Öz
Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.) Türkiye’nin ekonomik ve ekolojik açıdan en önemli orman ağacı türlerinden birisidir. Bu çerçevede doğal Toros sediri ormanlarının geleceğe dönük yönetim ve planlanması ile ilgili stratejilerinin geliştirilmesinde, türün büyüme ve hasılatına ilişkin mevcut durumun ortaya konması gerekmektedir. Ağaç türlerinin büyüme ve hasılatına ilişkin tahminlerde kullanılan en önemli yapı taşlarından birisi, ağaç hacim tahminleridir. Ağaç hacimlerinin tahmini amacıyla gövde çapı modellerinin kullanımı son yıllarda önemli bir araç olmuştur. Gövde çapı modelleri, bir ağaç gövdesi boyunca farklı yüksekliklerdeki çap değerlerinin tahmin edilmesi, buna bağlı olarak da ağaç hacim tahminleri ve bu hacmin farklı ürün sınıflarına dağılımının belirlenmesi için kullanılmaktadır. Yapılan çalışmalar, ağaçların büyüme ve gövde formu üzerinde; meşcere sıklığı, gençleştirme yöntemi, toprak tipi ve joe-klimatik faktörler gibi bazı karakteristiklerinin önemli etkilere sahip olduğunu göstermiştir. Dolayısıyla, gövde çapı modellerine meşcere sıklığının yardımcı değişken olarak eklenmesi ile modellerin gövde çapı ve hacim tahminlerindeki performansları arttırılabilir.
Bu çalışma ile Batı Akdeniz yöresi saf doğal sedir meşcereleri için, karışık etkili modelleme tekniği (NLME) kullanılarak, meşcere sıklığının gövde formu üzerindeki etkisi ve meşcere sıklığının yardımcı değişken olarak kullanılması durumunda modelin gövde çapı tahmin performansının nasıl değiştiği araştırılmıştır. Çalışma sonucunda, gövde çapı modeline, meşcere sıklığının eklenmesi ile model tahmin performansının arttığı görülmüştür. Buna ilaveten, ağaç gövdesi üzerinde farklı yüksekliklerdeki çap ölçümleri kullanılarak kalibrasyon alternatifleri de değerlendirilmiş, çap tahminleri için en uygun kalibrasyon seçeneğinin ağaç gövdesinin dipten itibaren 9.3 m’de ölçülen çap değeri olduğu görülmüştür.
Teşekkür
Bu çalışma, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından maddi olarak desteklenen (Proje No: 215 O 060) projedeki verilerden yararlanılarak üretilmiştir. Arazi çalışmalarındaki yardımlarından dolayı Orman Genel Müdürlüğü çalışanlarına teşekkür ederiz