittsburgh.
• Saaty, T.L., 2008. Decision making with the analytic hierarchy process. International of Journal Services Sciences, 1: 83–98.
• Sipahioğlu, Ö., 2008. Farklı risk gruplarındaki ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. Yüksek lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Store, R., Kangas, J., 2001. Integrating spatial multi-criteria evaluation and expert knowledge for GIS-based habitat suitability modelling. Landscape and urban planning, 55(2): 79-93.
• Şen, G., Toksoy, D., 2006. Türkiye’de nüfus-orman ilişkisi. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, 26-28 Mayıs 2006, Ilgaz, Çankırı, s.108-117.
• Şimşek, Y., Tulukçu, M., Toplu, F., Akkan A. ve Avcıoğlu, E., 1985. Türkiye’ye İthal Edilen Hızlı Büyüyen Yabancı Türlerin Büyümeleri Üzerine Araştırmalar. Ormancılık Araştırma enstitüsü Yayını, Teknik Bülten Serisi, 132: 128.
• TKA, 2008. İller için gelecek stratejileri. Kastamonu gelecek stratejisi sonuç raporu, TEB KOBİ Akademi. https://www.teb.com.tr/document/kastamonu.pdf, Erişim: 07.02.2018.
• Tolunay, A., 1988. Çal yöresinde özel orman işletmeciliği ve özel ağaçlandırmalar. orman ve Av Dergisi, Yıl: 63, Cilt: 63, Sayı: 1-2-3-4, Ankara, Türkiye.
• Tolunay, A., 1999. Ağaçlandırma çalışmalarının dünü, bugünü ve geleciğine ilişkin görüşler. AGM Bülteni, Ağustos, Sayı: 69, Ankara, Türkiye.
• Tolunay, A., Akyol, A., 2006. Çal yöresinde özel orman işletmeciliği ve özel ağaçlandırmalar: mevcut durum, darboğazlar ve çözüm önerileri. Çal Sempozyumu, 1-3 Eylül 2006, Denizli.
• Toscano, M., Toscano, N., Ramsey, P.P., Smidt, R.K., 2001. Instructor's Solutions Manual [for] Applied Statistics for Engineers and Scientists: Using Microsoft Excel and Minitab [by] David M. Levine, Patricia P. Ramsey, Robert K. Smidt. Prentice Hall.
• Tulukçu, M., Tunçtaner, K., Toplu, F., 1991. Marmara ve Batı Karadeniz Bölgesinde Pinus taeda L. ve Pinus elliottii Engelm. orijinlerinin üzerine araştırmalar. Orman Bakanlığı Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Teknik Bülten: 152: 30.
• Tunçtaner, K., 1998. Yabancı tür ithal çalışmaları ve endüstriyel plantosyanlar için tür seçimi. Workshop Hızlı Gelişen Türlerle Yapılan Ağaçlandırma Çalışmalarının Değerlendirilmesi ve Yapılacak Çalışmalar, 8-9 Aralık 1998, Orman Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Turan, H., 1982. Türkiye’de hızlı gelişen türlerle ağaçlandırmaların tarihçesi. Türkiye’de Hızlı Gelişen Türlerle Endüstriyel Ağaçlandırmalar Sempozyumu, 21-26 Eylül 1982, Ankara, s.27-36.
• URL1. Endüstriyel ağaçlandırmalarda kullanılan türler. KTÜ Silvikültür ders sunumları http://www.ktu.edu.tr/dosyalar/silvikultur_0ca92.pdf, Erişim: 01.01.2018
• Ürgenç, S., 1972. Hızlı gelişen bazı egzotik (yabancı) iğne yapraklı ağaç türlerinin Türkiye’ye ithali ve yetiştirilmesi imkanları üzerine araştırmalar. İ.Ü. Orman Fak. 1750/188: 197.
• Ürgenç, S., Boydak, M., 1985. Türkiye'de orman içi ve orman dışı ağaçlandırma çalışmalarının bugünkü durumu ve hedefleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, 35(2): 8-18.
• Wilkinson, C.F., Anderson, H.M., 1985. Land and resource planning in the national forests. Oregon Law Review. 64(1/2): 1-363.
• Yılmaz, E., 1999. Analitik Hiyerarşi Süreci kullanılarak çok kriterli karar verme problemlerinin çözümü. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 16(5): 95-122.
• Yılmaz, E., 2004. Orman kaynaklarının işlevsel bölümlemesine ilişkin çözümlemeler. Doktora Tezi, İÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, E., 2007. A’WOT tekniği kullanarak katılımcı yaklaşımla proje değerlendirmesi. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, DOA Dergisi, Sayı: 132: 1-16.
• Yılmaz, H., Surat, H., 2015. Analitik hiyerarşi süreci kullanılarak en uygun ekoturizm etkinliğinin belirlenmesi. Turkish Journal of Forestry, 16(2): 164-176.