İş yeri mutluluğu ve kurumsal aidiyet bilinci arasındaki ilişkide iş doyumunun düzenleyici rolü: Doğa Koruma ve Milli Parklar 4. Bölge Müdürlüğü örneği

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 2, 157 - 167, 30.06.2025

Gökhan Topaloğlu , Murat Özen , Hasan Alkan

https://doi.org/10.18182/tjf.1637326

Öz

Kurumların başarısını ve sürdürülebilirliğini etkileyen birçok farklı etmen bulunmaktadır. Etkili personel yönetimi ve personelin kurum ile ilişkisini artırıcı faaliyetlerin işe koşulması bunlardan birisidir. İnsanların yaptıkları işte başarılı olması bireysel tatmini sağlamasının yanı sıra kurumsal başarıyı da etkilemektedir. Nitekim personelin iş yerinde mutlu, iş doyumu yüksek ve kurumsal bağlılık düzeylerinin yüksek olması kurumsal gelişime olumlu katkı sağlaması beklenmektedir. Bu araştırma Doğa Koruma ve Milli Parklar 4. Bölge Müdürlüğü ve bağlı şube müdürlüklerinde çalışan personelin (145 teknik personel 182 idari personel) iş yeri mutluluğu ile kurumsal aidiyet bilinci arasındaki ilişkide iş doyumunun düzenleyici rolünü tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma evreni 327 kişiden oluşmakta olup 93 katılımcı ile anket çalışması yapılmıştır. Araştırmada veriler anket tekniği ile toplanmıştır. Verilerin analiz edilmesinde SPSS 22 ve AMOS istatistik paket programlarından yararlanılmıştır. Araştırmada faktör analizi, korelasyon analizi, regresyon analizi ve yapısal eşitlik modeli ile doğrulayıcı faktör analizi, yol analizi ve düzenleyici etki analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre iş doyumunun, iş yeri mutluluğu ile kurumsal aidiyet bilinci arasındaki ilişkide düzenleyici etkiye sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Faktör analizi , Kurumsal aidiyet , İş yeri mutluluğu , İş doyumu , Millî park

The moderating role of job satisfaction in the relationship between workplace happiness and corporate belonging consciousness: The example of the 4th Regional Directorate of Nature Conservation and National Parks

Öz

There are many different factors affecting the success and sustainability of institutions. Effective personnel management and activities that increase the relationship between the personnel and the institution are among them. People being successful in their work not only provides individual satisfaction but also affects institutional success. Indeed, it is expected that the personnel being happy at work, having high job satisfaction and high levels of institutional commitment will contribute positively to institutional development. This research was conducted to determine the moderating role of job satisfaction in the relationship between workplace happiness and institutional sense of belonging among the personnel (145 technical personnel and 182 administrative personnel) working in the 4th Regional Directorate of Nature Conservation and National Parks and affiliated branch directorates. The research universe consists of 327 people and a survey was conducted with 93 participants. The data in the research was collected using the survey technique. SPSS 22 and AMOS statistical package programs were used in the analysis of the data. Factor analysis, correlation analysis, regression analysis and structural equation model, as well as confirmatory factor analysis, path analysis and moderating effect analysis were used in the research. According to the research findings, it was determined that job satisfaction has a moderating effect on the relationship between workplace happiness and corporate sense of belonging.

Anahtar Kelimeler

Factor analysis , Corporate belonging , Workplace happiness , Job satisfaction , National park

Kaynakça

• Aiken, L.S., West, S.G., 1991. Çoklu regresyon: etkileşimlerin test edilmesi ve yorumlanması. Newbury Parkı, Sage, Londra.
• Akyol, A., Hakverdi, A.E., Türkoğlu, T., 2022. Orman mühendislerinin iş doyumunu etkileyen faktörler. Turkish Journal of Forest Science, 6(1): 310-326.
• Akyüz, K.C., Koçak, S., Balaban, Y., Yıldırım, İ., Gedik, T., 2011. Çalışanların iş tatmin düzeylerinin incelenmesi (Muğla Orman Bölge Müdürlüğü Örneği). SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12: 20-26.
• Alkan, H., 2013. Ormancılık ve orman ürünleri programı öğrencilerine yönelik bir araştırma. SDÜ Orman Fakültesi, 14: 88-94.
• Alkan, H., 2018. Örgütsel bağlılık, sinizm, yabancılaşma ve ormancılık örgütleri. Turkish Journal of Forestry, 19(3): 265-274. DOI: 10.18182/tjf.447275
• Anderson, J.C., Gerbing, D.W., 1984. The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49(2): 155-173.
• Bal, J., Gundry, J., 1999. Virtual teaming in the automotive supply chain team performance management. An International Journal, 5 (6): 174-193.
• Bilginoğlu, E., Yozgat, U., 2020 İşyerinde mutluluk ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Journal of Yasar University,15(Special Issue): 201–206.
• Büyüköztürk, Ş., 2002. Faktör Analizi: Temel Kavramlar Ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 32: 470-483.
• Büyüköztürk, Ş., 2012. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• Canbolat, M.A., 2023. İş stresinin işgören performansına etkisinde kurumsal aidiyetin düzenleyici rolü. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(4): 2435-2448. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1308035
• Cattell, R., 1978. The Scientific Use Of Factor Analysis. Plenum, New York.
• Cindiloğlu Demirer, M., 2019. Kişi örgüt uyumunun iş performansı üzerine etkisi: mutluluğun aracılık rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(1): 283-302.
• Çakır, A., Gözoğlu, Ö.F., 2019. Algılanan kurumsal itibarın iş performansı ve işten ayrılma niyetine etkisi: Şanlıurfa ili konaklama işletmeleri üzerine bir araştırma. Econharran, 3(4): 46-71.
• Çalışkan, A., Akkoç, İ., Turunç, Ö., 2011. Örgütsel performansın artırılmasında motivasyonel davranışların rolü: yenilikçilik ve girişimciliğin aracılık rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3): 363-401.
• Çok, N., Göksu, E., Doğaner, A., Kalkan, B., Özden, G., 2017. Elazığ orman bölge müdürlüğü çalışanlarının iş doyumu ve bazı bireysel özelliklerinin iş doyumuna etkisi. Turkish Journal of Forest Science, 1(2): 155-168.
• Daşdemir, İ., Ağdaş Okul, A., 2019. Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü çalışanlarının iş doyumunu etkileyen faktörler. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(3): 873-883.
• Dawson, J.F., Richter, A.W., 2006. Yönetilen çoklu regresyonda üç yönlü etkileşimlerin araştırılması: eğim farkı testinin geliştirilmesi ve uygulanması. Uygulamalı Psikoloji Dergisi, 91: 917-926.
• Dawson, J.F., 2014. Yönetim araştırmasında moderasyon: ne, neden, ne zaman ve nasıl. İşletme ve Psikoloji Dergisi, 29: 1-19.
• Demirtaş, Z., Çaçan, H., 2021. Öğretmenlerin örgütsel çekicilik ile iş doyumu algıları arasındaki ilişki. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(20): 295-309.
• Enez, K. Bulut, H., 2022 Teknik personelin iş memnuniyet düzeylerinin değerlendirilmesi: Elazığ Orman Bölge Müdürlüğü örneği sonuçları. Turkish Journal of Forest Science, 6(1): 161- 173.
• Eroğlu, A., 2008. Faktör analizi. SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (Ed., Kalaycı, Ş.) Asil Yayın Dağıtım, Ankara, s: 321-331.
• Erselcan, R.C., Süral Özer, P., 2018. İş doyumunun performansa etkisinde mutluluğun aracılık rolü üzerine bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 13(2): 148-165.
• Field, A., 2000. Discovering statistcs using SPSS for Windows. Sage Publications, New Delhi.
• Fisher, C.D., 2010. Happiness at work. International Journal of Management Reviews, 12: 384–412. https://doi.org/10.1111/j.1468- 2370.2009.00270.x
• Gujarati, D.N., 2004. Basic Econometrics, Fourth Edition, The McGraw−Hill Companies, New York.
• Guo, Q., Shen, H., Fan, D.X.F., Buhalis, D., 2024. CSR influence on job performance: the roles of psychological needs fulfillment and organizational identification among tourism firms. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 36(5): 1665-1689. https://doi.org/10.1108/IJCHM-09-2022-1180
• Gültekin, Y.S., 2022. Türkiye'de kamu sektörü orman mühendislerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişkide aracılık rollerinin modellenmesi. Journal of Forest Researcher, 27(4): 255–264. https://doi.org/10.1080/13416979.2022.2028706
• Gümüş, A., Çelik, M.Ş., Karahan, K.S., 2024. İş motivasyonunun iş tatminine etkisi. Turkish Business Journal, 5(10): 144-157. https://doi.org/10.51727/tbj.1589925
• Harrington, D., 2009. Confirmatory factor analysis. Oxford University Press, New York, pp. 21-35.
• Hashım, R.A., Mahmood, R., 2011. What ıs the state of job satisfaction among academic staff at malaysian universities?, Universiti Tun Abdul Razak E-Journal, 7: 15-26
• Hayes, A., 2013. Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis A Regression-Based Approach. Guilford Publications. Newyork.
• Henson, R.K., Roberts, J.K., 2006. Use of exploratory factor analysis in published research: common errors and some comment on improved practice. Educational and Psychological Measurement, 66: 393–416.
• Hum, S.H., Leow, L.H., 1996. Strategic manufacturing effectiveness; an emprical study based on the hayes-wheelwright framework. International Journal of Operations and Production Managements, 16 (4): 4-18.
• İzgören, Ş.A., 1999. İş yaşamında 100 kanguru. Academyplus Yayınları, Ankara.
• Jackson, D.L., 2001. Sample size and number of parameter estimates in maximum likelihood confirmatory factor analysis: A Monte Carlo investigation. Structural Equation Modeling, 8: 205-223.
• Karasar, N., 2005. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Khan, W.A., 1990. Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of Management Journal, 33: 692-724.
• Keskin, N., Koraltan, A., Öztürk, Ö., 2010. Pamukkale üniversitesi buldan myo öğrenci profili. Ulusal MYO Öğrenci Sempozyumu, 21-22 Ekim, Düzce
• Khan M.A., Husain S., Minhaj S.M., Ali, M.A., Helmi, A.M., 2024. To explore the impact of corporate culture and leadership behaviour on work performance, mental health and job satisfaction of employees: An empirical study. Journal of Infrastructure, Policy and Development, 8(11): 6417. https://doi.org/10.24294/jipd.v8i11.6417
• Kline, P., 1994. An Easy Guide To Factor Analysis. Routledge, Newyork.
• Koçoğlu, C.M., 2015. Akademik personelin iş tatmin düzeylerinin ölçülmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(13): 16-35.
• Korkmaz, M., Baykal, G.D.Ö., 2018. Kadın orman mühendislerinde iş doyumunu etkileyen faktörler ile iş doyumu ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Turkish Journal of Forestry, 19(1): 83-90. DOI: 10.18182/tjf.400667
• Leong, C., Furnham, A., Cooper, C., 1996. The moderating effect of organizational commitment on the occupational stress outcome relationship. Human Relations, 49(10): 1345-1363.
• Ma, X., Khattak, A., Ghani, B., Huo, M., 2024. Perceived overqualification in higher education institutions: Enhancing employee innovative behavior via creative self-confidence and harmonious workplace climate. Current Psychology, 43: 9826–9837. https://doi.org/10.1007/s12144-023-05139-2
• Martínez-Falcó, J., Sánchez-García, E., Marco-Lajara, B. Millan Tudela, L., 2024. Enhancing employee wellbeing and happiness management in the wine industry: unveiling the role of green human resource management. BMC psychology,12: 203, https://doi.org/10.1186/s40359-024-01703-y
• Melor, D., Stokes, M., Firth, L., Hayashi, Y., Commins, R., 2008. Need for belonging, relationship satisfaction, loneliness and life satisfaction. Personality and İndividual Differences, 45: 213–218.
• Meydan, C.H., Şeşen, H., 2015. Yapısal Eşitlik Modellemesi Amos Uygulamaları. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Neale, M.N., Liebert, R.M., 1980. Science And Behavior: An İntroduction To Methods Of Research. Prentice Hall International, Paris.
• Pryce-Jones, J., 2010. Happiness at work: Maximizing your psychological capital for success. Wiley-Blackwell, United Kingdom.
• Pryce-Jones, J., 2011. Happiness at Work: Maximizing Your Psychological Capital for Success, John Wiley & Sons.
• Quarstein, V.A., McAffe, R.B., Glassman, M., 1992. The situational occurrences theory of job satisfaction. Human Relations, 45(8): 859-873. doi: 10.1177/001872679204500806
• Robbins, S.P., Judge, T.A., 2013. Organizational Behavior. 15. Basım Pearson, Boston.
• Rodríguez-Carvajal, R., Moreno-Jiménez, B., de Rivas-Hermosilla, S., Álvarez-Bejarano, A. ve SanzVergel, A.I., 2010. Positive psychology at work: mutual gains for ındividuals and organizations, Revista de Psicología del Trabajo y de las Organizaciones, 26 (3): 235
• Özdamar, K., 2002. Paket programlar ile istatistiksel veri analizi, Kaan Kitabevi. Ankara.
• Öztop, S., 2014. Kurumsal aidiyet bilincinin çalışanların örgütsel değişim algısı üzerinde etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1): 299-316.
• Salas-Vallina, A., ve Alegre Vidal, J., 2018. Happiness at work: Developing a shorter measure. Journal of Management & Organization, 27(3): 1-21
• Sevinç, İ., 2022. Din görevlilerinin kurumsal aidiyet algısı ile iş performansları arasındaki ilişki. Kocatepe İslami İlimler Dergisi, 5(2): 249-274. https://doi.org/10.52637/kiid.1174725
• Schermelleh, E.K., Moosbrugger, H., 2003. Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2): 23-74.
• Shevlin, M., Bailey, F., Adamson, G., 2000. Examining the factor structure and sources of differential functioning of the Eysenck Personality Questionnaire Revised-Abbreviated. Personality and Individual Differences, 32(3): 479-487.
• Simon, D., Kriston, L., Loh, A., Spies, C., Scheibler, F., Wills, C., Härter, M., 2010. Confirmatory factor analysis and recommendations for improvement of the Autonomy‐Preference‐Index (API). Health Expectations, 13(3): 234-243. doi: 10,1111/j.1369-7625.2009.00584.x.
• Tiryaki, T., 2005. Örgüt kültürünün örgütsel bağlılık üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Testa, M., 2001. Organizational commitment, job satisfaction, and effort in the service environment. The Journal of Psychology, 135(2): 226-236.
• Topaloğlu, G., 2017. Doğa koruma ve milli parklar genel müdürlüğü personelinin rol çatışması ve rol belirsizliğinin tükenmişlik ve iş tatmini üzerine etkilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Uygur, A., 2009. Örgütsel Bağlılık ve İşe Bağlılık. Barış Platin Yayınevi, Ankara.
• Yazıcıoğlu, Y., Erdoğan, S., 2004. SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Vroom, V.H., 1964. Work And Motivation. CA: Jossey-Bass, San Francisco.
• Yıldız, A. T., Demirtaş, Ö., 2022. Sağlık işletmelerinde etik liderliğin dile getirme davranışları aracılığıyla iş performansına etkisi: örgütsel aidiyetin düzenleyici rolü. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(3): 1334-1346. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1140486
• Yılmaz, E., Daşdemir, İ., Erpulat, M., Alkan, S., Güler, K., Koşdemir, Z., 2020. Batı Akdeniz bölgesi orman işletme şeflerinin iş yükü analizi. Ormancılık Araştırma Dergisi, 7(1): 31-48. DOI: https://doi.org/10.17568/ogmoad.589351
• Yiming, L., Yan, L., Jinsheng, Z., 2024. Effects of organizational climate on employee job satisfaction and psychological well-being: the role of technological influence in Chinese higher education. BMC psychology, 12: 536. https://doi.org/10.1186/s40359-024-01992-3
• Yurdakul Erol, S., Köse, M., 2017. Ormancı teknik personelin iş memnuniyeti: İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1): 273-286.
• Wasti, S. A., 2002. Affective and continuance commitment to the organization: test of an ıntegrated model in the turkish context. Internatıonal Journal of Intercultural Relations, 26(5): 525-550.
• Weiss, D. J., Dawıs, R. W., England, G. W., Lofquist, L. H., 1967. Manual for the Minnesota Satisfaction Quesitionnaire. http://vpr.psych.umn.edu/assets/pdf/Monograph%20XXII%20- %20Manual%20for%20the%20MN%20Satisfaction%20Questionnaire.pdf, Erişim: 04.04.2024
• Wolf, E.J., Harrington, K.M., Clark, S.L., Miller, M.W., 2013. Sample size requirements for structural equation models: An evaluation of power, bias, and solution propriety. Educational and Psychological Measurement, 73(6): 913-934.
• Xing, M., Aigbogun, O., Prabhakaran, S., 2023. The influence of work motivation on the turnover intention of higher vocational graduates through the mediating role of job satisfaction in Shandong China. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 13(11): 2474-2484.