Balıkesir Karesi İlçesine Bağlı Bir Mahallede Yaşayan Kişilerin Sağlık Sorunu Yaşama Durumları ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları

Yıl 2018, Cilt: 12 Sayı: 2, 109 - 116, 29.06.2018

Celalettin Çevik , Sibel Ergün , İbrahim Aldemir , Saliha Şence

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.432535

Öz

Amaç: Bu çalışmada, kentsel bir bölgede yaşayan kişilerin, son 15 gün içinde sağlık sorunu yaşama durumlarının ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırmanın evrenini, Balıkesir ili, Karesi ilçesi, Adnan Menderes Mahallesinde yaşayan, 18 yaş ve üzeri kişiler oluşturmaktadır. Örnek büyüklüğü, son 15 gün içinde sağlık sorunu yaşama sıklığı %15, %5 tip I hata, %5 sapma, 2 desen etkisi göz önünde bulundurularak 394 kişiden oluşmaktadır. Örneklem grubuna, çok aşamalı küme örnekleme yöntemi ulaşılmıştır. Sağlık hizmet kullanımı formu ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği, yüz yüze görüşülerek uygulanmıştır. Çözümlemede, sayı ve yüzdeler ki-kare testi, t testi, tek yönlü varyans analizi ve lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma grubundaki kişilerin, %65,5'i kadın, %28,7'si 18-27 yaş grubunda, %62,4'ü lise ve üzeri öğrenime sahip, %56,6'sı evli kişilerdir. Katılımcıların %23,1'inin son 15 gün içinde bir sağlık sorunu yaşamış, %61,5'i sağlık kurumuna başvurmuştur. Okuryazar olmayanlarda, güvencesi olmayanlarda, parçalanmış aileye sahip kişilerde ve kronik hastalığı olan kişilerde sağlık sorunu yaşama sıklığı anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (p<0,05). Sağlık sorunu yaşama durumu, eğitim durumu lise olanlarda, okuryazar olmayanlara kıyasla 0,2 kat (0,1-0,5) düşük, geniş aile tipindeki kişilerde, çekirdek aile tipinde olanlara kıyasla 5,4 kat (1,4-6,3), parçalanmış aile tipinde olanlarda, çekirdek aile yapısına sahip olanlara göre 15,3 kat (2,8-8,4) yüksek, kronik hastalığı olanlarda, olmayanlara kıyasla 11,9 kat (6,3-12,6) yüksek, sağlıklı yaşam biçimi davranışları yüksek olanlarda, düşük olanlara kıyasla 0,9 kat (0,9-0,9) sağlık sorunu yaşama düşüktür. Katılımcıların, sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği puan ortalaması 136,7±2,2'dir. Ölçek puanı, yalnız yaşayanlarda, düzenli olarak hekime gidenlerde, genellikle devlet hastanesine başvuranlarda, sağlıkla ilgili bilgileri internetten edinenlerde anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (p<0,05). Sonuç: Sağlıklı yaşam biçimi davranışları puanı orta düzeyde olup, devlet hastanesine başvuran, düzenli hekim kontrolünde olan kişilerde yüksek bulunmuştur. Katılımcıların içinde sosyoekonomik olarak dezavantajlı olan gruplarda, sağlık sorunu yaşama sıklığı yüksek, sağlıklı yaşam biçimi davranış puanı yüksek kişilerde düşük bulunmuştur. Bu nedenle, dezavantajlı grupların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının geliştirilmesi, sağlık sorunu yaşama sıklığını azaltabilir.

Anahtar Kelimeler

Sağlıklı yaşam biçimi, sağlık sorunu yaşama, sağlığı geliştirme, koruma

Healthy Lifestyle and Having Problems of Health of Individuals Living in A Neighbourhood of Karesi Country in Balıkesir

Öz

Aim: The aim of this study is to evaluate the illness and healthy lifestyle
behaviours last 15 days among individuals who were 18 years old or above in an
urban area in the city center of Balikesir province. Method: This cross-sectional study was applied face to face to
individuals who were 18 years old or above living in an urban area in Balikesir
city center. Population of this study consisted of individuals who were 18
years old or above living in Adnan Menderes neighbourhood. The sample of the
study concluded 394 individuals considering 15% of frequency of having health
problem, 5% of type 1 error, 5% of deviation and 2% design effect. The sample
group was reached by multi stage cluster sampling. The survey comprised of the
form of health service use and healthy lifestyle behaviours scale. Number and
percentage, chi-square, Independent-Samples t test, the one-way analysis of
variance and logistic regression was used to analyse the data. Results: 65% of the sample was female;
28% was in the group of 18-27 years of age; 62% of participants had high school
or higher level of education; 56% was married. 23% of participants had health
problems last 15 days. 61,5% of those who had health problems went to hospital.
Disease frequency for those who were illiterate, those who had broken family,
and those who had chronic illness were found statistically significant
(p<0,05). The educational level of health problem was 0,2 times (0,1-0,5)
lower than those of illiterates in high school students, 5,4 times (1,4-6,3)
compared to those of the core family type in those of the extended family type,
15,3 times 2,8-8,4), 11,9 times (6,32-12,62) higher than those without chronic
disease, and 0,9 times (0,9-0,9) health problems compared to those with lower
levels of healthy lifestyle behaviours. Point average of healthy lifestyle
behaviour scale was 136,7±20,2 in research group. Scale point was statistically
higher for individuals who live alone, those who go to physician regularly,
those who generally go to public hospital, and those who get knowledge about
health issues from internet (p<0,05). Conclusion: Healthy lifestyle behaviours were found to be
higher in those with moderate or state hospital visits, regular physician
controls. Among the participants, socioeconomically disadvantaged groups have a
high incidence of health problems and low health-style behaviour scores. For
this reason, the development of healthy lifestyle behaviours of disadvantaged
groups may reduce the frequency of living with health problems.

Anahtar Kelimeler

: Health Lifestyle, health problem, health promotion, prevention

Kaynakça

• 1. Davies SC, Winpenny E, Ball S, Fowler T, Rubin J, Nolte E. For debate: a new wave in public health improvement. The Lancet. 2014;384(9957):1889-95.
• 2. Flynn MA. Empowering people to be healthier: public health nutrition through the Ottawa Charter. Proceedings of the Nutrition Society. 2015;74(3):303-12.
• 3. Kontis V, Mathers CD, Rehm J, Stevens GA, Shield KD, Bonita R, et al. Contribution of six risk factors to achieving the 25× 25 non-communicable disease mortality reduction target: a modelling study. The Lancet. 2014;384(9941):427-37.
• 4. Esin N. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Hemşirelik Bülteni. 1999;12(45):87-95.
• 5. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nursing research. 1987;36(2):76-81.
• 6. Koçoğlu D, Akın B. Sosyoekonomik eşitsizliklerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. DEUHYO Dergisi. 2009;2(4):145-54.
• 7. Benemei S, De Cesaris F, Fusi C, Rossi E, Lupi C, Geppetti P. TRPA1 and other TRP channels in migraine. The journal of headache and pain. 2013;14(1):71.
• 8. Sonmezer H, Cetinkaya F, Nacar M. Healthy life-style promoting behaviour in Turkish women aged 18-64. Asian Pac J Cancer Prev. 2012;13(4):1241-5.
• 9. Lee JT, Hamid F, Pati S, Atun R, Millett C. Impact of noncommunicable disease multimorbidity on healthcare utilisation and out-of-pocket expenditures in middle-income countries: cross sectional analysis. PLoS One. 2015;10(7):e0127199.
• 10. Şimşek H, Öztoprak D, İkizoğlu E, Safalı F, Yavuz Ö, Onur Ö, et al. Tıp fakültesi öğrencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve ilişkili etmenler. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2012;26(3):151–7.
• 11. Zou G, Zeng Z, Chen W, Ling L. Self-reported illnesses and service utilisation among migrants working in small-to medium sized enterprises in Guangdong, China. Public health. 2015;129(7):970-8.
• 12. Enjezab B, Farajzadegan Z, Taleghani F, Aflatoonian A, Morowatisharifabad MA. Health promoting behaviors in a population-based sample of middle-aged women and its relevant factors in Yazd, Iran. International journal of preventive medicine. 2012;3(Suppl1):S191.
• 13. Özçelik H, Sönmez Y. Isparta il merkezinde görev yapan toplum lideri bazı meslek gruplarının sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2015;22(4):115-25.
• 14. Ozvurmaz S, Mandiracioglu A. Healthy lifestyle behavior of employees in small and medium-sized enterprises in Aydin, Turkey. Pakistan journal of medical sciences. 2017;33(2):404.
• 15. Ulutasdemir N, Kilic M, Zeki Ö, Begendi F. Effects of occupational health and safety on healthy lifestyle behaviors of workers employed in a private company in Turkey. Annals of global health. 2015;81(4):503-11.
• 16. Onat G, Aba YA. Health-promoting lifestyles and related factors among pregnant women. Turkish Journal of Public Health. 2014;12(2):69.
• 17. Motaghi M, Dolatabadi ED. Lifestyle of elderly people of Isfahan’s villages in Iran in 2014. International Journal of Humanities and Cultural Studies (IJHCS) ISSN 2356-5926. 2016:790-803.
• 18. Phiri LP, Draper CE, Lambert EV, Kolbe-Alexander TL. Nurses’ lifestyle behaviours, health priorities and barriers to living a healthy lifestyle: a qualitative descriptive study. BMC nursing. 2014;13(1):38.
• 19. Semnani S, Noorafkan Z, Aryaie M, Sedaghat SM, Moghaddami A, Kazemnejhad V, et al. Determinants of healthcare utilisation and predictors of outcome in colorectal cancer patients from Northern Iran. European journal of cancer care. 2015.
• 20. Çevik C. Manisa kent merkezinde yaşayan kişilerde ayakta tanı ve tedavi hizmeti kullanımı ve etkili faktörlerin belirlenmesi. Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi; 2010.
• 21. Riaz A, Greer J, Murray L. Overview Report Office for National Statistics,. 2006:2-5.
• 22. Seçkin R. Nilüfer HSEAB’nde yaşayanların ayaktan tanı-tedavi ve koruyucu sağlık hizmetlerini kullanımları ve etkileyen etmenler [Uzmanlık Tezi]. Bursa: Uludağ Üniversitesi; 2009.
• 23. Frank A, Benedict AO, Adusei-Nkrumah J. Analysis Of Gender And Healthcare Services Utilization In Rural Ghana. Research journali’s Journal of Public Health. 2016;2(2).
• 24. Aksakoğlu G, Uçku R, Okuyan Z, Ergör G, Günay T, Ergör A, et al. İzmir ili “Metropolitan” alanda toplumun sağlık düzeyi ve sağlık hizmetlerinin kullanımı. Toplum ve Hekim Dergisi. 2009;24:226-33.
• 25. Nesanır N, Dinç Horasan G, Cambaz S, Baysan P, Şerifhan M, Deveci S, et al. Sosyal Sınıfın ve Sağlık Güvencesinin Manisa'daki Sağlık Hizmet Kullanımı Üzerine Etkisi: Bir Eşitsizlik Araştırması. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences. 2010;30(4):1263-71.
• 26. SoeAung M, MyintOo W, ThiLwin K, Maung TM. Health Services Utilization and Self-Reported Acute Illnesses among Urban Families Inthanlyin Township, Yangon Region, Myanmar. International Journal of Health Sciences and Research (IJHSR). 2016;6(1):36-42.
• 27. Alvarez-Dardet C, Morgan A, Cantero MTR, Hernán M. Improving the evidence base on public health assets—the way ahead: a proposed research agenda. J Epidemiol Community Health. 2015:jech-2014-205096.
• 28. Ministry of Health China CfHSaI. Reports on the 2008 national health services survey results. 2009:131-40.
• 29. Özpulat F, Sivri BB. Birinci basamak sağlık hizmetlerine başvuran 55 yaş ve üstü kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları. STED. 2013;22(3):80-9.