Halk Sağlığı Bakış Açısıyla Gıda Endüstrisi “Taktikleri” ve Önleme Yaklaşımları

Yıl 2018, Cilt: 12 Sayı: 4, 307 - 317, 12.10.2018

Zeynep Devran Diek Aslan

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.465769

Öz

Bu yazının amacı gıda endüstrisindeki “sağlık” ve “iyilik” halini olumsuz etkileyebilecek öne çıkan taktiklerin neler olabileceğini tartışmak ve bu olumsuz etkilere yönelik olarak alınabilecek önlemleri halk sağlığı yaklaşımı ile ele almaktır. Gıda endüstrisi, piyasadaki etkinliklerini arttırmak için çeşitli “taktiklere” başvurmaktadır. Yiyecek, içecek ve tütün endüstrisinin birlikteliği ve kullandıkları ‘’taktiklerin/oyunların’’ benzerliği dikkat çekmektedir. Kullanılan bu “taktikler” de etik ihlaller çocukların ve gençlerin içinde olduğu bazı özel grupları etkilemektedir. Bilimsel literatürde yer alan endüstri taktikleri arasında; zararlı ürünlerin tanıtımı, yanıltıcı pazarlama kampanyaları, çocukların ve diğer hassas grupların hedef alınması, şirket lobiciliği, maddi katkılar ve bilime/bilim insanlarına yönelik olumsuz yaklaşımlar yer almaktadır. Gıda endüstrisinin sağlığı olumsuz yönde etkileyecek faaliyetlerinin önlenmesi ya da ortadan kaldırılması birey ve toplum için son derece önemlidir. Kamusal düzenlemeler zemininde sorumluluğu olan tüm bileşenler, halk sağlığında ihtiyatlılık ilkesi gereğince hareket etmelidirler. 

Anahtar Kelimeler

Gıda, endüstri, etik

“Tactics” of the Food Industry and Preventive Approach in Public Health Perspective

Öz

The aim of this article is to discuss what the
prominent tactics of the food industry which could have influenced “health” and
“wellbeing” negatively and how to address the preventive strategies in this
regard in public health approach. Food industry is resorting to a variety of
"tactics" to increase its activities on the market. The similarity of
the combination of food and beverage and tobacco industry and the
"tactics" they use is remarkable. The ethical violations used within
these "tactics" may have the risk to affect certain groups including
children and young people. Industrial tactics in the scientific literature
include introduction of harmful products, misleading marketing campaigns,
targeting of children and other vulnerable groups, corporate lobbying, material
contributions, and negative approaches to informatics/scientists.Prevention or
elimination of the activities of the food industry which could have a negative
impact on the individual/community health is crucial. Based on public
regulations, all responsible components should act in accordance with the
precautionary principle of public health.

Anahtar Kelimeler

Food, industry, ethics

Kaynakça

• 1. Köksal O, Attila S, Toplum Beslenmesi, Güler Ç, Akın L, Halk Sağlığı Temel Bilgiler 3, 3. Baskı, Ankara. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2015.s. 1210-1215.
• 2. Baysal A, Beslenme, Hatiboğlu yayınları, Ankara, 2002.
• 3. Türkiye’ye Özgü Besin ve Beslenme Rehberi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara, 2015.s.11-14.
• 4. International Conference on Nutrition. Final Report of the Conference. Rome December 1992. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/61254/a34812.pdf;jsessionid=BB97AE3DF56EB4FCBE7945C4CB07A5CF?sequence=1 (Erişim: 26.7. 2018).
• 5. Food inspection. http://www.fao.org/food/food-safety-quality/capacity-development/inspection/en/ (Erişim: 27.7.2018).
• 6. Avrupa Gıda ve Beslenme Eylem Planı 2015–2020, Kopenhag, Danimarka, 15–18 Eylül 2014. http://beslenme.gov.tr/content/files/arastirmalar/ds_dok_manlar_n_n_t_rk_eye_ek_20577820.pdf (Erişim: 02.01.2018).
• 7. CDC Estimates of Foodborne Illness: Findings https://www.cdc.gov/foodborneburden/attribution/attribution-1998-2008.html (Erişim: 02.01.2018).
• 8. Mozaffarian D (Ed.). Conflict of ınterest and therole of the food ındustry in nutrition research, JAMA. 2017;317(17):1755-1756. doi:10.1001/jama.2017.3456.
• 9. Türkiye Çocukluk Çağı (2. Sınıf Öğrencilerde) Obezite Sürveyansı Girişimi Araştırması (COSI-TUR) 2016. Sağlık Bakanlığı.
• 10. New World Encyclopedia. Food industry http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Food_industry (Erişim: 17.01.2018).
• 11. Global Powers of Consumer Products 2015, Connecting with the connected consumer https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/global/Documents/Consumer-Business/gx-cb-global-powers-cons-products-2015.pdf (Erişim: 17.01.2018).
• 12. Türkiye İhracatçılar Meclisi Tarım Raporu 2016. http://www.tim.org.tr/files/downloads/Raporlar/Tarim_Raporu_2017.pdf (Erişim: 17.01.2018).
• 13. Risk Yönetimi ve Kontrolü Genel Müdürlüğü http://risk.gtb.gov.tr/data/52c53691487c8eca94a7c66a/GIDA%20SEKT%C3%96R%C3%9C%20RAPORU%20%2010.06.2016.pdf (Erişim: 18.01.2018).
• 14. WHO Media Center, Food safety. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs399/en/ (Erişim: 04.01.2018).
• 15. Vural H, Tarım ve gıda güvenliğinde etik ilkelerin önemi, U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 2, 2015.s.193-202.
• 16. Dunn S. The modern food industy and public health: a Galbraithian perspective. http://www.robinson.cam.ac.uk/postkeynesian/members/seminarpapers/keynes/Dunn010211.pdf] (Erişim: 28.12.2017).
• 17. Kearney J. Food consumption trends and drivers, Phil. Trans. R. Soc. B 2010.p.2793–2807.
• 18. Akın L. Ulusal Hastalık Yükü Çalışması (2017), Ulusal Hastalık Yükü Çalışması Sonuçları ve Halk sağlığı Yaklaşımı s.7. http://www.tip.hacettepe.edu.tr/ekler/pdf/ulusal_program.pdf. (Erişim: 18.01.2017).
• 19. Özvarış Ş B, Ulusal Hastalık Yükü Çalışması (2017), 2013 Ulusal Hastalık Yükü Çalışması Sonuçlarından, Halk Sağlığı Açısından Çözüm Önerileri s.13. http://www.tip.hacettepe.edu.tr/ekler/pdf/ulusal_program.pdf, (Erişim: 18.01.2017).
• 20. Tutar U, Sümer Z, Yıldırım G, Çelik C. (2012). Sivas’ta üretilen sucukların maya ve küf yönünden periyodik olarak incelenmesi,Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 26 (4): 51-54.
• 21. Thomas SL, David J, Randle M, Daube M, SeniorK,Gambling advocacy: lessons from tobacco, alcohol and junk food. Aust NZ J Public Health 2016. 40:p.211-7.
• 22. Kearns CE, Glantz SA, Schmidt LA. Sugar industry influence on the scientific agenda of the national institute of dental research’s 1971 national caries program: a historical analysis of internal documents. PLoS Med 2015. 12(3): e1001798.
• 23. Aslan D. (2010) ‘’Reklam Yasakları Tütün Endüstrisi Taktikleri’’başlıklı kongre sunumu, Elazığ. http://www.ssuk.org.tr/eski_site_verileri/elazig_kongre_sunumlar/dilek_aslan.pdf (Erişim: 15.01.2018).
• 24. Sharma LL, Teret SP, Brownell KD. The food ındustry and self-regulation: standards to promote success and to avoid public health failures,Am J Public Health. 2010 February; 100(2): 240-246. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2804645/ (Erişim: 15.01.2018).
• 25. Xue H, Cheng X, Zhang Q,Wang H, Zhang B, Qu W, Wang Y. Temporal growth and spatial distribution of the fast food industry and its relationship with economic development in China — 2005–Preventive Medicine 2017 Sep;102:79-85.
• 26. Öner C, Özdemir M, Telatar B, Yeşildağ Ş. Yemek servisinde kullanılan tabakların boyutu porsiyon algısını etkiliyor mu? TJFMPC www.tjfmpc.gen.tr 2016;10(4):182-187.
• 27. Turgut N. İhtiyat İlkesi. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/297/2735.pdf (Erişim: 20.01.2018).