Examining the relationship between the environmental and nature protection necessity approach and green organizational behavior: A research on forest engineers

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 12 - 20, 30.03.2024

Gökhan Topaloğlu , Murat Özen

https://doi.org/10.18182/tjf.1394594

Öz

The attitudes and behaviors of people towards the environment are described as environmental approach. The rapid importance of the environment has triggered individuals' positive attitudes towards the environment. Individuals who adopt a positive approach also exhibit positive behaviors with the idea of protecting the environment. This research was carried out to determine the effect of the environmental and nature protection necessity approach on green organizational behavior. Survey technique was used to obtain the data. 120 people participated in the survey conducted online for forest engineers working in the public sector. SPSS 22 program was used to analyze the data. Factor Analysis, Mann-Whitney U test and Kruskal Wallis-H tests and Correlation analysis were used to analyze the data. According to the research findings, it was determined that the green organizational behaviors of forest engineers differed significantly according to their educational status. Additionally, it has been determined that environmental and nature protection approaches have a statistically significant and positive effect on green organizational behavior.

Anahtar Kelimeler

Environmental protection, Environmental awareness, Forest engineer, Green organizational behavior

Çevre ve doğa koruma gerekliliği yaklaşımı ile yeşil örgütsel davranış arasındaki ilişkinin incelenmesi: Orman mühendislerine yönelik bir araştırma

Öz

İnsanların çevreye karşı takındıkları tutum ve davranışlar çevresel yaklaşım olarak nitelendirilmektedir. Çevrenin hızla önem kazanması bireylerin çevreye karşı olumlu tutum göstermesini tetiklemiştir. Olumlu bir yaklaşımı benimseyen bireyler aynı zamanda çevreyi koruma düşüncesiyle olumlu davranışlar sergilemektedirler. Bu araştırma çevre ve doğa koruma gerekliliği yaklaşımının yeşil örgütsel davranış üzerindeki etkisini tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Verilerin elde edilmesinde anket tekniğinden yararlanılmıştır. Çevrimiçi (online) olarak kamuda çalışan orman mühendislerine yönelik yürütülen ankete 120 kişi katılmıştır. Verilerin analiz edilmesinde SPSS 22 programından yararlanılmıştır. Verilerin analizinde Faktör Analizi, Mann-Whitney U testi ve Kruskal Wallis-H testleri ile Korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre orman mühendislerinin eğitim durumlarına göre yeşil örgütsel davranışlarının anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır. Ayrıca çevre ve doğa koruma yaklaşımlarının yeşil örgütsel davranış üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevre koruma, Çevresel bilinç, Orman mühendisi, Yeşil örgütsel davranış

Kaynakça

• Afsar, B., Badir, Y., Kiani, U. S., 2016. Linking spiritual leadership and employee proenvironmental behavior: the influence of workplace spirituality, intrinsic motivation, and environmental passion. Journal of Environmental Psychology, 45: 79-88. http://dx.doi.org/10.1016/j.jenvp.2015.11.01
• Akandere, G., 2019. Çalışanların çevre tutkusunun yeşil davranışları üzerindeki etkisi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4): 387-404.
• Akbaba, M., 2019. Örgütsel adalet iş görenlerin yeşil örgütsel davranışını etkiler mi? Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2): 641-660.
• Akyol, A., Tolunay, A., 2014. Sürdürülebilir orman yönetimi ölçüt ve göstergelerinin Türkiye için modellenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 15(1): 21-32.
• Aslan, Y., Zengin, O., Polat, F.S., 2023. Sağlık çalışanlarının yeşil örgütsel davranış konusundaki farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(3): 1388-1402.
• Boiral, O., Paillé, P., Raineri, N., 2015. The Nature Of Employees’ Proenvironmental Behaviors. The Psychology Of Green Organizations (Ed: Robertson, J.L., Barling, J.), Oxford University Press, NewYork, pp.12-32.
• Bowonder, B., 1986. Environmental management problems in India. Environmental Management, 10(5): 599-609.
• Boz, D., Duran, C., Başköy, S., 2020. Yeşil pazarlama faaliyetlerinin tüketiciler üzerindeki etkileri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(22): 1346-1372.
• Bulut, M., 2022. Öğretmenlerin yeşil örgütsel davranışlarının sürdürülebilir tüketim davranışı üzerine etkisi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 5(1): 27-49
• Büyüköztürk, Ş., 2002. Faktör Analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32: 470-483.
• Büyüköztürk, Ş., 2012. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Akademi Yayınları, Ankara
• Chapman D., Sharma K., 2001. Environmental attitudes and behavior of primary and secondary students in Asian cities: An overview strategy for implementing an ecoschools programme. The Environmentalist, 21: 265–272.
• Coşkun, Ö.F., 2022. Çevre tutkusunun, yeşil dönüştürücü liderliğin ve yeşil örgüt ikliminin çevreci çalışan davranışları üzerine etkisi. Journal of Politics, Economy and Management, 5(1): 1-16.
• Çabuk, B., Karacaoğlu, Ö. C., 2003. Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1–2): 190–200
• Çelikkıran, A., 1995. İnsan, çevre, eğitim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4): 569-572.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş., 2012. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve Lisrel Uygulamaları. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Demirbaş, M., Aydın, D., 2020. 21. Yüzyılın en büyük tehdidi: küresel iklim değişikliği. Ecological Life Sciense, 15(4): 163-179.
• Efek, E., Sivrikaya, Ö., Sadık, R., 2018. Spor bilimleri alanında okuyan üniversite öğrencilerinin ahlaki gelişim düzeyleri ile spor tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(29): 3895-3903.
• Efek, E., Yiğiter, K., 2021. Spor katılımının atılganlık ve sportmenlik düzeyleri ile ilişkisi. OPUS, 18(43): 6732-6763.
• Erbaşı A., 2018. Yeşil örgütsel davranış: Özgün bir ölçek geliştirme, 6. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, 2-3 Kasım, Isparta, 581-590.
• Erbaşı, A., 2019. Green Organizational Behavior Scale: A Study in Scale Development. Istanbul Management Journal, 86: 1–23, https://doi.org/10.26650/imj.2019.86.0001
• Erbaşı, A., Çalışkan, A., Akdeniz, G., 2022. Kişilik özelliklerinin yeşil örgütsel davranış üzerindeki etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2): 154-185.
• Ergin, G., Çatı, K., Oskaloğlu, E., 2023. Sorumluluk bilinci ve faydacı tüketimin demografik faktörler bağlamında irdelenmesi. Ege 9. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, 22-24 Eylül, İzmir, s.268-285.
• Eroğlu, A., 2008. Faktör analizi. spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara, s: 321-331.
• Field, A., 2000. Discovering statistcs using SPSS for Windows. Sage Publications. New Delhi.
• Harrington, D., 2009. Confirmatory Factor Analysis. Oxford University Press, New York, pp. 21-35.
• Kalaycı, Ş., 2008. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayınları, Ankara.
• Kardaş, F., Cebe, M., 2018. Doğa koruma ve çevre eğitimi açısından sulak alanların işlevleri. Menba Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 4(1): 29-35.
• Keklik, B.A., 2023. E-Ticaret müşterilerinin lojistik hizmet kalitesi algılarının markadan kaçınma davranışına etkisi: İstanbul ili örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya
• Kılınç, M., 2019. Çevreye duyarlı teknolojı̇k ürün algısı ve reklamlarda çevresel özellı̇klerı̇n vurgulanmasının satın alma nı̇yetı̇ne etkı̇si. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, İşletme Enstitüsü, Sakarya.
• Kiziroğlu, İ., 2023. Çevre eğitimi ve çevre bilinci. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği Tabiat ve İnsan Dergisi, 2(193): 5-17.
• Korkmaz, M., Adıgüzel, O.A., 2021. Türkiye'de orman kaynakları yönetiminin iklim değişikliğine uyumuna ilişkin değerlendirmeler. Turkish Journal of Forestry, 22(4): 417-425. DOI: 10.18182/tjf.101955
• Mert, N., Arıkan Saltık, I., 2023. Otel işletmelerinde yeşil örgüt iklimi ve yeşil davranışın iş tatminine etkisi. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(2): 592-614.
• Min, H., Galle, W. P., 2001. Green purchasing practices of US firms. International Journal of Operations & Production Management, 21(9): 1222–1238.
• Neale, M.N., Liebert, R.M., 1980. Science and Behavior: An Introduction to Methods of Research. Prentice-Hall International, Inc. London.
• Ng, L. P., Choong, Y. O., Tee, C. W., Kuar, L. S., Teoh, S. Y., Chen, I. C., 2019. Green work climate and pro-environmental behaviour among academics: The mediating role of harmonious environmental passion. International Journal of Management Studies, 26(2): 77-97
• Nunnually, J.C., Bernstein, I.H., 1994. Psychometric Theory, McGraw Hill, New York.
• Topaloğlu, G., Alkan, H., 2023a. Orman teşkilatında çalışan orman mühendislerinin yeşil ürünlere yönelik algı ve tutumlarını etkileyen faktörler. Turkish Journal of Forestry, 24(2): 85-98.
• Topaloğlu, G., Alkan, H., 2023b. Çevresel kaygının yeşil satın alma davranışı ve sertifikasyon üzerine etkileri: Aydın İli Örneği, Doğa ve Mühendislik Bilimlerinde Güncel Tartışmalar 10, Bidge Yayınları, ss:24-47
• Topaloğlu, G., Alkan, H., 2023c. Çevresel kaygı ile yeşil ürünlere karşı tutum arasındaki ilişkide yeşil satın alma niyetinin aracılık rolü. Marka Yolculuğu: Dijital Dönüşüm ve Sürdürülebilirlik I, Bidge Yayınları, ss:101-133
• Topaloğlu, G., Alkan, H., 2023d. Ormancılıkta yeşil satın alma niyeti ile yeşil satın alma davranışı arasındaki ilişkide sertifikasyonun aracılık rolü. Turkish Journal of Forestry, 24(3): 287-298. DOI: 10.18182/tjf.1322689
• Tozluoğlu, E., Dursun, M., Şebin, K., 2020. Hemşirelerin empati düzeylerinin sportif aktivite yapma ve farklı değişkenler açısından incelenmesi. Sport Science (NWSASPS), 15(3): 23-32, DOI: 10.12739/NWSA.2020.15.3.2B0124.
• Tuna, Ö., Yıldız, M., 2023. Çalışanın yeşil davranışı ve iş performansında yeşil dönüştürücü liderliğin rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, C-iasoS 2022 Özel Sayısı: 61-80. https://doi.org/10.18092/ulikidince.1219730
• OGM, 2023. Orman Genel Müdürlüğü 2022 yılı faaliyet raporu. https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane-sitesi/FaaliyetRaporu/Orman%20Genel%20M%C3%BCd%C3%BCrl%C3%BC%C4%9F%C3%BC%202022%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Faaliyet%20Raporu.pdf (Son Erişim Tarihi: 25.12.2023)
• Özalp, Ö., 2019. Otel çalışanlarının yeşil örgüt iklimi algılarının yeşil örgütsel davranışları üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı.
• Özalp, Ö., Erbaşı, A., 2021. Yeşil örgüt iklim algısının yeşil örgütsel davranış üzerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 22(1): 43-73
• Özbebek Tunç, A., Akdemir Ömür, G., Düren, A.Z., 2012. Çevresel farkındalık. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47: 227-246.
• Özdamar, K., 2002. Paket programlar ile istatistiksel veri analizi, Kaan Kitabevi, Eskişehir, s: 661-667.
• Özdamar, K., 2013. Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nisan Kitabevi Yayınları, Eskişehir.
• Saifulina, N., Carballo‐Penela, A., 2017. Promoting sustainable development at an organizational level: An analysis of the drivers of workplace environmentally friendly behaviour of employees. Sustainable Development, 25(4): 299-310. https://doi.org/10.1002/sd.165
• Saleem, M., Qadeer, F., Mahmood, F., Han, H., Giorgi, G., Ariza-Montes, A., 2021. Inculcation of green behavior in employees: A multilevel moderated mediation approach. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18: 1-21. https://doi.org/10.3390/ijerph18010331
• Salepçioğlu, M.A., Kırca, P., 2023. Toplam kalite yönetimi uygulamalarının gıda sektörü çalışanlarının yeşil örgütsel davranışları üzerine etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 27(1): 117-132.
• Sarkis, J., 2001. Manufacturing’s role in corporate environmental sustainability ‐ Concerns for the new millennium. International Journal of Operations & Production Management, 21(5/6): 666–686. https://doi.org/10.1108/01443570110390390
• Sönmez, R. V., 2020. Okul Yöneticilerinin Yeşil Örgütsel Davranışlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4): 1107–1119.
• Şimşekli, Y., 2004. Çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik çevre eğitimi etkinliklerine ilköğretim okullarının duyarlılığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1): 83–92.
• Weerarathna, R. S., Jayarathna D. Y., Pintoe, A., 2017. Employee green behavior: A case in manufacturing & service sector in Sri Lanka. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(12): 1095-1106. Yaşar, E., 2023. Yeşil psikolojik iklim ve yeşil örgütsel davranış ilişkisi: otel işletmeleri örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(2): 831-844.
• Yılmaz, R., 2009. Edine’de çevre bilincinin belirlenmesi ve sosyo ekonomik özelliklerin çevresel bilinç üzerine etkilerinin incelenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1): 79-92.
• Yiğit, B., 2022. Yeşil örgütsel davranış: Tekstil sektöründe bir örnek. JOEEP, 7(2): 186-192.