Köprülü Kanyon Milli Parkında su samuru-insan çatışması

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 4, 534 - 539, 28.12.2024

Bedirhan Eker , Yasin Ünal , Ahmet Koca

https://doi.org/10.18182/tjf.1560761

Öz

Avrasya su samuru (Lutra lutra Linnaeus, 1758) Dünya’da yayılış gösteren 13 su samuru türünün en yaygın olanıdır. Sansargiller (Mustalidae) familyasına mensup yarı sucul tek türümüz ve nokturnal bir tür olarak bilinmektedir. Bugün ki yayılış haritası birçok ülkeyi ve bölgeyi kapsamaktadır. IUCN (Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) kriterlerine göre 2000'li yılların başında “Vulnerable (duyarlı: neslinin doğada tükenme riski yüksek olan)” statüsündeyken, 2004 yılından itibaren “Near Threatened (tehdite yakın: yakın gelecekte tehdit altında olarak tanımlanma olasılığı olan)” olarak değiştirilmiştir. Ülkemizde de bu tür Near Threatened (NT), yani tehdide yakın kategorisinde yer almaktadır. Ekolojik gösterge türü olarak da bilinen su samurunun biyolojik çeşitlilik içerisindeki yerini koruyarak geleceğe aktarılması önemlidir. Su samuru, BERN Sözleşmesi kesin koruma altına alınan fauna türleri listesinde yer almaktadır. Mevcut popülasyonlar yaygın olmasına rağmen, özellikle Avrupa'da, Avrasya su samuru sayısı çevre kirliliği ve habitat kaybı gibi nedenlerden dolayı büyük düşüş göstermektedir. Yaban hayatı, bir ekosistemin durumu hakkında bilgi sağlayan önemli bir ekolojik göstergedir ve bir alanda yaban hayatının varlığı, bir alandaki yapısal eksiklikler, temizlik ve kirlilik hakkında bilgi verirken, ekosistem başarısını ortaya koyar. Teknoloji, nüfus artışı, hava ve su sistemlerinin kirlenmesi, orman yangınlarının çıkması, tarımsal amaçlı kullanılan su zengini alanların kuruması, kullanılan tarım ilaçlarının kimyasal etkileri ve bunların neden olduğu kirlilik orman ekosistemlerini ve su sulak oldukça olumsuz etkilemektedir. Bu faktörlerin su samuru, türleri ve habitatları üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmek için gerekli tüm önlemler alınmalıdır. Bu makalede IUCN Kriterlerine nesli tehlike altında bulunan Avrasya su samuru popülasyonunun ekolojik önemi, Köprülü Kanyon Milli Parkında karşılaştığı tehlikeler üzerine elde edilen bulgular ve koruma stratejileri paylaşılacaktır. Su samuru ve sulak alanların sürdürülebilir olması için, dünya çapında kabul görmüş entegre kontrol faaliyetinin desteklenmesi için halkın ve gerekli kamu kuruluşlarının bilinçlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Su samuru, Lutra lutra, Köprülü Kanyon, Yaban hayatı, Envanter

Eurasian otter-human conflict in Koprulu Canyon National Park

Öz

The Eurasian otter (Lutra lutra) is the most widespread of the 13 otter species distributed in the world. It is known as our only semi-aquatic species belonging to the Mustalidae family and a nocturnal species. Its current distribution map covers many countries and regions. According to the IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) criteria, it was in the status of “Vulnerable (high risk of extinction in nature)” in the early 2000s, but since 2004 it has been changed to “Near Threatened (near threatened: likely to be defined as threatened in the near future)”. In our country, this species is also in the Near Threatened (NT) category. It is important to preserve the place of the otter, also known as an ecological indicator species, in biodiversity and transfer it to the future. The otter is on the list of fauna species under definitive protection of the BERN Convention. Although current populations are widespread, especially in Europe, the number of Eurasian otters is in great decline due to reasons such as environmental pollution and habitat loss. Wildlife is an important ecological indicator that provides information about the state of an ecosystem, and the presence of wildlife in an area provides information about structural deficiencies, cleanliness and pollution in an area, while revealing ecosystem success. Technology, population growth, pollution of air and water systems, forest fires, drying of water-rich areas used for agricultural purposes, chemical effects of pesticides used, and the pollution caused by these have a very negative effect on forest ecosystems and water wetlands. All necessary precautions should be taken to minimize the negative effects of these factors on otters, their species and habitats. In this article, the ecological importance of the Eurasian otter population, which is endangered according to IUCN Criteria, the findings obtained on the dangers it faces in Köprülü Canyon National Park and protection strategies will be shared. It is aimed to raise awareness of the public and necessary public institutions to support integrated control activities accepted worldwide for the sustainability of otters and wetlands.

Anahtar Kelimeler

Otter, Lutra lutra, Koprulu Canyon, Wildlife, Inventory

Kaynakça

• Albayrak, İ., 1995. Su samuru ve Akyaka. Tübitak, Bilim ve Teknik, Ankara, 28(337): 97.
• Albayrak, İ., 2000. Türkiye’deki Su samuru (Lutra lutra L. 1758)’nun yayılışına katkılar. Tabiat ve İnsan Dergisi, 34(1): 3-7.
• Albayrak, İ., 2013. On the Otter in Kırıkkale province. Hacettepe journal of biology and chemistry, 41(3): 255-257.
• Alkan, H., 2009. Negative impact of rural settlements on natural resources in the protected areas: Kovada lake national park, Turkey. Journal of Environmental Biology, 30(3): 363-372.
• Alp, M., Kocabağlı, N., Kahraman, R., Bostna, K., 1999. Effects of dietary supplementation with organic acids and zinc bacitracinon ileal microflora, pH and performance in broilers. Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences, 23(5): 451-456.
• Aydoğdu, M., Gezer, K., 2006. Çevre Bilimi. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Bonesi, L., Chanin, P., Macdonald, D., W. 2004. Competition between Eurasian otter (Lutra lutra) and American mink (Mustela vison) probed by niche shift. Oikos, 106(1): 19-26. doi: org/10.1111/j.0030-1299.2004.12763.x
• Çağlar, M., 1957. Fethiye civarının bazı memeli hayvanları hakkında. Türk Biyoloji Dergisi, 7 (3): 72-76.
• Çam, P., Ölmez, İ., 2015. Sinop ili memeli hayvan faunasının değerlendirilmesi. Fen Bilimleri Estitüsü Dergisi, 5(3): 9-16.
• Çetinkaya, G., Altan, T., 2002. Köprülü Kanyon Milli Parkının biyosfer rezerv alanı olarak yeniden düzenlenmesi. Türkiye'nin Kıyı ve deniz Alanları IV. Ulusal Konferansı, 05-08 Kasım İzmir, s.163-170.
• Danford, C. G., Alston, E. R., 1877. On the Mammals of Asia Minor. Proceedings of The Zoological Society, London.
• Dangerfield, J. M., Pik, A. J., 1999. The educational value of an all taxa biodiversity inventory. Journal of Biological Education, 33, 76-83.
• Derman, M., Çakmak, M., Diyaddin, M.Y., Kızılaslan, A., Gürbüz, H., 2013. Biyoçeşitlilik konusunda yapılan çalışmalar ve öğretim programlarında biyoçeşitliliğin değerlendirilmesi, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3): 57-66.
• Soyumert, A. 2004. Vulpes vulpes (tilki) ve Meles meles (porsuk) türlerinin Köprülü kanyon milli parkındaki habitat tercihi üzerine çalışmalar (Master's thesis, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Ertuğrul, E. T., Mert, A., Oğurlu, İ., 2017. Burdur Gölü Havzasında bazı yaban hayvanlarının habitat uygunluk haritalaması. Türkiye Ormancılık Dergisi, 18: 149-154. doi:org/10.18182/tjf.330950
• Evcin, Ö., Ünal, S., Akkuzu, E., Ugış, A., Küçük, Ö., Özdemir, R. C., 2017. Kastamonu yöresinde tespit edilen su samuru (Lutra lutra L. 1758)'nun biyoekolojisi üzerine araştırmalar. Uluslararası Taşköprü Pompeipolis Bilim Kültür Sanat Araştırmaları Sempozyumu, 10-12 Nisan, Kastamonu, s.332-334.
• Güven, N., 2000. Türkiye su samuru (Lutra lutra) projesi. Tabiat ve İnsan Dergisi, 34(1): 32-36.
• Hassan, S. F., Hussin, A. G., Zubairi, Y. Z., 2009. Analysis of Malaysian wind direction data using Oriana. Modern Applied Science, 3(3): 115-119.
• İlemin, Y., Gürkan, B., 2010. Status and activity patterns of the Caracal, (Caracal caracal), in Datça and Bozburun Peninsulas, Southwestern Turkey. Zoology in the Middle East, 50(1):3-10.
• İlemin, Y., 2014. A camera trapping survey reveals a melanistic grey wolf (Canis lupus) in an unusual habitat in Turkey. Zoology in the Middle East, 60(1):1-5.
• Kiziroğlu, İ., 1979. Türkiye'de yaban hayatı yaşam ortamlarının korunması ve ekolojik dengenin bozulması nedenleri. Tabiat ve İnsan Dergisi, 13(4): 3-8.
• Koca, A.,2021. Akdağ yaban hayatı geliştirme sahası'nda Kızılgeyik (Cervus elaphus) popülasyon ekolojisinin araştırılması. Doktora tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Isparta.
• Kruuk, H., Conroy, J.W.H., 1991. Mortality of otters (Lutra lutra) in Shetland. Journal of Applied Ecology, 28: 83-94.
• Oğurlu, İ., 2001, Yaban Hayatı Ekolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, Isparta.
• Oğurlu, İ., 2003. Yaban hayatında envanter. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Av ve Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı Matbaası, Ankara.
• Özdemir, N., Barlas, M., 2000. Muğla ilindeki alabalık işletmelerinde su samurları konusunda yapılan bilinçlendirme ve eğitim çalışmaları. Su Samurunun Türkiye’deki Durumu II. Sempozyumu, 21-22 Eylül, Antalya, s.15-20.
• Özen, A., Gündüz, M., 2015. A new record in distribution region of Otter (Lutra lutra) in Turkey. Gazi University Journal of Science, 28(3):353-358.
• Toyran, K., Albayrak, İ., 2016. Avrasya Su samuru, Lutra lutra (Linnaeus, 1758)’nın Türkiye’deki yayılış kayıtları. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(3): 575-578.
• Toyran, K., 2010. Kırıkkale Kızılırmak su samuru Lutra lutra (Linnaeus, 1758) yayılış alanlarının belirlenmesi. Doktora Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Turan, İ., Keten, A., Yorulmaz, T., Doğan, C., Baştar, F., 2015. Abant Gölü’ündeki su samuru’nun (Lutra lutra) habitat tercihi. Ormancılık Araştırma Dergisi, 1(2): 51-56. doi:org/10.17568/oad.06125
• Ulutürk, S., Yürümez, G., 2017. Türkiye’den yeni Lutra lutra Linnaeus, 1758 kayıtları. Commagene Journal of Biology, 1(1):21-24. doi:org/10.31594/commagene.392084
• Ünal, Y., Koca, A., Kısaarslan, Y., Şirin Yelsiz, M., Süel, H., Oğurlu, İ., 2019. Population status, daily activity pattern and habitat preference of caracal (Caracal caracal Schreber, 1776) in Antalya Düzlerçami wildlife development. Türkiye Ormancılık Dergisi 20(4):474-481 doi:org/10.18182/tjf.638437
• Van Langevelde, F., Van Dooremalen, C., Jaarsma, C. F., 2009. Traffic mortality and the role of minor roads. Journal of Environmental Management, 90(1): 660-667.
• Veryeri, N.G., Yerli, S.V., 2002. Doğu Akdeniz bölgesi su samuru (Lutra lutra) çalışması. Su Samurunun Türkiye’deki Durumu II. Sempozyum, 21-22 Eylül, Antalya, s.73-84.
• Woodward, J., Strong, N., Coe, F. C., Cloughesy, M., 2011. Wildlife in Managed Forests Oregon Forests as Habitat, Oregon Forest Resources Institute, Oregon.