Yeni Doğum Yapmış Kadınların Aile Hekimlerinden Aldıkları Doğum Sonu Bakım Hizmetlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 14 Sayı: 4, 576 - 587, 20.12.2020

Emine Özel Gün Can Öner , Huseyin Cetin , Engin Ersin Şimşek

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.725853

Cited By: 4

Öz

Giriş: Anne ölümlerinin büyük bir kısmı doğum sonrası dönemde meydana gelmektedir. Etkin bir doğum sonu bakım hizmeti anne ölümlerini azaltmaktadır. Bu çalışmada bir eğitim ve araştırma hastanesinde doğum yapan kadınların, kayıtlı olduğu aile sağlığı merkezinden aldıkları doğum sonu bakım hizmetlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Kesitsel tipteki çalışmanın evrenini Kartal Dr. Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Şubat-Haziran2019 tarihleri arasında doğum yapan kadınlar oluşturmuştur. Katılımcılara hastanede yattıkları sürede yüz yüze görüşme tekniği ile sosyodemografik ve obstetrik özellikleri değerlendiren bir anket uygulanmıştır. Taburcu olduktan sonra ise Sağlık Bakanlığı Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberi’nde önerilen izlem takvimine uygun olarak telefon ile iletişime geçilmiş ve 3 kez doğum sonu bakım izlem anketi uygulanmıştır. Bulgular: Katılımcıların %97,2 (n=311)’si taburculuk sonrası kayıtlı olduğu aile sağlığı merkezinden en az bir kez doğum sonu bakım hizmeti almıştır. Katılımcı başına düşen ortalama doğum sonu bakım sayısı 2,03±0,7’dir. Katılımcıların %12,8 (n=41)’i sadece bir kez, %63,4 (n=203)’ü iki kez, %20,9 (n=67)’u üç kez bakım hizmeti almıştır. Tüm izlemlerde ençok değerlendirilen parametreler; kanama durumu, tansiyon ölçümü ve emzirme iken, katılımcılar en az çarpıntı, nefes darlığı, meme ve perine muayenesi açısından değerlendirilmiştir. Değerlendirmede, muayene, bakım/danışmanlık alt başlıkları arasında en fazla puan bakım/danışmanlık kategorisinden, en düşük puan muayene kategorisinden alınmıştır. Aile tipi (p=0,025), nicelik olarak yeterli doğum öncesi bakım almış olma (p=0,002), doğum şekli (p=0,039) ile doğum sonu bakım hizmeti alma arasında anlamlı ilişki gösterilmiştir. Aile hekimleri ve aile sağlığı çalışanlarının ortak takip ettikleri lohusalarda doğum sonrası bakım parametrelerinin her biri için alınan puanlar, sadece aile hekimi veya aile sağlığı çalışanı tarafından takip edilen lohusalardan yüksektir (her bir parametre için p<0,001). Sonuç: Hastanede doğum yapan çoğu kadın, taburculuk sonrası en az bir kez doğum sonu bakım hizmeti almıştır. Ancak bu kapsamda verilen hizmetler Sağlık Bakanlığı’nın önerdiği kriterleri içerik bakımından tam olarak karşılamamaktadır. 

Anahtar Kelimeler

aile hekimliği, anne sağlığı, doğum sonu bakım hizmeti

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Evaluation of Women’s Received Pospartum Care Services From Family Practicioners

Öz

Introduction: Most of the maternal deaths occur in the postpartum period. An effective postpartum care service reduces maternal mortality. In this study, it was aimed to evaluate the postnatal care services of women received from the family health center who gave birth in a training and research hospital. Method: Universe of the cross sectional study was the women who gave birth between February- June2019 in Dr Lütfi Kırdar Kartal Training and Research Hospital. A questionnaire valuating the socio-demographic and obstetric features was applied to participants during hospital stay, and after discharge, they were contacted with phone accordance with the follow-up Schedule suggested in the Postnatal Care Management Guide. So the postpartum care follow-up questionnaire was applied for 3 times. Results: Three hundred and eleven (97.2%) of the participants received at least one postpartum care service from the family health center where they were registered after discharge. The mean number of postpartum care per participant is 2.03 ± 0.7. Forty one (12.8%) of the participants received maintenance services only at once, 63.4%(n=203) twice, and 20.9% (n=67) received three times. In all follow-ups the most commonly applied criteria were bleeding status, blood pressure measurement, breastfeeding and the least checked parameters were palpitations, shortness of breath, and breast-perineum examination. Among the sub-headings of evaluation (inspection, maintenance / consultancy), the highest score is taken from the maintenance / consultancy category and the lowest core is from the examination category. A significant correlation has been shown between family type (p=0.025), having sufficient prenatal care (p=0.002), mode of delivery (p=0.039) and receiving postpartum care. Participants followed by family physicians and family health workers, the scores obtained for each of the postnatal care parameters are higher than the participants followed only by the family physician or family health worker (p <0.001 for each parameter). Conclusion: Most women who gave birth at the hospital received postnatal care from the family health center at least once after discharge. However, the services provided in this context do not fully meet the criteria proposed by the Ministry of Health in terms of effectiveness.

Anahtar Kelimeler

Family practice, mother health, post partum care

Proje Numarası

-

Kaynakça

• 1. World Health Organization. Maternal Mortality, 2016. In: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/ fs348/en/ [Erişim tarihi: 14.03.2019]
• 2. World Health Organization. Strategies Toward Ending Preventable Maternal Mortality (EPMM), 2015In: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/153540/WHO_RHR_15.03_eng.pdf [Erişim tarihi: 14.03.2019]
• 3. Fukuda-Parr S. Fromthe Millennium Development Goals to the Sustainable Development Goals: Shifts in Purpose, Concept, and Politics of Global Goal Setting for Development. Gender& Development 2016;24(1):43-52.
• 4. Alkema L, Chou D, Hogan D, Zhang S, Moller AB, Gemmill A, Say L. Global, Regional, and National Levels and Trends in Maternal Mortality Between 1990 and 2015, with Scenario-based Projections to 2030: A Systematic Analysis by The UN Maternal Mortality Estimation Inter-Agency Group. Lancet 2016;387(10017):462-474.
• 5. Shaw D, Guise JM, Shah N, Gemzell-Danielsson K, Joseph K S, Levy B, Main EK. Drivers of Maternity Care in High-income Countries: Can Health Systems Support Woman-Centred Care? Lancet 2016;388(10057):2282-2295.
• 6. Çatak B, Sütlü S, Kılınç AS, Badıllıoğlu O, Zencir M. Burdur’da 2009 Yılında Doğum Yapmış Kadınların Doğum Özellikleri ve Doğum Sonu Bakım Hizmetleri. TAF PrevMedBull 2011;10(5):1-8.
• 7. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Ankara, 2014.
• 8. Şahin Pakkumsal S. Birinci Basamak Sağlık Kurumlarında Lohusa İzlemlerini Değerlendirilmesi: Tarsus İlçe Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin 2018. pp 27-64.
• 9. World HealthOrganization. WHO Technical Consultation on Postpartum and PostnatalCare. Geneva: WHO Document Production Services; 2010.In: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/70432/WHO_MPS_10.03_eng.pdf;jsessionid=0F4B8CEAE4580A7D81730D81ABDC003E?sequence=1. [Erişim tarihi: 14.03.2019]
• 10. Çatak B, Öner C, Sütlü S, Kılınç S. Where Are We Standing on Postpartum Care? A Cross-sectional Community Based Study. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 2017; 11(4): 256-264.
• 11. Gebrehiwot G, Medhanyie AA, Gidey G, Abrha K. Postnatal Care Utilization Among Urban Women in Northern Ethiopia: Cross-sectional Survey. BMC Women's Health 2018;18(1):78.
• 12. Khaki JJ, Sithole L. Factors Associated With The Utilization of Postnatal Care Services Among Malawian Women. Malawi Medical Journal 2019;31(1):2-11.
• 13. Çakır R. Kırsal Mahallelerde Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinin Değerlendirilmesi: Bursa İli Örneği, Uzmanlık Tezi, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Bursa 2017.pp:108-110.
• 14. Mirkovic KR, Lathrop E, Hulland EN, Jean-Louis R, Lauture D, D’Alexis GD, Grand-Pierre R. Quality and Uptake of Antenatal and Postnatal Care in Haiti. BMC Pregnancy and Child birth 2017;17(1):52.
• 15. Wudineh KG, Nigusie AA, Gesese SS, Tesu AA, Beyene FY. PostnatalCare Service Utilization and Associated Factors Among Women Who Gave Birth in Debretabour Town, North West Ethiopia: A Community-based Cross-sectional Study. BMC Pregnancy and Childbirth 2018; 18.1:508.
• 16. Limenih MA, Endale ZM, Dachew BA. Postnatal Care Service Utilization and Associated Factors Among Women Who Gave Birth in The Last 12 Months Prior to The Study in Debre Markos Town, Northwestern Ethiopia: A Community-based Cross-sectional Study. International Journal of ReproductiveMedicine 2016; 2016: 7095352.DOI: 10.1155/2016/7095352
• 17. Izudi J, Akwang GD, Amongin D. Early Postnatal Care Use by Postpartum Mothers in Mundri East County, South Sudan.BMC Health Services Research 2017;17(1):442.
• 18. Tiwari HC, Gupta SK. A Study on Postnatal Care and İts Correlates Among Recently Delivered Women Visiting to BRD Medical College Gorakhpur. International Journal Of Community Medicine And Public Health 2017;4(5):1548-1551.
• 19. Baldwin MK, Hart KD, Rodriguez MI. Predictors for Follow-up Among Postpartum Patients Enrolled in a Clinical Trial. Contraception 2018;98(3):228-231.
• 20. Say L, Chou D, Gemmill A, Tuncalp O, Moller AB, Daniels J, et al. Global Causes of Maternal Death: A WHO Systematic Analysis. Lancet Glob Health 2014; 2(6): 323-333.
• 21. Adams YJ, Stommel M, Ayoola A, Horodynski M, Malata A, Smith B. Useand Evaluation of Postpartum Care Services in Rural Malawi. Journal of NursingScholarship2017;49(1):87-95.
• 22. Atalay H, Teker F, Boyuk B, Çelebi A, Ayar Y, Ekizoğlu İ. A Case of Deep Vein Thrombosis in The Postpartum Period. JAREM 2015;5:28-30.
• 23. Taş Gülen Ş. Pulmoner Tromboemboli: Tanım ve Epidemiyoloji. Turkiye Klinikleri J PulmMed-Special Topics 2016;9(1):1-5.
• 24. Rumbold AR, Bailie RS, Si D, Dowden MC, Kennedy CM, Cox RJ, Burke HP. Delivery of Maternal Health Care in Indigenous Primary Care Services: Baseline Data For An Ongoing Quality Improvement Initiative. BMC Pregnancy and Childbirth 2011;11(1):16.
• 25. Ziabakhsh S, Fernandez R, Black B, Brito G. Voices of PostpartumWomen: Exploring CanadianWomen's Experiences of Inpatient Postpartum Care. Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada 2018;40(11):1424-1436 .
• 26. Demir S, Şentürk MB, Çakmak Y, Altay M. Kliniğimizde Doğum Yapan Kişilerde Postpartum Depresyon Oranı ve İlişkili Faktörler. Haseki Tıp Bülteni 2016;54(2):83-89.
• 27. Elkhoudri N, Baali A. Postnatal Care: Levels and Determinants in Morocco. Iranian Journal of Public Health 2017;46(2):242.
• 28. Mol BW, Roberts CT, Thangaratinam S, Magee LA, De Groot CJ, Hofmeyr GJ. Pre-eclampsia.The Lancet 2016;387(10022):999-1011.
• 29. Yamashita T, Tuliao MTR, Meana MC, Suplido SA, Llave CL, Tanaka Y, Matsuo H. Utilization of Healthcare Services in Postpartum Women in The Philippines Who Delivered at Home and The Effects on Their Health: A Cross-sectional Analytical Study. International Journal of Women's Health 2017;9:695.
• 30. Karaçam Z, Sağlık M. Emzirme Sorunları ve Sorunlara İlişkin Yapılan Girişimler: Türkiye'de Yapılan Çalışmalara Dayalı Bir Sistematik Derleme. Türk Pediatri Arsivi 2018;53(3):134-48.
• 31. Patel SB, Sharma A, Vati, J. A Mixed Method Study on Utilization of Maternal Health Services and Barriers Among Women of Reproductive Age in GujaratState-Pilot Study. Indian Journal of Public Health Research& Development 2018;9(11):159-164.