Tıp Eğitiminde Dinleme: Nereden Nereye?

Yıl 2021, , 698 - 706, 20.12.2021

Makbule Neslişah Tan , Dilek Güldal

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.931560

Öz

Giriş: Çalışmada; bir tıp fakültesinde eğitim almakta olan dönem I öğrencileri ve aynı fakültede eğitim alan asistan hekimlerin dinleme türlerinin belirlenmesi, bu iki grubun dinleme türleri arasında fark olup olmadığının araştırılması ve dinleme türlerinin dinlemeyi etkileyebilecek değişkenlere göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Bu tanımlayıcı analitik çalışma 2017-2018 eğitim öğretim yılında gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada iki ayrı örneklem kullanılmıştır. Örneklemleri 194 öğrenci ve 200 asistan oluşturmuştur. Yüz yüze görüşmelerde, araştırmacılar tarafından geliştirilen anket formu ve Dinleme Türleri Ölçeği (DTÖ) uygulanmıştır. Bulgular: Dönem I öğrencilerinin birincil dinleme tercihi “ilişkisel dinleme” iken, asistanların birincil dinleme tercihinin “etkileşimsel dinleme” olduğu saptanmıştır. Her iki örneklem grubunun en az tercih ettiği dinleme türü ise “çözümleyici dinleme”dir. Dönem I öğrencilerinin “ilişkisel dinleme” tercihi asistan hekimlerin “ilişkisel dinleme” tercihine göre anlamlı düzeyde yüksek, asistanların “etkileşimsel dinleme” tercihi ise dönem I öğrencilerinin “etkileşimsel dinleme” tercihine göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (sırasıyla; p=0,001, p=0,022). Asistanların kullandıkları dinleme türleri uzmanlık eğitimi aldıkları branşlarına göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermemiştir. Cinsiyet, medeni durum ve algılanan maddi durum değişkenine göre; tıp fakültesi dönem I öğrencilerine ait dinleme türlerinin istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür (p>0,05). Kadın asistan hekimlerin “ilişkisel dinleme” tercihi erkek asistan hekimlere göre anlamlı düzeyde yüksek saptanmıştır (p=0,006). Evli asistan hekimlerin “etkileşimsel dinleme” tercihinin bekar olan asistan hekimlerden anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür (p=0,019). Subjektif dinleme puanına göre 5’in üzerinde puan alan asistanların, “ilişkisel”, “eleştirel” ve “çözümleyici” dinleme tercihleri istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (sırasıyla; p=0,005, p=0,049, p=0,007).
Sonuç: Hasta-hekim ilişkisi için gereklilik olan dinleme becerisinin geliştirilebilmesi için hekimin dinleme türü tercihlerinin belirlenmesi gerekir.

Anahtar Kelimeler

Dinleme türleri, tıp fakültesi, öğrenci, asistan hekim

Listening in Medical Education: From Where To Where?

Öz

Objective: This study aimed to determine the listening types of the first-year medical school students and the residents training at the same faculty, to investigate whether there is a difference between the listening types of these two groups and to evaluate the listening types according to the variables that may affect listening. Methods: This descriptive analytical study was carried out in the 2017-2018 academic year. Two separate samples were used in this study,194 students and 200 residents formed the samples. The questionnaire form developed by the researchers and the Listening Styles Profile-Revised (LSP-R) scale were applied in face-to-face interviews. Results: While the primary listening preference of first-year medical students was "relational listening", the residents' primary listening preference was "task-oriented listening". For both, the least preferred type was "analytical listening". The "relational listening" preference of the first-year students was found to be significantly higher than that of the residents, and the " task-oriented listening" preference of the residents was found to be significantly higher than the first-year students (p=0.001, p=0.022, respectively;). Type of listening used by the residents did not differ significantly according to the branches they received specialist training. According to gender, marital status and perceived economic resources; the listening types of the medical students did not show a statistically significant difference (p>0.05). The "relational listening" preference of female residents was found to be significantly higher than that of male residents (p=0.006), and the "task-oriented listening" preference of married residents was significantly higher than single residents (p=0.019). The "relational", "critical" and "analytical" listening preferences of the residents who scored above 5 according to their subjective listening score were found to be statistically significantly higher (p=0.005, p=0.049, p=0.007, respectively). Conclusion: In order to improve the listening skills, which is a requirement for the patient-physician relationship, the listening type preferences of the physician should be determined.

Anahtar Kelimeler

Listening types, medical school, student, resident

Kaynakça

• Ateiş M, Ercan AN. Türkçe öğretmenlerinin dinleme stillerinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2015;34(2):107-119. doi:10.7822/omuefd.34.2.7
• Epçaçan C. Temel bir dil becerisi olarak dinleme ve dinleme eğitimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2013 Ocak;(11):331-352. doi:10.14520/adyusbd.483
• Yazar S, Yazar İ. Dinleme öğretimi. Taşkaya SM, Karadağ R, editörler. Türkçe öğretimi. 1. Baskı. İstanbul: Lisans Yayıncılık; 2018. p.79-102.
• Tabak G. Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme stillerinin bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2013;10(22):171-181.
• Williams B, Brown T, Boyle M. Psychometric properties of the Listening Styles Profile (LSP-16): a replication study. Eval Health Prof 2012;35(4):440-446. doi:10.1177/0163278712448772
• Kingen S. Teaching listening. Teaching language arts in middle schools: connecting and communicating. 1st ed. New York: Routledge; 2000. p.265.
• Watson KW, Barker LL, Weaver III JB. The listening styles profile (LSP-16): Development and validation of an instrument to assess four listening styles. International Journal of Listening 1995;9:1-13. doi:10.1080/10904018.1995.10499138
• Bodie GD, Worthington DL, Gearhart CC. The Listening Styles Profile-Revised (LSP-R): a scale revision and evidence for validity. Communication Quarterly 2013;61(1):72-90. doi:10.1080/01463373.2012.720343
• Beach MC. Enhancing communications for better patient outcomes. Advanced Studies in Medicine 2010;10(2):49-52.
• Zolnierek KB, Dimatteo MR. Physician communication and patient adherence to treatment: a meta-analysis. Med Care 2009;47(8):826-834. doi:10.1097/MLR.0b013e31819a5acc
• Wittink MN, Yilmaz S, Walsh P, Chapman B, Duberstein P. Customized care: an intervention to improve communication and health outcomes in multimorbidity. Contemp Clin Trials Commun 2016;4:214-221. doi:10.1016/j.conctc.2016.10.002
• Yu ML, Brown T, White C, Marston C, Thyer L. The impact of undergraduate occupational therapy students' interpersonal skills on their practice education performance: a pilot study. Aust Occup Ther J 2018;65(2):115-125. doi:10.1111/1440-1630.12444
• Kaya MF. Dinleme türleri ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması, dil geçerliği ve faktör yapısının belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2014;14(3):323-342.
• Özkan E, Başkan A. Türkçe öğretmeni adaylarına ait dinleme türlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi 2019 July;0(78):175-190.
• McKenna L, Brown T, Williams B, Lau R. Empathic and listening styles of first year undergraduate nursing students: a cross-sectional study. J Prof Nurs 2020;36(6):611-615. doi:10.1016/j.profnurs.2020.08.013
• Fatehi Z, Baradaran HR, Asadpour M, Rezaeian M. Validity and reliability of Persian version of Listening Styles Profile-Revised (LSP- R) in Iranian students. Med J Islam Repub Iran 2017;31:73. doi:10.14196/mjiri.31.73
• Adler R, Fuehrer MM, Elmhorst JM, Lucas K. Personal skills. Communicating at work: strategies for success in business and the professions. 12th ed. New York: McGraw-Hill; 2019. p.56-75.
• Hojat M, Vergare MJ, Maxwell K, Brainard G, Herrine SK, Isenberg GA, et al. The devil is in the third year: a longitudinal study of erosion of empathy in medical school. Acad Med 2009;84(9):1182-1191. doi: 10.1097/ACM.0b013e3181b17e55
• Neumann M, Edelhäuser F, Tauschel D, Fischer MR, Wirtz M, Woopen C, et al. Empathy decline and its reasons: a systematic review of studies with medical students and residents. Acad Med. 2011;86(8):996-1009. doi:10.1097/ACM.0b013e318221e615
• Solmaz B, Duğan Ö. Sağlık çalışanı ile hasta ve yakınları arasında yaşanan şiddetin nedenlerinden "iletişim" üzerine bir inceleme. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2018;18(2):185-206.
• Erdem R. İnsan kaynakları yöneticilerinin mülakat sürecindeki dinleme türlerinin demografik değişkenlere göre incelenmesi: Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi örneği [yüksek lisans tezi]. Mersin: Çağ Üniversitesi; 2019. 89 p.
• Topses G. Psikolijik danışma sürecinde “kendini kabul” ve “savunucu davranış” kavramlarının felsefi ve, psikolojik boyutları. Folklor/Edebiyat 2013;19(74):61-72.
• Eroğlu E. Etkili iletişim ve doğru anlamak. Eroğlu E, Yüksel AH, editörler. Etkili iletişim teknikleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi; 2019. p.11.
• Howard SK, Gaba DM, Rosekind MR, Zarcone VP. The risks and implications of excessive daytime sleepiness in resident physicians. Acad Med 2002;77(10):1019-1025. doi:10.1097/00001888-200210000-00015
• Yılmaz VE. “Dinleme” Becerisinin Geliştirilmesi Çerçevesinde Yeni Arayışlar ve Teknikler. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 2019;(48):278-290.