Sağlık Çalışanlarında İkincil Travmatik Stres, Sinizm ve Tükenmişliğe Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi

Yıl 2019, , 196 - 202, 18.06.2019

Levent B Kıdak , Günseli Yıldırım İrfan Yurdabakan

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.446111

Cited By: 2

Öz

Giriş: Travma yaşayan kişilere hizmet veren sağlık çalışanları, ikincil travmatik stres, sinizm ve mesleki tükenmişlik sendromu gibi tehditlerle karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu çalışma ile travma mağdurlarına hizmet veren sağlık çalışanlarında, ikincil travmatik stres, örgütsel sinizm ve mesleki tükenmişlik sendromuna etki eden faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Sağlık çalışanlarının ikincil travmatik stres, sinizm ve mesleki tükenmişlik etki eden faktörlerin incelendiği bu çalışma, genel tarama yöntemlerinden betimsel tarama modelindedir. Çalışmada İkincil Travmatik Stres Ölçeği, Örgütsel Sinizm Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Envanteri ve Sosyo-Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Bulgular: Çalışma sonucunda, kadın sağlık çalışanların, erkeklerden daha çok ikincil travmatik stresten etkilendiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca kadınların bilişsel sinizmi ve duygusal tükenmeyi erkeklerden daha çok yaşadığı belirlenmiştir. Mesleği sevme ve maddi sorun yaşama değişkenlerinin, ikincil travmatik stres, sinizm ve tükenmişlik sendromunu bazı boyutlarda etkilediği görülmüştür. Sonuç: Araştırma sonucunda, kadın sağlık çalışanlarının ikincil travmatik stresten ve bilişsel sinizmden daha fazla etkilenmektedirler. Benzer biçimde duygusal tükenme açısından, kadın sağlık çalışanları, erkeklerden daha fazla tükenme yaşamaktadırlar. Mesleklerini seven sağlık çalışanları ikincil travmatik stresten daha az etkilenmekte; bilişsel, duyuşsal ve davranışsal sinizmi daha az yaşamaktadırlar. Bu grup aynı zamanda duygusal tükenme ve duyarsızlaşmadan daha az etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

İkincil travmatik stres, tükenmişlik, sinizm, sağlık çalışanları

Examination of Factors Affecting to Secondary Traumatic Stress, Cynicism and Burnout in Healthcare Professionals

Öz

Introduction: Healthcare professionals who serve people
experiencing trauma face threats such as secondary traumatic stress, cynicism
and occupational burnout syndrome. The aim of this study is to examine the
factors affecting to secondary traumatic stress, organizational cynicism and
occupational burnout syndrome in healthcare professionals who serve people
experiencing trauma. Method: This
study, which examines the factors affecting to the secondary stress, cynicism
and occupational burnout syndrome of healthcare professionals, is in the
descriptive scanning model that is one of the general scanning methods. The
secondary traumatic stress scale, organizational cynicism scale, Maslach
burnout inventory, and socio-demographic information form have been used in the
study. Findings: This study has
shown that women healthcare professionals were more affected by secondary
traumatic stress than men. It has been also determined that women experienced
more cognitive cynicism and emotional exhaustion than men. Conclusion: The result of this study indicates that women
healthcare professionals are more affected by secondary traumatic stress and
cognitive cynicism. Similarly, in terms of emotional exhaustion, women
healthcare professionals are more exhausted than men. Healthcare professionals who
love their profession are less affected by secondary traumatic stress; they
experience less cognitive, affective, and behavioral cynicism. This group is
also less affected by emotional exhaustion and depersonalization.

Anahtar Kelimeler

Secondary traumatic stress, burnout, cynicism, healthcare professionals

Kaynakça

• 1. Hesse A.R. Secondary trauma: how working with trauma survivors affects therapists. Clinical Social Work Journal, 2002; 30: 293-309.
• 2. Amerikan Psikiyatri Birliği, Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Dördüncü Baskı (DSM-IV) Çev. Ed. E Köroğlu, Ankara, Hekimler Yayın Birliği,1994, p. 93-94.
• 3. Chamberlain, J. ve Miller M. K. Evidence of secondary traumatic stress, safety concerns, and burnout among a homogeneous group of judges in a single jurisdiction. Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, 2009; 37: 214-224.
• 4. Bride BE, Robinson MM, Yegidis B ve ark. Development and validation of the secondary traumatic stress scale. Research on Social Work Practice,2004; 14 (1): 27-35.
• 5. Figley C.R. Compassion fatigue as secondary traumatic stress disorder: an overview. in C. R. Figley (Eds.), Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress disorder in those who treat the traumatized , New York: Brunner-Routledge, 1995.p.1-20.
• 6. Baird, K ve Kracen, A.C. Vicarious traumatization and secondary traumatic stress: A research synthesis. Counselling Psychology Quarterly,2006; 19 (2): 181- 188.
• 7. Collins S ve Long A, Too tired to care? the psychological effects of working with trauma. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing 2003; 10: 17-2.
• 8. Brandes P.M. Organizational Cynicism: Its nature, Antecedents, and Consequences”. (Doktora Tezi). Cincinnati University, 1997. p.38-46.
• 9. Bedian, A (2007). Even if the tower is ‘ivory’, it isn’t white: understanding the consequences of faculty cynicism. Academy of Management Learning & Education, 2007; 6(1): 9‐32. doi:10.5465/AMLE.2007.24401700.
• 10. Freudenberger, H.J. Staff burn-out. Journal of Social Issues,1974; 30(1): 159-165.
• 11. Maslach C ve Jacskon S.E. The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, 1981; 2: 99-113.
• 12. Karasar, N. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara, Nobel yayın Dağıtım, 2006. p.183.
• 13. Bride, BE (2007) Prevalence of secondary traumatic stress among social workers. Social Work,2007; 52 (1): 63-70.
• 14. Yıldırım, Kıdak ve Yurdabakan İkincil Travmatik Stres Ölçeği Uyarlama çalışması, Anadolu Psikiyatri Derg.2018; 19(1): 45-51.
• 15. Dean J.W. Brandes P. Dharwadkar R. Organizational cynicism. Academy of Management Review,1988; 23(2): 341–52.
• 16. Karacaoğlu K ve İnce F. Brandes, Dharwadkar ve Dean’in (1999) Örgütsel Sinizm Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması: Kayseri Organize Sanayi Bölgesi Örneği. Business and Economics Research Journal, 2012; 3(3): 77 – 92.
• 17. Girgin Yıldırım, G. İlkokul Öğretmenlerinde Meslekten Tükenmişliğin Gelişimini Etkileyen Değişkenlerin Analizi ve Bir Model Önerisi, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1995. p. 57-58.
• 18. Baum, N. Secondary traumatization in mental health professionals: a systematic review of gender findings. Trauma Violence Abuse,2016; 17(2): 221-35. doi: 10.1177/1524838015584357
• 19. Haksal P. Acil servis personelinde görülen ikincil travmatik stres düzeyinin disosiyasyon düzeyi, sosyal destek algısı ve başa çıkma stratejileri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, 2007. p.67.
• 20. Yeşil A. 112 Acil sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık çalışanlarında ruhsal travma ve ilişkili sorunların yaygınlığı. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli, 2010. p.44.
• 21. Görmen M. Örgüt kültürünün örgütsel sinizm tutumları üzerine etkisi ve bir uygulama. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2012. p.103-105.
• 22. Budak G ve Süregevil O. Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi,2005; 20(2): 95-108.
• 23. Ergin C. Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 22-25 Eylül 1992, Hacettepe Üniversitesi, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Derneği Yayını, Ankara. p. 143-154.
• 24. Kırılmaz A.Y, Çelen Ü, Sarp N. İlköğretimde çalışan bir öğretmen grubunda tükenmişlik durumu araştırması. İlköğretim Dergisi, 2003; 2(1): 2–9.
• 25. Dolunay, A.B., Keçiören ilçesi “Genel liseler ve Teknik Ticaret ve Meslek liselerinde görevli öğretmenlerde tükenmişlik durumu” araştırması. Ankara Üniversitesi Tıp-Fak Mecmuası2002; 55(1), p. 51-62.
• 26. Cemaloğlu N. ve Şahin D. Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 2007; 15(2): 465–484.
• 27. Girgin Yıldırım G. Öğretmenlerde tükenmişliğe etki eden faktörlerin araştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,2010; 9: 32-48.
• 28. Rajeswari.H, Sreelekha, B. Secondary Traumatic Stress Among Nurses In A Tertiary Care Hospital, Indiana Journal of Applied Research, 2017; 7(4): 59-60.
• 29. Andersson, L.M, Bateman, T.S. Cynicism in the Workplace: Some Causes and Effects, Journal of Organizational Behavior,1997; 18: 449 - 469.