Variations in cone and seed traits of Crimean juniper (Juniperus excelsa Bieb.) populations

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 3, 187 - 194, 30.09.2019

Süleyman Gülcü Süleyman Demir , Samet Dirlik

https://doi.org/10.18182/tjf.561242

Cited By: 1

Öz

In this study, the aim is to determine the differences between populations of Crimean juniper (Juniperus excelsa Bieb.) in terms of some cones and seed characteristics. In this study, cones from 30 different populations in Isparta, Burdur and Antalya provinces of natural distribution areas of the species were collected. Width and weight of the cones and the number of seeds from these cones, width and height of the seeds, one thousand seed weight and sound seed rate were measured. The data were evaluated in SPSS package program. In this respect, variance analysis and Duncan test were performed in an attempt to compare populations in terms of seed and cone characteristics. In addition, ‘t’ test was performed to compare the populations, in terms of seed width and seed length, by dividing into two groups according to their altitudes and views: low and high altitudes and shaded and sunlit views. According to the results of the analysis, statistically significant differences were observed between the populations of both cone width and the number of seeds and seed width and length. While average seed width was 2.52 mm at the sunlit views, it was 2,41 mm at shaded views. The average seed length was 4.54 mm at sunlit views while it was 4.40 mm at the shaded views. While the average seed length was 4.42 mm and the average seed width was 2.46 mm in populations in high altitudes over 1300 meters, the average seed width was 2.48 mm and the average seed length was 4.54 mm in populations lower than 1300 meters. Seed width and height were found to be higher both at the sunlit views and in the populations below 1300 meters. Based on these results, it would be appropriate to determine the areas of conifer and seed harvest determining the differences in terms of seed characteristics, germination ability, morphological and physiological seedling characteristics of Juniperus excelsa within and between populations.

Anahtar Kelimeler

Crimean Juniper, Juniperus excelsa Bieb, Cone and seed characteristics

Boylu ardıç’ta (Juniperus excelsa Bieb.) bazı kozalak ve tohum özellikleri bakımından populasyonlar arası farklılıklar

Öz

Bu çalışmada, Boylu Ardıç’ta (Juniperus excelsa Bieb.) bazı kozalak ve tohum özellikleri bakımından populasyonlar arası farklılıkların belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında; Isparta, Burdur ve Antalya illerinde türün doğal yayılış alanlarından 30 farklı populasyondan kozalak toplanmıştır. Toplanan kozalakların eni ve ağırlığı ile bu kozalaklardan elde edilen tohum sayısı ayrıca, tohum eni, tohum boyu, bin tane ağırlığı, dolu tohum oranı ölçümler ve sayımları gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler, SPSS paket programında değerlendirilmiştir. Bu kapsamda, tohum ve kozalak özellikleri bakımından populasyonları karşılaştırmak amacıyla varyans analizi ve Duncan testi yapılmıştır. Ayrıca, bakı ve rakıma göre kozalak toplanan populasyonlar iki gruba ayırarak gölgeli ve güneşli bakılar ile alçak ve yüksek rakıma göre tohum eni ve tohum boyu bakımından kıyaslamak amacıyla da “t” testi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, hem kozalak eni ve tohum sayısı hem de tohum eni ve tohum boyu bakımından populasyonlar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Güneşli bakılarda ortalama tohum eni 2,52 mm, gölgeli bakılarda 2,41 mm; güneşli bakılarda ortalama tohum boyu 4,54 mm, gölgeli bakılarda ise 4,40 mm’dir. Yüksek rakımdaki (>1300 m) populasyonlarda ortalama tohum eni 2,46 mm; ortalama tohum boyu 4,42 mm iken, 1300 m’nin altındaki populasyonlarda ortalama tohum eni 2,48 mm; ortalama tohum boyu 4,54 mm olarak ölçülmüştür. Tohum eni ve tohum boyunun gerek güneşli bakılarda gerekse 1300 m’nin altındaki populasyonlarda daha yüksek değerlerde olduğu görülmektedir. Bu sonuçlardan hareketle; Boylu ardıçta kozalak ve tohum özellikleri ile tohumların çimlenme kabiliyetleri, morfolojik ve fizyolojik fidan özellikleri bakımından populasyonlar arası ve populasyon içi farklılıkların belirlenebileceği araştırma çalışmaları tamamlanarak kozalak ve tohum hasat alanlarının belirlenmesi uygun olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Boylu Ardıç, Juniperus excelsa Bieb., Kozalak ve tohum özellikleri

Kaynakça

• Avşar, M.D., 2004. Kahramanmaraş-Tekir yöresindeki bir boylu ardıç (Juniperus excelsa Bieb.) meşceresinde kozalaktaki tohum sayısı, dolu tohum sayısı ve oranının ağaçlara göre değişimi ve bu özellikler arasındaki ilişkiler. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(1): 53-58.
• Ayan, S., Küçük, M., Ulu, F., Gerçek, V, Şahin, A., Sıvacıoğlu, A., 2004. Doğal bazı ardıç (Juniper L.) türlerinin çelikle üretim olanakları. G.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, 4(1): 1-12.
• Cotterill, P.P., 1990. Short Note: Numbers of Families and Progeny Required for Provenance Testing. Silvae Genetica, 39-2: 82-83.
• Douaihy, B., Sobierajska, K., Jasińska, A.K., Boratyńska, K., Ok, T., Romo, A., Machon, N., Didukh, Y., Bou Dagher-Kharrat, M., Boratyński, A., 2012. Morphological versus molecular markers to describe variability in Juniperus excelsa subsp. excelsa (Cupressaceae), Cilt:2012, Sayı:13 Syf: 1-14.
• Eliçin, G., 1977. Türkiye Doğal Ardıç (Juniperus L.) Taksonlarının Yayılışları ile Önemli Morfolojik ve Anatomik Özellikleri Üzerine Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi. Yayın No: 232, İstanbul.
• Gültekin, H.C., Öztürk, H., Gülcü, S., Divrik, A., 2003. Boylu ardıç (juniperus excelsa bieb.) ve küçük kozalaklı katran ardıcında (Juniperus oxycedrus l.) uygun ekim yöntemlerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. Cilt:7, Sayı:3, Syf:43-48, Isparta.
• Gültekin, H.C., 2007. Türkiye Ardıç (Juniperus L.) Türlerinin Ekolojisi ve Silvikültür Teknikleri. TMMOB Orman Mühendisleri Odası Yayın No: 27, Ankara.
• Hojjati, F., Zarre, S., Assadi, M., 2009. Isoenzyme diversity and cryptic speciation in Juniperus excelsa (Cupressaceae) complex in Iran. Biochemical Systematics and Ecology, 37(3): 193-200.
• Işık, K., 1980. Kızılçam’da (Pinus brutia Ten.) populasyonlar arası ve populasyonlar içi genetik çeşitliliğin araştırılması: I. tohum ve fidan karakterleri. ODTÜ Biyolojik Bilimler Bölümü, Doçentlik Tezi, Ankara.
• Işık, F., Keskin, S., Cengiz, Y., Genç, A., Doğan, B., Tosun, S., Özpay, Z., Uğurlu, S., Örtel, E., Dağdaş, S., Karatay, H., Yoldağ, İ., 2002. Kızılçam Orijin Denemelerinin 10 Yıllık Sonuçları (Orijin-Çevre Etkileşimi ve Tohum Transferi Üzerinde Etkisi). Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No:14, Antalya.
• Kalıpsız, A., 1981. İstatistik Yöntemler. İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayını, Üniversite Yayın No: 2837, Fakülte Yayın No: 294, İstanbul.
• Keskin, S., 1989. Kokulu Ardıç (J. foetidissima Willd.), ve Boylu Ardıç (J. excelsa Bieb.) Çeliklerinin Köklendirilmesi Üzerine Çalışmalar. Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Raporlar Serisi, No: 36-39: 37-48, Ankara.
• Mughal, A.H., Thapliyal, R.C., 2012. Provenance variation in cone and seedharacteristics of Cedrus deodara (D DON) G DON in Jammu and Kashmir. Forestry Studies in China, 14(3): 193–199.
• OGM, 2015. Türkiye Orman Varlığı TC Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı. https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/T%C3%BCrkiye%20Orman%20Varl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-2016-2017.pdfErişim: 30.11.2015.Şimşek, Y., 1993. Orman Islahına Giriş. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Muhtelif Yayınlar Serisi No:65, Ankara.
• Tunçtaner, K., 2007. Orman Genetiği ve Ağaç Islahı. Türkiye Ormancılar Derneği, Eğitim Dizisi:4, Ankara.
• Üçler, A.Ö., Turna, İ., 2006. Ağaçlandırma Tekniği Ders Notu İkinci Baskı. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi Ders Notları, Yayın No:85, Trabzon.
• Üçler, A.Ö., Arpacı, M., 2017. Balıkesir-Burhaniye Yöresi Fıstıkçamı (Pinus pinea L.) Ağaçlandırmalarında Bazı Fizyografik Etmenlerle Çap, Boy ve Kozalak Özellikleri Arasındaki İlişkiler. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 18.2: 218-227.
• Ürgenç, S., 1982. Orman Ağaçları Islahı. İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü Yayın No:2836, Orman Fakültesi Yayın No:293, İstanbul.
• Yaltırık, F., 1980. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği (Gymnospermae). İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları No:2642/281, İstanbul.
• Yahyaoğlu, Z., Ölmez, Z., 2005. Tohum Teknolojisi ve Fidanlık Tekniği. Kafkas Üniversitesi, Artvin Orman Fakültesi, Kafkas Üniversitesi Yayın No:1, Artvin Yayın No:1, Artvin.
• Yerli, Z., 2012. Doğu Ladini'nin (Picea orientalis L. Link.) kozalak ve tohum özelliklerindeki coğrafi farklılıklar. Yüksek Lisans Tezi, Artvin Çoruh Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Artvin.
• Yıldız, N., Bircan, H., 1991. Araştırma ve Deneme Metotları. Atatürk Üniversitesi Yayınları, No: 697, Ziraat Fakültesi No: 305, Ders Kitapları Serisi No: 57, Erzurum.
• Yıldız, N., Bircan, H., 1994. Uygulamalı İstatistik (IV. Baskı). Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 704, Ziraat Fakültesi No: 305, Ders Kitapları Serisi No: 60, Erzurum.
• Yücedağ, C., 2008. Türkiye-Göller bölgesi bazı boylu ardıç (Juniperus excelsa Bieb.) populasyonlarında tohum ve fidecik özelliklerinin genetik çeşitliliği üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Yücedağ, C., Gezer, A., Güzel, N., 2010. Variation of cone and seed characteristics of some natural Crimean juniper populations in Turkey, International Symposium on Biology of Rare and Endemic Plant Species-I (BIORARE-2010), 26-29 May 2010, Fethiye, Turkey, s. 85.