Kurucuova Yöresi’nde odunsu tür zenginliğinin yetişme ortamı faktörlerine göre dağılımı

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 2, 123 - 132, 04.07.2019

Mehmet Güvenç Negiz , Tayfun İsa Aygül

https://doi.org/10.18182/tjf.551743

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmada Kurucuova Yöresi’nde odunsu tür zenginliğinin yetişme ortamı faktörlerine göre dağılımı incelenmiştir. Çalışmamızda ilk olarak arazi çalışmaları yapılmış ve bitki türleri ile çevresel değişkenler kaydedilmiştir. Ardından büro ortamında veri girdileri yapıldıktan sonra çeşitli analiz yöntemleri uygulanmıştır. Analizler sırasında ilk olarak vejetasyon grupları ile alfa çeşitliliği arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Ardından tür çeşitlilik bileşenleri ile çevresel değişkenler arasında ilişki spearman sıralı korelasyon analizi ile incelenmiştir. Daha sonra modelleme çalışmalarına geçilmiştir. Modelleme çalışmaları regresyon ağacı yöntemiyle yapılmıştır. Arazi envanteri sonucunda 70 örnekleme alanından temin edilen araştırma verileri ile çeşitlilik bileşenleri hesaplanmıştır. Toplamda 35 bitki türü envantere kaydedilmiştir. Alfa çeşitlilik bileşenleri içerisinde Shannon-Wiener indisinin en önemli sonucu verdiği belirlenmiştir. Vejetasyon grupları ile alfa çeşitliliği arasındaki ilişkiler sonucunda 3 farklı grup ayrımı elde edilmiş (A,B,C) A ve C ayrım grubuyla çeşitliliğin pozitif, B ayrım grubuyla ise negatif ilişki gösterdiği belirlenmiştir. Tür çeşitlilik bileşenleri ile çevresel değişkenler arasında ilişki sonucunda yüzey taşlılığı ve yükselti değişkenleri en önemli ilişkiyi göstermiştir. Modelleme sonuçların da ise yükselti ve sıcaklık indeksi değerlerinin en önemli sonuçları verdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çeşitlilik bileşenleri, Çevresel değişkenler, Kurucuova Yöresi, Tür zenginliği

Distribution of woody species richness in Kurucuova Region according to environmental factors

Öz

In this study, the distribution of woody plant species richness according to environmental factors in the Kurucuova region was investigated. Firstly, field studies were conducted. Plant species and environmental variables were recorded. Then data entry and analysis was conducted in the office environment. The relationships between vegetation groups and alpha plant diversity were investigated. Then the relationship between environmental variables and plant species diversity components were examined by Spearman correlation analysis Then modeling studies were started. Modeling studies were done by regression tree technique. The data were collected from 70 sample plots. The obtained data and the diversity components were calculated. In total, 35 plant species were registered in the inventory. It was determined that Shannon-wiener index gives the most important result in alpha diversity components. As a result of the relationships between vegetation groups and alpha diversity, 3 different groups were obtained (A, B, C). It was determined that diversity was positive with A and C distinction groups and negative with B distinction group. As a result of the relationship between species diversity components and environmental variables, surface stoniness and altitude variables showed the most important relationship. Modeling results showed that the altitude and temperature index values give the most important results.

Anahtar Kelimeler

Diversity components, Environmental variables, Kurucuova Region, Species wealth

Kaynakça

• Aertsen, W., Kint, V., Van Orshoven, J., Özkan, K., Muys, B., 2010. Comparison and ranking of different modelling techniques for prediction of site ındex in mediterranean mountain forests. Ecological Modelling, 221: 1119-1130.
• Austrheim, G., Gunilla, E., Olsson, A., Grontvedt, E., 1999. Land-use impact on plant communities in Semi-Natural Sub-Alpine grasslands of Budalen, Central Norway. Biological Conservation, 87: 369-379.
• Avcı, M., 2005. Çeşitlilik ve endemizm açısından türkiye’nin bitki örtüsü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 13: 27-55.
• Bağcı, İ., 2010. Kurucaova-Gölyaka (Beyşehir / Konya) ve Yenişarbademli (Isparta) Arasında Kalan Bölgenin Florası. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Barkman, J.J., Doing, H., Segal, S., 1964. Kritische bemerkungen und vorschl ge zur quantitativen vegetationsanalyse. Acta Bot Neerl, 13: 394-419.
• Berger, W.H, Parker, F.L., 1970. Diversity of planktonic foraminifera in deep-sea sediments. Science, 168: 1345-1347.
• Brown Jr., S.R., Ahl, R.S., 2011. The Region 1 existing vegetation mapping program (VMap) Beaverhead-Deerlodge methodology. Region One Vegetation Classification Mapping, Inventory and Analysis Report, 11: 1-18.
• Can, T., 2013. Ormanın Kitabı. WWF-Türkiye, İstanbul.
• Clifford, H.T., Stephenson, W., 1975. An Introduction to Numerical Classification. Academic Press, 229s, New York.
• DMİ, 2017. Devlet Meteoroloji İstasyonu İklim Verileri, Ankara.
• Fontaine, M., Aerts, R., Özkan, K., Mert, A., Gülsoy, S., Süel, H., Waelkens, M., Muys, B., 2007. Elevation and exposition rather than soil types determine communities and site suitability in mediterranean mountain forests of southern anatolia, turkey. Forest Ecology and Management, 247: 18-25.
• Gorelick, R., 2006. Combining richness and abundance into a single diversity index using matrix analogues of shannon’s and simpson’s ındices. Ecography, 29: 525-530.
• Gülsoy, S., Özkan, K., 2008. Tür çeşitliliğinin ekolojik önemi ve kullanılan bazı indisler. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1: 168-178.
• Güner, Ş.T., Özkan, K., Yücel, E., 2011. Sarıçam ormanlarının verimliliği ile vejetasyon ve tür çeşitliliği arasındaki ilişkiler: türkmen dağı örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12: 1-6.
• Hammer, Ø., Harper, D.A.T., Ryan, P.D., 2001. PAST: Paleontological Statistics Software Package for education and data analysis. Palaeontologia Electronica, 4(1): 1-9.
• Hijmans, R.J., Cameron S.E., Parra J.L., Jones, P.G., Jarvis, A., 2005. Very high resolution interpolated climate surfaces for global land areas. International Journal of Climatology, 25: 1965-1978.
• Hunter, M. J., 1996. Benchmarks for managing ecosystems: are human activities natural. Conservation Biology, 10(3): 695-697.
• Işık, D., Uğurlu, E., 2011. Bitki kommunitelerinde beta çeşitlilik, Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1): 154-171.Işık, K., 2014. Biyolojik Çeşitlilik. ANG Vakfı Yayın No: 2, İstanbul, 224 sayfa.
• Jenness, J., 2006. Topographic Position Index Extension for ArcView 3.x, v. 1.2. Jenness Enterprises. Erişim: 04.08.2017. http://www.jennessent.com/arcview/tpi.htm.
• Kurt, E.Ö., 2017. Dedegöl (Yenişarbademli) Dağı Yöresinde Alfa Bitkisel Tür Çeşitliliği ile Çevresel Değişkenler Arasındaki İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi, Isparta.
• Liang, J., Buongiorno, J., Monserud, R.A., Kruger, E.L., Zhou, M., 2007. Effects of diversity of tree species and size on forest basal area growth, recruitment, and mortality. Forest Ecology and Management, 243: 116-127.
• Linder, H.P., 2001. Plant diversity and endemism in sub-saharan tropical africa. Journal of Biogeography, 28: 169-182.
• Moisen, G.G., Frescino, T.S., 2002. Comparing five modelling techniques for predicting forest characteristics. Ecological Modelling. 157: 209-225.
• Negiz, M.G., 2013. Gölhisar (Burdur) Yöre’sinde Odunsu Tür Çeşitliliği İle Yetişme Ortamı Özellikleri Arasındaki İlişkiler. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Negiz, M.G., Kurt E.Ö., 2017. Orman yetişme ortamında alfa tür çeşitliliğinin hesaplanması ve çevresel değişkenlerle ilişkileri. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(1): 93-98.
• OGM, 2018. Konya Orman Bölge Müdürlüğü, Beyşehir Orman İşletme Müdürlüğü Verileri. Erişim: 24.10.2018. https://konyaobm.ogm.gov.tr/Sayfalar/Kurulusumuz/isletme-Mudurlukleri/Bey%C5%9FehirOrmanislMud.aspx.
• Ohsawa, M., Nagaike, T., 2006. Influence of forest types and effects of forestry activities on species richness and composition of chrysomelidae in the central mountainous region of Japan. Biodiversity and Conservation, 15(4): 1179-1191.
• Olsson, P.A., Martensson, L.M., Bruun, H.H., 2009. Acidification of sandy grasslands–consequences for plant diversity. Applied Vegetation Science, 12: 350-361.
• Özkan, K., 2006. Beyşehir Gölü Havzası Çarıksaraylar yetişme ortamı yöreler grubunda fizyografik yetişme ortamı faktörleri ile ağaç ve çalı tür çeşitliliği arasındaki ilişkiler analizi. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(1): 157-166.
• Özkan, K., 2009. Environmental factors as ınfluencing vegetation communities in Acipayam district of Turkey. Journal Environmental Biology, 30(5): 741-746.
• Özkan, K., 2010a. Küresel İklim Değişim Senaryoları (Global Climate Change Scenarios), Orman Mühendisleri Odası Yayın Organı, Orman Mühendisliği, Ankara.
• Özkan, K., 2010b. Orman ekosistem çeşitliliği haritalama çalışmaları için ekolojik alan çeşitliliğinin belirlenmesi üzerine bir öneri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2: 136-148.
• Özkan, K., 2016. Biyolojik Çeşitlilik Bileşenleri (α, β ve γ) Nasıl Ölçülür? Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayınları, 142s, Isparta.
• Özkan, K., 2018. Comparing shannon entropy with deng entropy and improved deng entropy for measuring biodiversity when a priori data is not clear. Forestist, 68(2): 136-140.
• Özkan, K., Negiz, M.G., 2011. Isparta Yukarıgökdere Yöresi'ndeki odunsu vejetasyonun hiyerarşik yöntemlerle sınıflandırılması ve haritalanması. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12: 27-33.
• Özkan, K., Süel, H., 2008. Endemic plant species in a Karstic Canyon (Mediterranean Region, Turkey): relation to relief and vegetation diversity. Polish Journal of Ecology, 56(4): 709-715.
• Parker, K.C., 1988. Environmental relationships and vegetation associates of columnar cacti in the northern sonoran desert. Vegetatio, 78(3): 125-140.
• Pielou, E.C., 1975. Ecological Diversity. Wiley InterScience, 165s, New York.
• Shannon, C.E., 1948. A mathematical theory of communication. The Bell System Technical Journal, 27: 379-423.
• Sherrod, P. H., 2003. DTREG Predictive Modeling Software. Erişim: 15.10.2018, http://www. dtreg. com
• Simpson, E.H., 1949. Measurement of diversity, Nature, 163, 688.
• SPSS, 2010. Statistical Package for Windows. Version 17.0, Chicago, IL, USA: SPSS, Inc.
• Wei, X.Z., Jiang, M.X., Huang, H.D., Yang, J.Y., Yu, J., 2010. Relationships between environment and mountain riparian plant communities associated with two rare tertiary-relict tree species, euptelea pleiospermum (Eupteleaceae) and Cercidiphyllum Japonicum (Cercidiphyllaceae). Flora, 205: 841-852.
• WWF-Türkiye, 2016. Yaşayan Gezegen Raporu-Özet, İstanbul: WWF-Türkiye. Erişim: 01.12.2017, http://www.wwf.org.tr/basin_bultenleri/raporlar/?6201/yasayangezegenraporu2016.
• Zeleny, D., Chytry, M., 2007. Environmental control of the vegetation pattern in deep river valleys of the bohemian massif. Preslia, 79: 205-222.