Kumul biyotoplarının haritalanması, Kurucaşile (Bartın) örneği

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 2, 188 - 194, 30.06.2020

Burçin Ekici

https://doi.org/10.18182/tjf.693299

Cited By: 1

Öz

Günümüzde ekosistem yaklaşımlarında uzun dönemli başarının elde edilmesi, doğal kaynakların kullanımında sürdürülebilir bir planlama anlayışının geliştirilmesine bağlıdır. Bu kapsamda, biyotop haritalama çalışmalarına gereksinim duyulmaktadır. Bu araştırma ile Kurucaşile (Bartın)’nin kumul biyotopları haritalanarak, habitatlar ve flora varlığı hakkında detaylı veriler toplanmıştır. Araştırma, alana ilişkin mevcut çalışmaların değerlendirilmesi ve biyotopların belirlenerek arazi çalışmaları kapsamında analizinden oluşmaktadır. Araştırma sonuçları, kıyı kullanımları ve yerleşim alanlarının etkisiyle biyotop tahribinin son derece yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Bu durum kıyı habitatlarını tahrip etmekte, bu habitatlara özgü birçok hayvan ve bitki türünün zarar görmesine neden olmaktadır. Araştırma alanlarının arazide kontrolü ve analizi kapsamında 16 odunsu, 45 otsu bitki taksonu saptanmıştır. Biyotopların gösterge bitkileri; Cakile maritima, Eryngium maritimum, Glaucium flavum, Pancratium maritimum Salsola kali ve Seseli resinosum’dur. Bu bitkilerden Seseli resinosum endemik olup IUCN kategorilerine göre “VU” (Zarar görebilir), Pancratium maritimum ise “EN” (Tehlike altında) kategorisinde yer almaktadır. Araştırmada, kıyı alanlarında sürdürülebilir olmayan arazi kullanımları ile ekonomik baskı ve mevzuat boşlukları nedeniyle alanın doğal potansiyeline yönelik tehditler saptanmıştır. Araştırma sonuçlarının planlama otoritelerince kullanılması, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı ile çevresel baskıların azaltılması yönünde katkı sunacaktır.  

Anahtar Kelimeler

Kumul alan, Biyotop, Flora, Kurucaşile, Bartın

Teşekkür

Bu çalışma “Kurucaşile (Bartın) Kıyı Şeridi ve Yakın Çevresinin Biyotoplarının Haritalanması” adlı doktora tezinden üretilmiştir.

Mapping of dune biotopes, the case of Kurucaşile (Bartın)

Öz

Achieving long- term success in ecosystem approaches today depends on developing a sustainable understanding of the use of natural resources. Consequently, there is a need for biotope mapping studies. In this research, the dune biotopes of Kurucaşile (Bartın) were mapped and detailed data about the habitats and flora were collected. The research consists of the evaluation of current studies regarding the area, determination of biotopes and the analysis of these biotopes within the scope of field studies. Research results reveal that biotope degeneration is extremely high due to coastal uses and residential areas. This destroys coastal habitats and causes damage to many animal and plant species peculiar to these habitats. 16 woody and 45 herbaceous plant taxa were determined during the control and analysis of research areas. Indicative plants of biotopes are Cakile maritima, Eryngium maritimum, Glaucium flavum, Pancratium maritimum Salsola kali, and Seseli resinosum. Seseli resinosum is endemic and is in the “VU” (Vulnerable) category and Pancratium maritimum is in the “EN” (Endangered) category according to the IUCN classification. In the study, threats to the natural potential of the area have been identified due to unsustainable land uses in the coastal areas and economic pressure and legislative gaps. The use of research results by planning authorities will contribute to the sustainable use of natural resources and to reduce environmental pressures.

Anahtar Kelimeler

Dune area, Biotope, Flora, Kurucaşile, Bartın

Kaynakça

• Barthel, S., Colding, J., Elmqvist, T., Folke, C., 2005. History and local management of a biodiversity- rich, urban cultural landscape. Ecology and Society, 10(2): 10.
• Başaran, S., 1998. Kirazlık (Bartın) barajı florası. Doktora tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• Braun- Blanquet, J., 1964. Pflanzensoziologie, New York.
• Brody, S.D., 2003. Implementing the principles of ecosystem management through local land use planning. Population and Environment, 24(6): 511-540.
• Cooper, A., Shine, T., McCann, T., Tidane, D.A., 2006. An ecological basis for sustainable land use of Eastearn Mauritanian wetlands. Journal of Arid Environments, 67: 116- 141.
• Çilsüleymanoğlu, S., 1996. Bartın Halk Kültürü. Cilt: 1, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Davis, P.H. 1965- 1985. Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Cilt: 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9, Edinburgh University Press.
• Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K. 1988. Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Cilt: 10, Edinburgh University Press, .
• Demirörs, M.. Kurt, F., 2005. Zonguldak- Karabük ve Bartın Arasında Kalan Bölgenin Florasına Katkılar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2): 555- 560.
• Dolan, B.J., Parker, G.R., 2005. Ecosystem classification in a flat, highly fragmented region of Indiana, USA. Forest Ecology and Management, 219: 109- 131.
• Esler, A.E., 1970. Manawatu sand dune vegetation. Proceedings (New Zealand Ecological Society), 17: 41- 46.
• Eşbah, T., Nayim, B.N., Sarı Nayim, Y., Türer Başkaya, A., Yıldırım, B., Örnek, M.A., Akyol, M., Onuk, T., 2015. Amasra ilçesi Göçgündemirci kıyı yerleşimi peyzaj planlama ve tasarım projesi. Teknik altyapı hizmet alım projesi, İşveren: Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı, Yüklenici: No.236 Peyzaj Tasarım Ofi̇si̇, Bartın.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Başer, K.H.C., 2000. Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Cilt: 11, Edinburgh University Press.
• Haner, B., Türk, Y., 2000. Batı Karadeniz havzasının maden kaynakları potansiyeli, işletebilirliği, beklentiler ve öneriler. Türkiye 12. Kömür Kongresi Bildiriler Kitabı, 23-26 Mayıs 2000, Zonguldak.
• Hong, S.K., Song, I.J., Byun, B., Yoo, S., Nakagoshi, N., 2005. Applications of biotope mapping for spatial environmental planning and policy: case studies in urban ecosystems in Korea. Lndscape Ecology Eng, 1: 101- 112.
• IUCN, 2001. IUCN Red List Categories and Criteria. IUCN Species Surrival Commission, Switzerland.
• Karaer, F, Kutbay, H.G., Korkmaz, H., 2017. Terme’nin bitki biyoçeşitliliğinin ekosistem, vejetasyon ve floristik özellikler bakımdan değerlendirilmesi, Terme’nin biyoçeşitlilik ve doğal ortam özellikleri. Serander Yayınları, Trabzon (kitap bölümü), 125- 198.
• Kaya, Z., Başaran, S. 2006. Bartın florasına katkılar. Gazi Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 6(1): 40-62.
• Kültür Bakanlığı Yayını, 1999. Geçmişten Bugüne Kurucaşile. Önder Matbaacılık, Ankara.
• Lee, K.J., Han, B.H., Hong, S.H., Choi, J.W, 2005. A study on the characteristics of urban ecosystems and plans for the environment and ecosystem in Gangnam-gu, Seoul, Korea. Landscape and ecological engineering, 1(2): 207-219.
• Lomba, A., Alves, P., Honrado, J., 2008. Endemic sand dune vegetation of the northwest Iberian peninsula: Diversity, dynamics, and significance for bioindication and monitoring of coastal lands. Coastal Education and Research Foundation, 24: 113- 121.
• Löfvenhaft, K., Björn, C., Ihse, M., 2002. Biotope patterns in urban areas: a conceptual model integrating biodiversity issues in spatial planning. Landscape and Urban Planning, 58(2-4): 223- 240.
• Maddock, A.H., Samways, M.J., 2000. Planning for biodiversity conservation based on the knowledge of biologist. Biodiversity and Conservation 9(8): 1153- 1169.
• McKinney, L.D, Murphy, R., 1996. When biologists and engineers collide: Habitat conservation planning in the middle of urbanized development. Environmental Management, 20(6): 955-961.
• Özcan, H., Çetin, M., Diker, K., 2003. Monitoring and assesment of land use status by GIS. Environmental Monitoring and Assesment, 87(1): 33-45.
• Pelkonen, V.Y., Niemelä, J., 2005. Linking ecological and social systems in cities: urban planning in Finland as a case. Biodiversity and Conservation, 14(8): 1947-1967.
• Sarı Nayim, Y., 2010. Amasra- İnkum (Bartın) arasında yer alan önemli biyotopların haritalanması. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sarı Nayim, Y., 2014. Protection of Pancratium maritimum (Sea daffodil), a member of dune ecosystem of Bartın- İnkum, against the adverse effects of human activities. 3. International Symposium on Integrated Coastal Zone Management, TUBİTAK MAM, 14-17 October 2014, Antalya.
• Sarı Nayim, Y., Ayaşlıgil, Y., 2015. Contributions to the flora between Amasra and İnkum (Bartın) located in Western Black Sea Region. Biological Diversity and Conservation, 8: 3, Eskişehir.
• Sarı Nayim, Y., 2017. Mapping of biotopes between Amasra and İnkum (Bartın), Western Black Sea Regon of Turkey. Journal of Environmental Biology, 38, 1033-1042.
• Sarı Nayim, Y., 2020. Assessment of the sand dune ecosystems with Pancratium maritimum L. (Sea daffodil), Bartın, Turkey. Journal of Environmental Biology, March 2020, 41(2): 483-490.
• Sarıbaş, M., Kaya, Z., Başaran, S., Yaman, B., Sabaz, M., 2007. The use of some natural plant species from the Western Black Sea region of Turkey for landscape design. Fresenius Environmental Bulletin, 16(2): 193- 205.
• Sarıbaş, M., Sözen, M., Özkazanç, O., Uyar, G., Kaplan, A., 2008. Zonguldak İli Biyoçeşitliliği. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 362, Ankara.
• Ssymank, A., Dankers, N., 1996. II. Red List of Biotopes and Biotope Complexes of The Wadden Sea Area. Helgoländer Meeresunters, 50(1): 9- 37.
• Sridhar, K.R., Bhagya, B., 2007. Coastal sand dune vegetation: a potential source of food, fodder and pharmaceuticals. Livestock Research for Rural Development, 19(6): 1- 20.
• Van der Maarel, E., 2003. Some remarks on the functions of European coastal ecosystems. Phytocoenologia, 33(2-3): 187-208.
• Vurdu, H., Uslu, N., Güney, K., Ünal, S., Ayan, S., Sıvacıoğlu, A., Gürel, N., Küçük, Ö., Akyıldız, H., Ulushan, M.D., Öztürk, S., Türkyılmaz, E., 2004. Küre Dağı Milli Parkının Floristik Zenginliği ve Yaban Hayatının Belirlenmesi. Devlet Planlama Teşkilatı Projesi, Proje No: 2002K120250.
• Yatgın, H., 1996. Amasra yöresi floristik kompozisyonu. Yüksek Lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• Yılmaz, H., 2001. Bartın kenti ve yakın çevresinin biyotoplarının haritalanması. Doktora tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• Yılmaz, H., 2004. Bartın kentinin çayır vejetasyonu üzerinde araştırmalar. Ekoloji Dergisi, 13: 26- 32.
• Zerbe, S., Maurer, U., Schmitz, S., Sukopp, H., 2003. Biodiversity in Berlin and its potential for nature conservation. Landscape and Urban Planning, 62(3): 139- 148.