Dağ kekiği (Origanum syriacum L. var. bevanii (Holmes) Ietswaart)’nin in vivo ve in vitro koşullarda yetiştirilen bitkilerinin ve kalluslarının uçucu yağ bileşenlerinin bir kıyaslaması

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 2, 45 - 55, 28.06.2023

A. Haluk Türker

https://doi.org/10.18182/tjf.1281648

Öz

Bu araştırma, Origanum syriacum var. bevanii taksonunun donör olarak kullanılan in vivo bitkileri ile in vitro koşullarda yetiştirilen rejenerant bitkileri ve kalluslarının uçucu yağ bileşenlerinin belirlenmesi ve kıyaslanması amacıyla yürütülmüştür. Doğal ortamından alınan çeliklerle yetiştirilen donör bitkiler ve bunlardan alınan çeşitli eksplantlarla farklı konsantrasyonlarda bitki büyüme düzenleyicileri ilave edilen in vitro ortamda yetiştirilen rejenerant bitkiler ve kallusların uçucu yağ bileşenleri GC/MS (Gaz Kromatografisi - Kütle Spektrometrisi) cihazı ile belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, donör ve rejenerant bitkiler ve kallusların uçucu yağ bileşenlerinin birbirinden oldukça farklı olduğu belirlenmiştir. Ana bileşenler olarak, donör bitkilerde %36,28 Carvacrol ve %19,76 ortho-Cymene tespit edilmişken rejenerant bitkilerde %26,49 Carbamic Acid ve %19,67 Carvacrol tespit edilmiştir. Tamamen farklı olarak, kalluslardaki ana bileşenler %64,82 Ethanol, %57,23 1,2-Propanediol, %55,11 L(+)-Lactic acid, %53,53 Methyltartronic acid, %52,16 4-Penten-2-ol ve %38,47 2-Methoxycinnamic acid olarak tespit edilmiştir. Basit fenolik bileşiklerin oluşumunda başlangıç bileşenlerinden olan 2-Methoxycinnamic acid, sap boğumu eksplantından gelişen kallusta yaprak eksplantından gelişen diğer kalluslara göre en yüksek oranda bulunmakta (%38,4) ve ana bileşeni oluşturmaktadır. Dolayısıyla analiz sonuçlarına göre sap boğumu eksplantından gelişen kallusun sekonder metabolitlerin oluşumunda ümitvar sonuçlar verdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Origanum syriacum var. bevanii, Rejenerant bitki, Kallus, Uçucu yağ bileşenleri

Destekleyen Kurum

Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Proje Numarası

20.7705

Teşekkür

Bu makale; Orman Genel Müdürlüğü, Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünce yürütülen 20.7705 proje numaralı ve “Biberiye (Rosmarinus officinalis L.) ve Dağ kekiğinin (Origanum syriacum L. var. bevanii (Holmes) Ietswaart) in vitro rejenerasyon olanaklarının ve uçucu yağ bileşenlerinin araştırılması” isimli araştırma projesi kapsamında hazırlanmıştır. Uçucu yağ analizleri için Prof. Dr. Ebru KAFKAS’a ve katkılarından dolayı Prof. Dr. Rüştü HATİPOĞLU’na teşekkür ederim.

A comparison of essential oil components of plants and calli grown in vivo and in vitro conditions of bible hyssop (Origanum syriacum L. var. bevanii (Holmes) Ietswaart)

Öz

This research was carried out to determine and compare the essential oil components of regenerated plants and calli grown under in vitro conditions with in vivo plants of Origanum syriacum var. bevanii taxon used as donor. The essential oil components of the donor plants grown with cuttings taken from the native environment and regenerant plants and calli grown from the various explants in vitro supplemented with different concentrations of the plant growth regulators were determined by Gas Chromatography-Mass Spectrometry (GC-MS). In result of the research, it was determined that the essential oil components of donor and regenerant plants and calli were quite different from each other. It was determined that was Carbamic Acid (26.49%) and Carvacrol (19.67%) in essential oil from the regenerant plants while was Carvacrol (36.28%) and ortho-Cymene (19.76%) in essential oil from the donor plants as major components. It was determined that was 64.82% Ethanol, 57.23% 1,2-Propanediol, 55.11% L(+)-Lactic acid, 53.53% Methyltartronic acid, 52.16% 4-Penten-2-ol ve 38.47% 2-Methoxycinnamic acid in essential oil from the callus as major components disparately. 2-Methoxycinnamic acid, which is one of the initial components in the formation of simple phenolic compounds, was found at the highest rate (38.4%) in the callus developed from the stem node explant, compared to the other callus developed from the leaf explant, and constitutes the main component. Therefore, according to the results of the analysis, it was determined that the callus developed from the stem node explant gave promising results in the formation of secondary metabolites.

Anahtar Kelimeler

Bible hyssop, Regenerant plant, Callus, Essential oil components

Proje Numarası

20.7705

Kaynakça

• Alma, M.H., Mavi, A., Yıldırım, A., Digrak, M., Hira, T., 2003. Screening chemical composition and in vitro antioxidant and antimicrobial activites of the essential oils from Origanum syriacum L. growing in Turkey. Biol. Pharm. Bull. 26(12): 1725-1729.
• Al-Sereiti, M.R., Abu-Amer, K.M., Sen, P., 1999. Pharmacology of rosemary (Rosmarinus officinalis Linn.) and its therapeutic potentials. Indian Journal of Experimental Biology, 37: 124-130.
• Arafeh, R.M., Shibli, R.A., Al-Mahmoud, M., Shatnawi, M.A., 2006. Callusing, cell suspension culture and secondary metabolites production in persian oregano (Origanum vulgare L.) and arabian oregano (O. syriacum L.). Jordan Journal of Agricultural Sciences, 2(3): 274-282.
• Başer, K.H.C., Özek, T., Tümen, G., Sezik, E., 1993. Composition of the essential oils of Turkish Origanum species with commertial importance. J. Esssent. Res., 5: 619-623.
• Başer, K.H.C., Kürkçüoǧlu, M., Demirci, B., Özek T., 2003. The essential oil of Origanum syriacum L. var. sinaicum (Boiss.) letswaart. Flavour and Fragrance Journal, 18(2): 98-99.
• Baytop, A., 1983. Farmasötik Botanik. İstanbul Üniv. Eczacılık Fak. Yayınları, 36: 282-285.
• Baytop, T., Başer, K.H.C., 1995. On essential oils and aromatic waters used as medicine in Istanbul between 17th and 19th centuries. (Ed., Baser, K.H.C.), Proceedings of the 13th International Congress of Flavours, Fragrances and Essential Oils, AREP Publishers, Istanbul, 2: 99-107.
• Boudet, A.M., 2007. Evolution and current status of research in phenolic compounds. Phytochemistry, 68: 22:24.
• Bourgaud, F., Gravot, A., Milesi, S., Gontier, E., 2001. Production of plant secondary metabolites: a historical perspective. Plant Science, 161: 839–851.
• Cavero, S., Jaime, L., Martin-Alvarez, P.J., Senorans, F.J., Reglero, G., Ibanez, E., 2005. In vitro antioxidant analysis of supercritical fluid extracts from rosemary (Rosmarinus officinalis L.). Eur. Food Res. Technol, 221: 478-486.
• Çakır, A., 2011. Batı anadolu endemiği Origanum sipyleum L. (kekik) bitkisinin in vitro mikroçoğaltımı ve mikro bitkilerde uçucu yağ içeriğinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Daouk, R.K., Dagher, S.M., Sattout, E.J., 1995. Antifungal activity of the essential oil of Origanum syriacum L. J. Food Prot., 58(10): 1147-1149.
• Deans, S.G., Svoboda, K.P., Gundidza, M., Brechany, E.Y., 1992. Essential oil profiles of severe temperate and tropical aromatic plants: their antimicrobial and antioxidant activities. Acta Horticulture, 306: 229-232.
• El-Gengaihi, S., Taha, H.S., Kamel, A.M., 2006. In vivo and in vitro comparative studies of Origanum species. Journal of Food, Agriculture & Environment, 4(3&4): 127-134.
• Gamborg, O.L., Miller, R.A., Ojima, K. 1968. Nutrient requirement of suspension cultures of soybean root cultures. Experimental Cell Research, 50: 151-158.
• Genena, A.K., Hense, H., Junior, A.S., Souza, S.M., 2008. Rosemary (Rosmarinus officinalis): a study of the composition, antioxidant and antimicrobial activities of extracts obtained with supercritical carbon dioxide. Cienc. Technol. Aliment., Campinas, 28(2): 463-469.
• Goleniowski, M.E., Flamarique, C., Bima, P., 2003. Micropropagation of oregano (Origanum vulgare x applii) from meristem tips. In Vitro Cell. Dev. Biol.-Plant 39: 125-128.
• Grzegorczyk, I., Bilichowsky, I., Mikiciuk-Olasik., E., Wysokinska, H., 2005. In vitro cultures of Salvia officinalis L. as a source of antioxidant compounds. Acta Societatis Botanicorum Poloniae, 74(1): 17-21.
• Guillen, M.D., Cabo, N., 1996. Characterization of the essential oils of some cultivated aromatic plants of industrial interest. J.Sci. Food Agric, 70: 359-363.
• Gülbaba, A.G., Özkurt, N., 2006. Doğu Akdeniz Bölgesi Kekiklerinin (Origanum sp.) Kültüre Alınması ve Islahı. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Yayınları, Teknik Bülten No: 24, Tarsus.
• Khan, T., Abbasi, B.H., Khan, M.A., Shinwari, Z.K., 2016. Differential effects of thidiazuron on production of anticancer phenolic compounds in callus cultures of Fagonia indica. Applied Biochemistry and Biotechnology, 179(1): 46-58.
• Kumari, N., Saradhi, P.P., 1992. Regeneration of plants from callus cultures of Origanum vulgare L. Plant Cell Reports, 11: 476-479.
• Leelavathi, D., Kuppan, N., 2013. Callus induction and regeneration of multiple shoots from in vitro apical bud explant of Origanum vulgare. An important medicinal plant. International Journal of Research in Pharmacy and Chemistry, 3(4): 898-903.
• Lukas, B., Schmiderer, C., Franz, C., Novak, J., 2009. Composition of essential oil compounds from different Syrian populations of Origanum syriacum L. (Lamiaceae). J. Agric. Food Chem., 57(4): 1362-1365.
• Mansuroğlu, S., Gürel, E., 2001. Mikroçoğaltım. Bitki Biyoteknolojisi I. Doku Kültürü ve Uygulamaları. (Ed., Babaoğlu, M., Gürel, E., Özcan, S.), Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya, s: 262-281.
• Moretti, M.D.L., Peana, A.T., Passino, G.S., Solinas, V., 1998. Effects of soil properties on yield and composition of Rosmarinus officinalis L. essential oil. Journal of Essential Oil Research, 10:3, 261-267.
• Morone-Fortunato, I., Avato, P., 2008. Plant development and synthesis of essential oils in micropropagated and mycorrhiza inoculated plants of Origanum vulgare L. ssp. hirtum (Link) Ietswaart. Plant Cell Tiss. Organ Cult., 93: 139-149.
• Murashige, T., Skoog, F., 1962. A revised medium for rapid growth and bioassays with tobacco tissue cultures. Physiol. Plant., 15: 473-497.
• Nayak, S., Kuanar, A., Mohanty, S., Panda, M.K., 2009. Essential oils from leaves of micropropagated Turmeric. Current Science, 96(9): 1166-1167.
• Oana, C.T., Marcela, F., Maria, P., 2008. Considerations regarding the effects of growth regulators over the “in vitro” morphogenetic reaction at Origanum vulgare L. J. Plant Develop., 15: 133-138.
• Özgüven, M., Ayanoğlu, F., Özel, A., 2006. Effects of nitrogen rates and cutting times on the essential oil yield and components of Origanum syriacum L. var. bevanii. Journal of Agronomy, 5(1): 101-105.
• Sakenova, G., 2005. Türkiye'de kültüre alınmış Origanum türlerinin uçucu yağları yönünden araştırılması. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Simon, J.E., Chadwick, A.F., Craker, L.E., 1984. Herbs, An Indexed Bibliography, 1971-1980. Elsevier Science Publishing, Amsterdam.
• Solarova, J., Pospisilova, J., 1997. Effect of carbon dioxide enrichment during in vitro cultivation and acclimation to ex vitro condition. Biologia Plantarum, 39(1): 23-30.
• Soliman, F.M., Yousif, M.F., Zaghloul, S.S., Okba, M.M., El-Sayed, E.M., El-Sayed, E.M., 2007. Seasonal variation in the essential oil composition of Origanum syriacum L. subsp. sinaicum greuter and burdet; evaluation of its tocolytic activity. Egyptian Journal of Biomedical Sciences, 23(1): 121-134.
• Taiz, L., Zeiger, E. 2008. Bitki Fizyolojisi. (Ed., Türkan, İ.), Palme Yayınları: 455: 290-291.
• Taji, A., Kumar, P.P., Lakshmanan, P., 2002. In vitro plant breeding. Food Products Press, Crop Science, Chapter 1, Binghamton.
• Tisserat, B., Vaughn, S.F., 2008. Growth, morphogenesis and essential oil production in Mentha spicata L. plantlets in vitro. In Vitro Cell. Dev. Biol.-Plant, 44: 40-50.
• Türker, A.H., Hatipoğlu, R., 2018. Dağ kekiği (Origanum syriacum L. var. bevanii (Holmes) Ietswaart)’nin mikroçoğaltımı. Ormancılık Araştırma Dergisi, Turkish Journal of Forestry Research, 5:2: 97-111.
• Wu, C.F., Karioti, A., Rohr, D., Bilia, A.R., Efferth, T., 2016. Production of rosmarinic acid and salvianolic acid B from callus culture of Salvia miltiorrhiza with cytotoxicity towards acute lymphoblastic leukemia cells. Food chemistry, 201: 292-297.